TP. Hồ Chí Minh: Nhiều bất cập trong bồi thường hỗ trợ tái định cư

Thứ nhất, trên cơ sở ý kiến của Sở Xây dựng đề xuất về trường hợp nhà nước lựa chọn chủ đầu tư thì thực hiện duy nhất phương thức tái định cư tại chỗ để phù hợp với điều kiện thực tiễn của thành phố. HoREA nhận thấy đề xuất nêu trên của Sở Xây dựng chỉ mới đề xuất áp dụng một phương thức tái định cư tại chỗ, nhưng chưa bao gồm phương thức tái định cư tại địa điểm khác, hoặc phương thức người dân yêu cầu được bồi thường bằng tiền mặt để tự lo tái định cư theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 101/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Nếu thành phố chỉ quy định một phương thức tái định cư tại chỗ thì đã hạn chế quyền lựa chọn phương thức tái định cư của các hộ dân trong chung cư, dễ dẫn đến khiếu kiện. Do đó, HoREA đề xuất về vấn đề quyền lựa chọn phương thức tái định cư của chủ sở hữu nhà chung cư trên cơ sở của Điều 13 Nghị định 101/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ đã quy định chủ sở hữu nhà chung cư có quyền "Được lựa chọn hình thức bồi thường, bố trí tái định cư tại chỗ hoặc các hình thức bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư và các nội dung quy định tại điều 14 của Nghị định  này". Hiệp hội kiến nghị vẫn cần phải bổ sung thêm phương thức tái định cư ở địa điểm khác, hoặc phương thức người dân yêu cầu được bồi thường bằng tiền mặt để tự lo tái định cư theo quy định của pháp luật, đi đôi với việc thực hiện chu đáo, thỏa đáng công tác tạm cư trong thời gian chờ đợi trở về tái định cư. Cùng với đó, về hệ số hoán đổi căn hộ chung cư cũng khuyến khích các chủ đầu tư hoán đổi căn hộ mới lớn hơn căn hộ cũ, tối thiểu căn hộ mới có diện tích bằng 1,1 lần diện tích căn hộ cũ. Đồng thời chủ sở hữu chung cư được quyền chuyển nhượng căn hộ mới hoặc căn hộ hình thành trong tương lai, hoặc suất tái định cư. Chủ hộ ghép trong chung cư cũng được quyền chuyển nhượng suất tái định cư theo nhu cầu. Ngoài ra, vấn đề giải quyết tạm cư, chủ sở hữu, chủ sử dụng chung cư được quyền lựa chọn chuyển đến khu nhà tạm cư do cơ quan nhà nước hoặc chủ đầu tư bố trí, được hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tái đào tạo, hoặc tự mình giải quyết tạm cư với chi phí tạm cư được thỏa thuận với chủ đầu tư. 

HoREA đề xuất bổ sung 4 vấn đề trong quá trình xây dựng và cải tạo nhà chung cư cũ

Thứ hai, trường hợp không xây dựng lại nhà chung cư tại vị trí cũ do không phù hợp quy hoạch và phải tái định cư tại nơi khác. Theo Khoản 3 điều 112 Luật Nhà ở đã quy định: "Về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư phải được thực hiện theo dự án; khi phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư phải kết hợp cải tạo lại khu nhà ở trong khu vực của dự án theo quy hoạch xây dựng được phê duyệt". Do vậy, để đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện, Hiệp hội nhất trí với đề xuất của Sở Xây dựng đối với các trường hợp xây dựng lại chung cư cũ kết hợp với chỉnh trang đô thị thì các quận, huyện sẽ xem xét từng dự án cụ thể.

Thứ ba, diện tích căn hộ tái định cư lớn hơn hoặc bằng diện tích căn hộ cũ trong trường hợp nhà nước lựa chọn chủ đầu tư. HoREA đồng ý với đề xuất nêu trên của Sở Xây dựng "Theo nguyên tắc là căn hộ mới lớn hơn căn hộ cũ, áp dụng chung cho tất cả các chung cư để các hộ dân dễ chấp thuận và các quận, huyện dễ thực hiện,  nhưng do Sở Xây dựng chỉ mới sơ bộ đề xuất diện tích căn hộ tái định cư là bằng 1,1 diện tích căn hộ cũ". Do vậy, Hiệp hội kiến nghị thành phố quy định tỷ lệ hoán đổi căn hộ tái định cư tối thiểu là bằng 1,1 lần diện tích căn hộ cũ, đồng thời khuyến khích các chủ đầu tư thực hiện hoán đổi căn hộ tái định cư với tỷ lệ cao hơn 1,1 lần diện tích căn hộ cũ, để các hộ dân dễ chấp thuận và các quận, huyện dễ thực hiện.

Thứ tư, về việc bố trí tái định cư trong trường hợp căn hộ cũ có từ 2 hộ khẩu trở lên. HoREA đề nghị bổ sung, như sau: "Trường hợp nhà nước lựa chọn chủ đầu tư để thực hiện dự án xây dựng lại nhà chung cư, đối với trường hợp căn hộ cũ có từ 2 hộ khẩu trở lên được giải quyết tái định cư tại chỗ theo nguyên tắc là bố trí tái định cư theo hướng bảo toàn giá trị pháp lý của căn hộ cũ và đối với hộ gia đình đông người có từ 2 hộ khẩu trở lên có khó khăn về chỗ ở sẽ được giải quyết bố trí tái định cư thêm một, hoặc hơn một căn hộ (đối với trường hợp tại căn hộ cũ có trên 2 hộ khẩu) tại dự án (nếu có), nhưng việc sở hữu căn hộ bố trí thêm cần được giải quyết theo quy định của pháp luật về nhà ở xã hội, giá bán căn hộ này là giá bảo toàn vốn được kiểm toán đầu tư xây dựng + 10% lợi nhuận cho nhà đầu tư, và được vay từ nguồn vốn cho vay ưu đãi của thành phố".

Mạnh Tiến