Kinh tế nông thôn
Kinh tế nông thôn
Thứ sáu, ngày 29 tháng 3 năm 2024  
Thứ bảy, ngày 1 tháng 4 năm 2023 | 14:34

Cần giải pháp gỡ khó để ngành nuôi biển có thể tiếp tục vươn khơi

Trước áp lực tài nguyên trở nên khan hiếm, mất cân bằng để tái tạo, phục hồi tài nguyên, ngành nuôi biển đang được xem là giải pháp quan trọng giúp giảm áp lực khai thác.

Nuôi biển hay còn gọi là nuôi trồng thủy sản trên biển hiện đang là ngành còn có khá nhiều dư địa phát triển, nâng cao thu nhập cho cộng đồng cư dân ven biển, góp phần tham gia bảo vệ an ninh, quốc phòng vùng biển đảo của Tổ quốc.

Chuẩn bị xuất bến chở tôm giống ra biển thả vào môi trường tự nhiên tái tạo nguồn lợi thủy sản. (Ảnh: Tuấn Kiệt/TTXVN)

Đây cũng là giải pháp tạo sinh kế cho ngư dân và giảm các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý (IUU).

Tài nguyên lớn, khai thác còn hạn chế

Trước áp lực tài nguyên trở nên khan hiếm, mất cân bằng để tái tạo, phục hồi tài nguyên, ngành nuôi biển đang được xem là giải pháp quan trọng giúp giảm áp lực khai thác, xây dựng ngành thủy sản minh bạch, trách nhiệm, bền vững.

Tuy nhiên, để các cá nhân, doanh nghiệp có thể yên tâm vươn khơi đầu tư vào nghề thì cần tháo gỡ nhiều nút thắt.

Tổng diện tích tiềm năng nuôi biển ở Việt Nam khoảng 500.000ha với các nhóm đối tượng nuôi biển phong phú: cá biển, nhuyễn thể, giáp xác, rong tảo...

Năm 2022, tổng diện tích nuôi biển của Việt Nam mới đạt 85.000ha, 8,9 triệu m3 lồng.

Trong khi đó, Đề án Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra mục tiêu đến năm 2025, diện tích nuôi biển đạt 280.000ha, thể tích lồng nuôi đạt 10 triệu m3, sản lượng nuôi biển đạt 850.000 tấn.

Giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt từ 0,8-1 tỷ USD. Như vậy có thể thấy con số hiện tại với tiềm năng, mục tiêu cần đạt được thì ngành nuôi biển hiện nay còn quá khiêm tốn.

Để phát triển ngành nuôi biển bền vững, theo Phó Giáo sư-tiến sỹ Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam, điều kiện tiên quyết là phải giao được mặt nước biển cho các tổ chức, cá nhân.

Tuy nhiên, cả nước chưa giao thêm được m2 mặt nước biển nào từ khi đề án được phê duyệt.

Tại nhiều địa phương, có nhiều doanh nghiệp nộp hồ sơ, đề án xin được giao mặt nước biển nhưng hiện chủ yếu vẫn nằm trên giấy.

Theo các chuyên gia, nếu không giao được khu vực biển để cho các tổ chức, cá nhân đầu tư nuôi biển thì việc phát triển nuôi biển thực tế sẽ chỉ đều là quy mô nhỏ lẻ, manh mún và tự phát.

Điều này sẽ kéo theo sự đầu tư hạn chế về cơ sở hạ tầng, trình độ kỹ thuật sản xuất nên sản xuất sẽ kém hiệu quả, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, thiếu bền vững.

Các mô hình nuôi biển công nghiệp đòi hỏi vốn lớn nên hiện chỉ có một số ít doanh nghiệp đủ khả năng đầu tư.

Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, 99% cơ sở nuôi biển là quy mô gia đình, do hộ ngư dân là chủ thể, tự phát, manh mún. Công nghệ lạc hậu và thiếu chuỗi liên kết.

Về vấn đề doanh nghiệp khó thuê được mặt nước biển, ông Nguyễn Hữu Dũng chỉ ra là do vướng về quy hoạch. Hoạt động nuôi biển chỉ được cấp trong khu vực được quy hoạch cho nuôi trồng thủy sản.

Trong khi đó, quy hoạch chung của tỉnh, thành phố chưa có thì làm sao có quy hoạch cho nuôi trồng thủy sản. Đó là còn chưa kể đến một số tỉnh ven biển còn chưa quan tâm đúng mức đến nuôi biển.

Quy hoạch rõ ràng, hài hoà lợi ích

Là doanh nghiệp đầu tư khá sớm và mạnh vào nuôi biển ở Khánh Hòa, đến nay Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Thủy sản Australis Việt Nam cũng đang gặp khó khăn trong mở rộng mặt nước để phát triển nuôi biển.

Doanh nghiệp muốn xin mở rộng diện tích nuôi nhưng do tỉnh chưa có quy hoạch nên doanh nghiệp không thể thuê thêm được.

Ông Hoàng Ngọc Bình - Giám đốc Vận hành Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Thủy sản Australis Việt Nam - cho biết nhu cầu của doanh nghiệp phải hàng trăm hécta.

Bởi khi đầu tư nuôi công nghiệp, nhu cầu mặt nước lớn để đảm bảo mật độ, khoảng cách giữa các trại nuôi, luân chuyển khu nuôi... nhằm đảm bảo tái tạo sinh thái khu nuôi và môi trường.

Để đảm bảo mục tiêu phát triển, doanh nghiệp này đã đầu tư nuôi thử nghiệm và đang xin phép để đầu tư nuôi dài hạn ở Kiên Giang. Nhưng việc xin đầu tư cũng gặp không ít khó khăn.

Theo ông Hoàng Ngọc Bình, khi xin đầu tư nuôi mặt nước, doanh nghiệp đồng thời cũng phải thuê được một số diện tích mặt đất để đầu tư cơ sở hậu cần, kho bãi cho vùng nuôi. Nếu chỉ được một trong hai đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ không thể đầu tư vào nuôi biển.

Chẳng hạn như ở Khánh Hòa, doanh nghiệp thuê được mặt đất đến năm 2043 nhưng khi thuê mặt nước chỉ được cấp tới năm 2023.

Nếu không thuê được mặt nước để nuôi thì kho bãi trên mặt đất cũng như bỏ đi.

Hiện doanh nghiệp đang xin gia hạn thời gian thuê mặt nước khớp với thời gian thuê mặt đất, nhưng gặp rất nhiều khó khăn do tỉnh chưa có quy hoạch, ông Hoàng Ngọc Bình chia sẻ.

Ở một góc độ khác, Hợp tác xã Nuôi trồng Thủy sản Phất Cờ, tỉnh Quảng Ninh, không có nhu cầu cao trong mở rộng diện tích nuôi vì hiện nay số thành viên của hợp tác xã đã lên tới 32 thành viên.

Tuy nhiên, với nhiều chính sách hỗ trợ vay vốn hiện nay ở địa phương thì người nuôi bên cạnh việc phải tuân thủ theo quy định của tỉnh về vật liệu lồng nuôi thì diện tích nuôi phải được cấp phép đúng quy hoạch.

Theo ông Nguyễn Sỹ Bính - Chủ tịch kiêm Giám đốc Hợp tác xã Nuôi trồng Thủy sản Phất Cờ, tỉnh cần sớm phân định rõ vùng nuôi để giao mặt nước những người đầu tư nuôi biển như các thành viên trong hợp tác xã yên tâm đầu tư sản xuất.

Nếu nằm trong vùng quy hoạch sản xuất thì các tổ chức, cá nhân sẽ có giấy tờ đầy đủ và dễ dàng tiếp cận vốn vay, các chính sách hỗ trợ; sản phẩm được truy xuất nguồn gốc để nâng cao giá trị.

“Người nuôi không nhất thiết phải trông chờ vào sự đầu tư của nhà nước. Chỉ cần với giấy tờ đầy đủ, họ sẽ dễ dàng tiếp cận với các chính sách hỗ trợ của nhà nước,” ông Nguyễn Sỹ Bính cho hay.

Còn ở góc độ quản lý ngành, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đánh giá nuôi biển là một trong những giải pháp giải quyết những vấn đề xã hội, tạo ra sinh kế, cơ hội việc làm cho những người trực tiếp lẫn gián tiếp tham gia, sinh sống, gắn bó mật thiết với biển.

Khi chủ trương “giảm khai thác” được triển khai, thì đồng nghĩa với việc một số lượng ngư dân tham gia đánh bắt trên biển và lực lượng hậu cần trên bờ sẽ mất đi việc làm và sinh kế. Đó chính là đối tượng cần được chuyển đổi nghề nghiệp, tham gia vào ngành nuôi trồng trên biển và ven biển.

Theo Bộ trưởng, nếu để hoạt động nuôi biển tự phát, thiếu quy hoạch, thiếu kiểm soát đang tạo ra xung đột giữa nuôi trồng và sự biến dạng tài nguyên tự nhiên.

Ngoài ra, còn có sự xung đột lợi ích giữa những người nuôi biển với nhau và giữa cộng đồng nuôi biển với cộng đồng dân cư ven biển do tình trạng ô nhiễm môi trường.

Câu chuyện nuôi trồng không chỉ là giải pháp công nghệ, giải pháp về vốn, giải pháp thị trường, mà còn cả giải pháp tổ chức lại ngành hàng.

Chuỗi giá trị ngành hàng nuôi trồng thủy sản trên biển bao gồm giống, công nghệ nuôi trồng, kiểm soát dịch bệnh, dinh dưỡng, thu hoạch, bảo quản chế biến, logistics, ứng dụng công nghệ số...

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, thời gian qua, rào cản quản lý đã làm cản trở việc mở rộng giới hạn, tận dụng tiềm năng ngành nuôi biển.

Các viện nghiên cứu về nuôi biển cần phối hợp với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng để hình thành một chuỗi giá trị tham gia thị trường, đưa nuôi biển trở thành ngành sản xuất hàng hóa quy mô lớn, công nghiệp, đồng bộ, an toàn, hiệu quả, bền vững và bảo vệ môi trường sinh thái./.

Bích Hồng (TTXVN/Vietnam+)

 

Ý kiến bạn đọc
  • Điện Biên hoàn thành chương trình làm nhà đại đoàn kết cho 5.000 hộ nghèo

    Điện Biên hoàn thành chương trình làm nhà đại đoàn kết cho 5.000 hộ nghèo

    Chiều 28/3, Tỉnh ủy Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp tổ chức tổng kết thực hiện Đề án hỗ trợ làm nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo. Đây là Đề án do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành ngày 25/4/2023 (Đề án 09) nhằm vận động nguồn lực hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên hướng tới kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ với chủ đề "Triệu tấm lòng yêu thương - Nghìn mái nhà hạnh phúc".

  • Tăng cường quản lý, xử lý vi phạm trong đấu giá quyền sử dụng đất

    Tăng cường quản lý, xử lý vi phạm trong đấu giá quyền sử dụng đất

    Trong bối cảnh tình trạng lợi dụng tham gia đấu giá, sau đó thắng thầu bỏ cọc để "thổi giá đất" thì việc tăng cường quản lý, xử lý vi phạm trong đấu giá quyền sử dụng đất là cần thiết.

  • Thủ tướng trả lời nhiều câu hỏi khó của thanh niên về chuyển đổi số

    Thủ tướng trả lời nhiều câu hỏi khó của thanh niên về chuyển đổi số

    Với ý nghĩa đặc biệt quan trọng và cấp bách của năm 2024 là "Phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia", tại phiên đối thoại, các đoàn viên thanh niên đã đặt nhiều câu hỏi đến các bộ ngành, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xoay quanh chủ đề này.

  • Hành trình đưa cam ruột đỏ về Điện Biên

    Hành trình đưa cam ruột đỏ về Điện Biên

    Về Điện Biên những ngày đầu tháng 3, chủ ý đi ngắm hoa ban trắng và tham quan vùng đất anh hùng, nhưng đi loanh quanh thế nào lại gặp nhân duyên, đó là bà chủ farm Nguyễn Thị Lan Hương, người sáng lập Cara Farm ở bản Bồ Hóng, xã Thanh Xương (huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên).

  • Giám đốc HTX ở Hà Tĩnh “mê” làm nông nghiệp hữu cơ

    Giám đốc HTX ở Hà Tĩnh “mê” làm nông nghiệp hữu cơ

    Đến thăm HTX Nông nghiệp và Dịch vụ tổng hợp Liên Nhật tại xã Thạch Hạ (TP. Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) sau hơn 10 phút đi xe. Tại đây, chúng tôi gặp anh Nguyễn Hữu Quyền (SN 1983, xã Thạch Hạ) tay chân lấm đầy bùn đất đang sửa sang các hạng mục công trình, chuẩn bị cho vụ mùa mới.

  • Nuôi cá đặc sản trong bể lót bạt thu hàng tỷ đồng mỗi vụ

    Nuôi cá đặc sản trong bể lót bạt thu hàng tỷ đồng mỗi vụ

    Mô hình nuôi cá chạch lấu kết hợp với cá heo đuôi đỏ trong bể cá lót bạt đặt trong vườn xoài đã mang về hàng tỷ đồng mỗi vụ cho gia đình anh Nguyễn Chí Tâm ở phường 6 (Cao Lãnh - Đồng Tháp).

Top