Sau hơn 6 năm thực hiện Chương trình đột phá Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (ƯDCNC) gắn với tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, tư duy sản xuất rau theo hướng ƯDCNC, hữu cơ lan tỏa tại huyện Cần Giuộc (Long An).
Thay đổi tư duy sản xuất
Những năm gần đây, huyện Cần Giuộc được biết đến là địa phương trọng điểm phát triển công nghiệp, thương mại - dịch vụ với nhiều khu, cụm công nghiệp được hình thành. Bên cạnh đó, nơi đây còn được biết đến là vùng chuyên canh rau lớn nhất của tỉnh Long An với 34 chủng loại rau, nổi bật là các loại rau gia vị, rau ăn lá,...
Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Cần Giuộc, hàng năm, huyện sản xuất trên 1.700ha rau màu, cung cấp ra thị trường khoảng 140.000 tấn rau. Tuy nhiên, trước năm 2015, việc sản xuất rau tại huyện còn manh mún, nhỏ, lẻ, sản phẩm không có thương hiệu và hầu như chưa đưa được vào hệ thống các nhà hàng, siêu thị.
Ông Trần Tiết Giao (xã Phước Hậu, huyện Cần Giuộc) ứng dụng hệ thống tưới tự động vào sản xuất rau.
Cùng với đó, thị trường tiêu thụ bấp bênh, phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái, nông dân không chủ động được thời vụ sản xuất. Mặt khác, trong bối cảnh đô thị hóa, công nghiệp hóa, nguồn nhân lực phục vụ sản xuất nông nghiệp ngày càng hạn chế, việc kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm nông nghiệp cũng đặt ra những thách thức nhất định đối với nông dân cũng như ngành Nông nghiệp địa phương.
Ông Nguyễn Văn Thành (xã Phước Hậu) chia sẻ: “Trước đây, tôi trồng rau chủ yếu bán cho thương lái, chỉ đến khi thu hoạch mới biết giá bán rau cao hay thấp. Việc phòng, trừ sâu, rầy cũng làm theo kiểu truyền thống, do đó, năng suất rau thường không cao và lợi nhuận cũng rất bấp bênh. Những năm gần đây, có HTX tổ chức sản xuất, thu mua, hướng dẫn nông dân ƯDCNC nên năng suất, chất lượng rau và giá cả đầu ra được nâng lên đáng kể”.
Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Cần Giuộc - Ngô Bảo Quốc, trước khi bắt tay vào thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp ƯDCNC, để thay đổi tư duy sản xuất, huyện tổ chức cho hàng trăm nông dân đi thực tế tham quan, học tập kinh nghiệm tại các địa phương có thế mạnh sản xuất rau như Lâm Đồng, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và TP.HCM. Song song đó, huyện cũng thường xuyên đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho nông dân cũng như tổ chức các lớp chuyển giao khoa học - kỹ thuật về sản xuất rau ƯDCNC.
Qua những chuyến tham quan, lớp tập huấn, các mô hình trồng rau ƯDCNC bắt đầu xuất hiện trên địa bàn. Đầu tiên là mô hình sản xuất rau xà lách xoong trong nhà màng, sau đó là những mô hình sử dụng các loại phân bón thân thiện với môi trường, ít độc hại như phân hữu cơ, chế phẩm vi sinh; những mô hình áp dụng đồng bộ hệ thống nhà lưới, nhà màng, tưới nước tự động tiết kiệm, sản xuất theo phương pháp thủy canh;...
Ông Trần Tiết Giao (xã Long Hậu) nói: “Với hệ thống phun tưới nước tự động, tôi chỉ cần mở cầu dao điện, hệ thống tưới sẽ phun đều cả vườn rau 0,4ha. Nhờ đó, tôi có nhiều thời gian hơn để chăm sóc, nâng cao hiệu quả trồng rau”.
Năm 2022, ngành Nông nghiệp huyện Cần Giuộc tiếp tục triển khai nhiều dự án, mô hình nhằm khuyến khích nông dân ƯDCNC vào sản xuất rau. Cụ thể, huyện chọn HTX Nông nghiệp công nghệ cao Phước Tiến làm mô hình điểm. HTX được tỉnh hỗ trợ tối đa 50% chi phí sản xuất, gồm phân bón hữu cơ và hệ thống tưới tự động cho 1ha rau.
Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao Phước Tiến - Trần Văn Mến chia sẻ, HTX hiện có gần 10ha chuyên trồng luân canh các loại rau ngắn ngày như cải, quế, hành lá,... Với sự hỗ trợ của ngành Nông nghiệp, HTX xác định sẽ đầu tư xây dựng nhà lưới, lắp đặt hệ thống tưới tự động và sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP. “Các thành viên của HTX đều có kinh nghiệm và hiểu rõ lợi ích của việc trồng rau an toàn, do đó, HTX tin rằng việc ƯDCNC vào sản xuất sẽ mang lại hiệu quả cao. Hy vọng, đây sẽ là bước tạo đà để HTX mở rộng diện tích rau ƯDCNC trong thời gian tới”, ông Mến chia sẻ thêm.
Nhân rộng mô hình
Những năm gần đây, huyện Cần Giuộc tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng ƯDCNC, bền vững, bảo đảm an toàn thực phẩm. Trong đó, huyện chú trọng phát triển vùng trồng rau ƯDCNC theo quy hoạch nhằm nâng cao chất lượng và giá trị nông sản. Đến nay, huyện có trên 1.175ha rau ƯDCNC. Toàn huyện có 31 HTX và 95 tổ liên kết sản xuất; trong đó, có 10 HTX, 1 tổ hợp tác trồng rau được cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP và Tổ hợp tác Xuân Huy Thịnh (xã Phước Lại) được cấp chứng nhận sản xuất rau hữu cơ. Ngoài ra, huyện còn có 5 chuỗi cung ứng nông sản an toàn thực phẩm.
“Để tiếp tục duy trì và nhân rộng diện tích sản xuất rau ƯDCNC, huyện triển khai, thực hiện tốt các chính sách nông nghiệp ƯDCNC của tỉnh Long An để hỗ trợ kịp thời kinh phí cho nông dân; nhân rộng mô hình sản xuất hiệu quả; phối hợp các ngành chức năng đẩy mạnh liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị; củng cố, nâng cao hoạt động các tổ hợp tác, HTX. Bên cạnh đó, huyện tiếp tục đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển nông nghiệp như mở rộng hệ thống giao thông, điện, thủy lợi nội đồng; đồng thời, lựa chọn công nghệ phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, có khả năng nhân rộng, bảo đảm hiệu quả kinh tế và tăng thu nhập cho nông dân để triển khai, thực hiện”, ông Quốc thông tin.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Long An - Nguyễn Chí Thiện, thời gian qua, ngành Nông nghiệp tỉnh chú trọng việc đẩy mạnh ƯDCNC vào sản xuất rau màu để tạo ra nguồn nông sản sạch, bảo đảm an toàn thực phẩm và có sức cạnh tranh cao trên thị trường. Thông qua các chính sách hỗ trợ, hy vọng các HTX cũng như nông dân sẽ sản xuất hiệu quả và đạt lợi nhuận cao hơn.
“Khi triển khai các mô hình điểm, huyện Cần Giuộc phải thường xuyên theo dõi, đánh giá hiệu quả, qua đó từng bước mở rộng diện tích trồng rau ƯDCNC. Ngoài ra, các HTX cũng cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn và tìm đầu ra ổn định cho rau màu”, ông Thiện đề nghị.
Bên cạnh các mô hình ƯDCNC vào sản xuất rau ở huyện Cần Giuộc, trên địa bàn tỉnh Long An còn có các mô hình ƯDCNC tại huyện Cần Đước, TP.Tân An,... Hầu hết các mô hình đều phát huy hiệu quả, nâng cao thu nhập cho nông dân, góp phần khẳng định việc ƯDCNC vào sản xuất là hướng đi đúng, phù hợp, cần được tiếp tục duy trì, nhân rộng trong thời gian tới. Ông Trần Tiết Giao (xã Phước Hậu, huyện Cần Giuộc) ứng dụng hệ thống tưới tự động vào sản xuất rau.