Xây dựng mô hình khuyến nông đa giá trị gắn với công nghệ

Hiệu quả mô hình  lúa - cá - vịt

Theo ông Đinh Văn Hòa (xã Hợp Thanh, huyện Mỹ Đức), những năm trước, gia đình chỉ chuyên canh cây lúa, hiệu quả kinh tế thấp. Suốt 7 năm nay, được sự hỗ trợ của các ngành chức năng, gia đình ông chuyển sang thực hiện mô hình lúa - cá, với diện tích 6ha. Ruộng lúa được thả các loại cá, như:  trắm cỏ, chép, rô...; mỗi năm thu hoạch 2 vụ, doanh thu 250 triệu đồng/vụ. Mô hình này vừa tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên từ ruộng lúa, vừa hạn chế ô nhiễm môi trường, dịch bệnh trên cây trồng.

Nhận thấy hiệu quả rõ rệt của mô hình lúa - cá, thời gian qua, ngành Nông nghiệp Hà Nội tiếp tục hỗ trợ nông dân phát triển và nhân rộng. Năm 2022, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội phối hợp với Hội Nông dân xã Sài Sơn (huyện Quốc Oai) hỗ trợ 45.000 con cá giống chép V1 cho nông dân xã Sài Sơn tham gia mô hình lúa - cá, với diện tích hơn 3ha tại thôn Đa Phúc.

Mô hình nho hạ đen do Trung tâm Khuyến nông Hà Nội hỗ trợ triển khai đã cho hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Ánh Ngọc

Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Quốc Oai - Kiều Minh Khuê cho hay, các hộ tham gia mô hình lúa - cá được Trung tâm Khuyến nông Hà Nội hỗ trợ 50% cá giống, 50% vật tư, thức ăn công nghiệp và 50% chế phẩm sinh học để xử lý nước. Đến nay, mô hình đã phát huy hiệu quả, cá nuôi trong ruộng lúa không chỉ nhanh lớn, màu đẹp, mà thịt cũng chất lượng, thơm, ngon hơn cá nuôi trong ao. Đặc biệt, mô hình này giúp nâng cao hiệu quả kinh tế trong cùng một diện tích sản xuất và tạo ra sản phẩm nông nghiệp bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm.

Đánh giá về kết quả của mô hình, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội - bà Vũ Thị Hương cho biết, năm 2022, Trung tâm tiếp tục triển khai mô hình lúa - cá và lúa - cá - vịt với quy mô 15ha, thực hiện tại 5 huyện: Mỹ Đức, Thường Tín, Mê Linh, Thanh Oai, Quốc Oai. Qua thực tế thấy mô hình tạo hiệu quả kép, do cá và lúa có quan hệ cộng sinh, chất thải của cá là nguồn phân bón hữu cơ cho lúa, tận dụng triệt để được nguồn thức ăn tự nhiên trên ruộng lúa cho cá, tiêu diệt các sâu bọ hại lúa, góp phần giảm thiểu việc sử dụng các hóa chất trong chăm sóc lúa, đem lại nhiều lợi ích và năng suất lúa cao hơn. Việc nuôi trồng thủy sản trên đất một lúa cho hiệu quả kinh tế cao; cá sinh trưởng, phát triển tốt, khi thu hoạch cá đạt trung bình hơn 0,9kg/con, năng suất 10 tấn/ha,  lợi nhuận 80 - 90 triệu đồng/ha, cao hơn 4,6 lần so với cấy lúa truyền thống...

Chủ tịch UBND xã Liên Châu (huyện Thanh Oai) Nguyễn Thanh Bình cho biết, trước đây, Liên Châu cấy lúa một vụ bấp bênh, nhưng nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng - vật nuôi, các trang trại kết hợp giữa trồng lúa với chăn nuôi, trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao. Để mô hình này phát huy hiệu quả, thời gian tới, xã phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng hướng dẫn nông dân tập trung sản xuất lúa - cá - vịt theo hướng an toàn, hữu cơ, tiến tới xây dựng thương hiệu để nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, huyện hỗ trợ xã đầu tư cơ sở hạ tầng ở khu vực chuyển đổi, xây dựng chuỗi liên kết để nông dân ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.

Thu hoạch cá tại huyện Phú Xuyên. Ảnh: Hương Giang.

Xây dựng mô hình khuyến nông đa giá trị

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Vũ Thị Hương cho biết thêm, việc duy trì và nhân rộng mô hình lúa - cá, lúa - cá - vịt là cần thiết, vừa giúp bảo vệ môi trường, vừa mang lại sản phẩm an toàn và giàu chất dinh dưỡng cho người tiêu dùng. Do đó, thời gian tới, Trung tâm tiếp tục phối hợp với các địa phương mở các lớp tập huấn nâng cao kiến thức cho nông dân về sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, thuốc kháng sinh trong quá trình sản xuất, tạo ra sản phẩm an toàn, thân thiện với môi trường.

“Cùng với đó, hỗ trợ về giống, vốn cho nông dân thực hiện mô hình này đạt kết quả cao, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân ở khu vực nông thôn. Các địa phương cần làm tốt công tác tuyên truyền, giúp người dân thay đổi nhận thức, không bỏ ruộng hoang, tận dụng các chân ruộng trũng, thấp sang thực hiện hiệu quả mô hình này”, bà Vũ Thị Hương thông tin.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội Nguyễn Xuân Đại cho biết, Trung tâm Khuyến nông là “cầu nối” đưa tiến bộ khoa học, kỹ thuật, hỗ trợ cây, con giống đến với nông dân. Trung tâm đã và đang đẩy mạnh xây dựng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản theo hướng hữu cơ, VietGAP, ứng dụng công nghệ cao. Từ năm 2008 đến nay, đã tổ chức được 3.952 lớp tập huấn thời vụ cho 216.000 lượt người là nông dân để chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật trên tất cả các lĩnh vực nông nghiệp. Trung tâm Khuyến nông Hà Nội là đơn vị duy nhất trong cả nước có hoạt động Quỹ Khuyến nông. Trong 20 năm hoạt động (2002-2022), Quỹ đã giải ngân cho 4.332 lượt hộ vay vốn, với số vốn quay vòng 925,236 tỷ đồng...

Trong 30 năm qua, khuyến nông Hà Nội đã góp phần vào sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông dân và xây dựng nông thôn mới. Qua đó, góp phần xóa đói giảm nghèo, chuyển đổi thời vụ, cơ cấu cây trồng - vật nuôi, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp tại Hà Nội phát triển, tăng năng suất, sản lượng, chất lượng nông, lâm, thủy sản và giá trị GDP của ngành.

Để đáp ứng với yêu cầu mới, theo ông Đại, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội cần phải xây dựng mô hình khuyến nông đa giá trị, là mô hình gắn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật với tổ chức lại sản xuất theo hình thức hợp tác xã, nâng cao giá trị sản phẩm, tiếp cận thị trường theo chuỗi liên kết tổ chức lại sản xuất, liên kết doanh nghiệp. Cùng với đó, cần phát huy vai trò khuyến nông là “cầu nối” tiếp nhận và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, triển khai các mô hình ứng dụng công nghệ cao; tổ chức tập huấn, tham quan, giúp nông dân tiếp cận và vận dụng sáng tạo, phù hợp với thực tiễn...