Khép lại năm 2017, các đơn vị của Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TNMT), trong đó có Tổng cục Đất đai, đã tiến hành thanh tra tại 8 tỉnh, thành phố trong việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai các cấp, với trọng tâm là thủ tục về thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất, giao đất cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Năm 2018, việc thanh tra đã được Bộ TNMT giao cho các đơn vị thuộc bộ, trong đó, sẽ tập trung thanh tra việc quản lý, sử dụng đất tại các khu, cụm công nghiệp.
Tổng cục Quản lý đất đai được giao chủ trì công tác thanh tra việc quản lý, sử dụng đất trong năm 2018.
Phát hiện nhiều tồn tại
Qua công tác thanh tra năm 2017, Bộ TNMT đã phát hiện nhiều tồn tại trong quản lý đất đai ở một số địa phương, đặc biệt là việc chấp hành thực hiện thủ tục hành chính còn chưa đúng quy định. Thời gian thực hiện các thủ tục hành chính còn chậm và kéo dài hơn so với quy định. Cụ thể, thủ tục hành chính về giao đất, cho thuê, chuyển mục đích đấu giá đất bị chia nhỏ và người sử dụng đất phải nhiều lần nộp hồ sơ. Trong đó, một số việc thực hiện không cần thiết, làm phức tạp thủ tục. Minh chứng, hồ sơ thủ tục phải nộp còn nhiều giấy tờ sai quy định như giấy cam kết chưa được cấp giấy chứng nhận, giấy cam kết chuyển nhượng đất, cam kết việc sử dụng đất đúng hiện trạng, xác nhận tình trạng hôn nhân, cam kết tài sản riêng, bản khai quan hệ nhân thân, giấy khai sinh, sổ hộ khẩu.
Bên cạnh đó, qua công tác thanh tra phát hiện một số việc không được thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định như đơn đăng ký cấp giấy chứng nhận không đúng mẫu, không ghi đủ nội dung. Khi xác nhận hồ sơ không ghi vào sổ theo dõi, không ghi ngày ký xác nhận đã kiểm tra vào đơn, các xã tiếp nhận và giải quyết xong không trực tiếp chuyển lên huyện theo cơ chế một cửa liên thông mà trả lại hồ sơ cho người dân đi nộp. Thủ tục đính chính hoặc cấp đổi Giấy chứng nhận nhưng làm tờ trình với nội dung cấp mới, bản sao Giấy chứng nhận để lưu không sao y bản chính theo quy định. Giấy chứng nhận thu hồi để lưu không xác nhận lý do thu hồi. UBND cấp xã cho thuê đất công ích mà không thực hiện việc đấu giá đất, không cập nhật chỉnh lý hồ sơ địa chính.
Cùng với đó, việc thực hiện không đúng trình tự như giấy chứng nhận trước khi người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính, bàn giao đất thực địa cho trường hợp giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, trúng đấu giá trước khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Việc phê duyệt giá đất bồi thường trong thủ tục thu hồi đất thực hiện trước khi quyết định thu hồi đất, việc triển khai xây dựng giá đất giao, cho thuê chỉ được thực hiện sau khi có quyết định giao, cho thuê.
Giao sáu đơn vị thực hiện thanh tra năm 2018
Trong Quyết định số 2965/QĐ-BTNMT do Bộ trưởng Bộ TNMT ký phê duyệt kế hoạch thanh tra năm 2018, Bộ giao cho sáu đơn vị trực thuộc chủ trì các cuộc thanh tra trong năm 2018.
Cụ thể, Thanh tra Bộ TNMT sẽ tiếp tục thực hiện thanh tra hành chính theo quy định đối với các đơn vị trực thuộc Bộ. Thanh tra trách nhiệm quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường của các tỉnh Bắc Kạn, Bắc Ninh, Quảng Nam, Long An, Cà Mau. Kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra trách nhiệm quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường của UBND các tỉnh, thành phố như Bình Dương, Nam Định, TP. Hồ Chí Minh, Bình Định, Thừa Thiên - Huế. Đồng thời, giám sát các đoàn thanh tra, kiểm tra đột xuất, thanh tra lại, giải quyết đơn thư tranh chấp, khiếu tại, tố cáo theo thẩm quyền.
Đối với Tổng cục Quản lý đất đai, quyết định nêu rõ: giao đơn vị này thanh tra việc quản lý, sử dụng đất tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu kinh tế theo Đề án “Tăng cường xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai giai đoạn đến năm 2020”. Thanh tra việc chấp hành pháp luật đất đai đối với các dự án BOT, BT theo nội dung Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 5/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ, kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra của Tổng cục, Thanh tra, kiểm tra đột xuất.
Tổng cục Môi trường được giao thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các tổ chức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thuộc khu vực phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên và phía Nam, Thanh tra, kiểm tra đột xuất.
Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam thanh tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khoáng sản, kiểm tra việc thực hiện các kết luận thanh tra, thông báo kết quả kiểm tra các đối tượng đã được thanh tra, kiểm tra các năm 2015, 2016, 2017, thanh tra, kiểm tra đột xuất.
Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam thanh tra công tác quản lý tổng hợp tài nguyên, môi trường biển và hải đảo (đối với đơn vị có chức năng quản lý nhà nước) và việc chấp hành các quy định của pháp luật về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, Thanh tra, kiểm tra đột xuất.
Cục Quản lý tài nguyên nước thanh tra việc thực hiện vận hành điều tiết của các hồ chứa quy định tại các quy trình vận hành liên hồ chứa đã được Thủ tưởng Chính phủ ban hành; việc chấp hành các quy định của pháp luật về tài nguyên nước trong việc tuân thủ các nội dung quy định của giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt đối với một số hồ chứa thủy điện, thủy lợi trên các lưu vực sông; thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về tài nguyên nước trong việc tuân thủ các nội dung quy định của giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt đối với một số hồ chứa thủy điện, thủy lợi; thanh tra, kiểm tra đột xuất.
Mạnh Tiến
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy khẳng định, dù thực hiện theo Luật Đất đai hay theo cơ chế thí điểm của Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, tất cả các dự án đó đều phải tuân thủ quy hoạch, bảo đảm việc giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, bảo đảm độ che phủ rừng...
Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản sẽ hiệu lực từ ngày 1/8, sớm 5 tháng so với thời điểm đã được Quốc hội quyết định trước đó (1/1/2025), sẽ giúp khơi thông nguồn lực đất đai, tạo điều kiện cho nền kinh tế đất nước phát triển và đảm bảo các chính sách an sinh xã hội cho người dân.