Giá nhà đất sẽ tăng vì luật thuế sửa đổi?

Đề xuất mức thuế suất VAT 10% đối với việc chuyển quyền sử dụng đất bị lo ngại vô hình chung sẽ đẩy giá nhà lên cao vào kéo theo tình trạng “thuế chồng thuế”.

Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ

Thực hiện Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách Nhà nước, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững; Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 và thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đã xây dựng và đang lấy ý kiến rộng rãi về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế để trình Chính phủ trong quý III/2017 và báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2018.

Việc sửa đổi, bổ sung các dự án luật được kỳ vọng sẽ thể chế hoá quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước về hoàn thiện chính sách thuế nhằm mục tiêu cơ cấu lại nguồn thu ngân sách của Nhà nước. Thực hiện mục tiêu cải cách, xây dựng hệ thống thuế đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời khắc phục những khó khăn vướng mắc của các luật thuế hiện hành, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện đang chiếm hơn 90% trong tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam và được xác định là động lực tăng trưởng, xương sống của nền kinh tế. Do đó, việc nghiên cứu, đề xuất mức thuế cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong từng thời kỳ là cần thiết.

Vào năm 2016, Chính phủ đã có Tờ trình Quốc hội số 406/TTr-CP về dự án Nghị quyết của Quốc hội nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, trong đó đề xuất giảm thuế suất phổ thông cho doanh nghiệp vừa và nhỏ theo hai phương án. Với phương án 1, doanh nghiệp nhỏ được áp dụng mức thuế suất 17%, doanh nghiệp siêu nhỏ được áp dụng thuế suất 15% (trong đó, tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa được hưởng thuế suất ưu đãi chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ được nêu tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, không áp dụng mức thuế 17% với doanh nghiệp vừa). Phương án 2 áp dụng một mức thuế suất là 17% đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó xác định tiêu chí doanh nghiệp nhỏ và vừa tại quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Tuy nhiên, tại dự thảo dự án Luật sửa đổi lần này đưa ra phương án miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Cụ thể, đối với doanh nghiệp siêu nhỏ có tổng doanh thu dưới ba tỷ đồng/năm sẽ áp dụng thuế suất 15%. Doanh nghiệp nhỏ và vừa là doanh nghiệp có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người, đồng thời đáp ứng điều kiện có tổng doanh thu năm từ 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng, áp dụng thuế suất 17%. Căn cứ để xác định mức thuế suất 15% hoặc 17% là tổng doanh thu của doanh nghiệp trong năm.

Việc áp dụng mức thuế suất trên đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa được kỳ vọng sẽ giúp tăng sức cạnh tranh, tăng tích lũy, tăng tính tuân thủ trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, lĩnh vực khoa học và công nghệ, điều này làm gia tăng năng suất cho nền kinh tế, từ đó thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng theo chiều sâu.

Gây áp lực lên giá nhà ở

Đáng chú ý trong Tờ trình của Bộ Tài chính về xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT có đề xuất việc chuyển quyền sử dụng đất sẽ phải đóng thuế GTGT. Điều này khiến nhiều người lo ngại tình trạng “thuế chồng thuế” cũng như việc gây áp lực lên giá nhà ở.

Nhận định về vấn đề này, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP. Hồ Chí Minh, ông Lê Hoàng Châu, cho rằng, tại khoản 6, Điều 5, Luật Thuế GTGT hiện hành quy định việc chuyển quyền sử dụng đất thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT. HoREA nhận thấy, Luật Thuế GTGT hiện hành quy định “Chuyển quyền sử dụng đất” thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT là hoàn toàn đúng cả về mặt pháp luật (để không xảy ra tình trạng thuế chồng thuế, phù hợp với tình hình thực tiễn, có lý có tình, nhất là trong trường hợp chuyển nhượng nhà ở gắn liền với chuyển quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, trong dự thảo các dự án Luật có việc đề xuất sửa đổi, bỏ quy định về chuyển quyền sử dụng đất không chịu thuế GTGT để chuyển sang chịu thuế GTGT với mức thuế suất thông thường là 10%. Đồng thời, sửa đổi theo hướng bỏ quy định giá tính thuế GTGT đối với hoạt động kinh doanh BĐS được trừ giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp ngân sách nhà nước. Việc đề xuất áp dụng thuế GTGT khi chuyển quyền sử dụng đất sẽ làm tăng giá bán nhà mà người mua phải gánh thêm.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, thị trường BĐS có mối quan hệ chặt chẽ với nhiều thị trường khác như vật liệu xây dựng, lao động, tín dụng. Hiện tại các khoản vay có thế chấp bằng tài sản BĐS chiếm khoảng 70% các khoản vay tín dụng. Nếu bán nhà, chỉ người bán phải đóng thuế trước bạ 0,5%, thuế thu nhập cá nhân 2%, tuy nhiên nếu đề xuất áp dụng mức thuế mới được duyệt thì vô hình chung có thể khiến giá nhà tăng thêm 12%, rất cao so với thời điểm hiện tại.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế Deloitte Việt Nam, cho rằng, bản chất của thuế GTGT là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Quyền sử dụng đất là quyền về pháp lý, quy định hiện hành về thuế GTGT đều không coi các quyền là hàng hoá chịu thuế mà đều phân loại là đối tượng không chịu thuế hoặc đối tượng không phải kê khai tính thuế. Do đó, việc coi quyền sử dụng đất không phải là hàng hoá và liệt kê vào đối tượng không chịu thuế GTGT là thống nhất và phù hợp với tinh thần của Luật Thuế GTGT hiện hành.

Bên cạnh đó, ông Tuấn cũng cho rằng, tiền sử dụng đất là khoản thu ngân sách Nhà nước. Cụ thể, khi nhận bàn giao, thuê đất từ Nhà nước thì doanh nghiệp, cá nhân đã phải trả khoản tiền sử dụng đất cho ngân sách. Vì vậy, khi tiếp tục tính thuế GTGT trên giá trị quyền sử dụng đất này sẽ dẫn đến tình trạng “thuế phí chồng thuế phí”.

Lại Hùng - Thái An