Luật Đất đai năm 2013 được ban hành đã có những tác động tích cực đến nền kinh tế và thị trường bất động sản (BĐS), góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, nâng cao năng lực quản lý nhà nước trên lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, sau 03 năm triển khai thực hiện, Luật Đất đai 2013 vẫn còn bộc lộ nhiều khiếm khuyết cần phải được sửa đổi, bổ sung, như cơ chế tính tiền sử dụng đất, cơ chế miễn giảm tiền sử dụng đất…
Trên cơ sở của Luật Đất đai năm 2013 trong thực tiễn áp dụng vẫn bộc lộ nhiều khuyết điểm, HoREA đã kiến nghị sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013. Cụ thể, HoREA kiến nghị sửa đổi điều 18, điều 113, điều 114 Luật Đất đai 2013 theo hướng Chính phủ không ban hành khung giá đất, mà giao toàn quyền cho cấp tỉnh chịu trách nhiệm và quyết định ban hành bảng giá đất, để đảm bảo thực hiện nguyên tắc giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường theo điều 112 Luật Đất đai 2013. HoREA dẫn chứng việc các tuyến đường Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Huệ, quận 1, TP. Hồ Chí Minh sau khi vận dụng Quyết định số 51/2014/QĐ-UBND ngày 31/12/2014 mức giá tột khung chỉ có 162 triệu đồng/m2 thấp hơn nhiều so với giá đất trên thị trường khoảng trên 1 tỷ đồng/m2.
HoREA kiến nghị về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013 nhằm hạn chế các bất cập trong quá trình triển khai
Bên cạnh đó, HoREA cũng kiến nghị thay đổi cơ chế tính tiền sử dụng đất dự án để giảm giá thành nhà ở, tăng tính minh bạch và loại trừ cơ chế xin - cho trên thị trường BĐS. Cụ thể, Hiệp hội đề nghị giao cho Sở Tài chính là đầu mối chủ trì toàn bộ công tác thuê đơn vị tư vấn xác định giá đất, chuẩn bị nội dung trình Hội đồng thẩm định giá đất thành phố xem xét quyết định giá đất cụ thể để xác định tiền sử dụng đất dự án. Cho phép chủ đầu tư được quyền nêu ý kiến tại cuộc họp của Hội đồng thẩm định giá đất thành phố khi thẩm định giá đất dự án của đơn vị mình.
Ngoài ra, HoREA kiến nghị cho phép chủ đầu tư được quyền chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án kể từ thời điểm sau khi đã hoàn thành giải phóng mặt bằng dự án. Kiến nghị cho phép thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất tại các ngân hàng ở nước ngoài, nhưng khi xảy ra tranh chấp thì phải được xử lý theo pháp luật của nước ta; thực hiện quy định về việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, và quy định đấu giá quyền sử dụng đất dự án; sửa đổi, bổ sung điểm i, khoản 1, điều 64, Luật Đất đai 2013 để phù hợp với tinh thần khoản 3, điều 51 Hiến pháp, khoản 4, điều 48 Luật Đầu tư 2014, và khoản 14, điều 3 Nghị định 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ; bổ sung chủ thể cá nhân nước ngoài là người sử dụng đất có thời hạn tối đa không quá 50 năm sau khi đã mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam.
Cũng trong các kiến nghị sửa đổi bổ sung của Luật Đất đai 2013, HoREA cũng kiến nghị cho miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại bán giá rẻ hoặc cho thuê giá rẻ. Cụ thể, tại điểm a, khoản 1, điều 110 Luật Đất đai 2013 quy định không miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại. Quy định này về tổng thể là đúng, nhưng chưa thật đúng và chưa tạo được chính sách khuyến khích đối với các dự án nhà ở thương mại bán giá rẻ, hoặc cho thuê giá rẻ có giá bán, giá cho thuê tương đương nhà ở xã hội. Hiện nay, TP. Hồ Chí Minh đang khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại bán giá rẻ, cho thuê giá rẻ để đáp ứng nhu cầu nhà ở của số đông người có thu nhập thấp, công nhân, lao động và người nhập cư. Hiệp hội đề xuất nhà ở thương mại giá rẻ là những dự án nhà ở thương mại để bán giá rẻ có thể có mức giá bán tối đa đến 15 triệu đồng/m2; dự án nhà ở thương mại để cho thuê giá rẻ có thể có mức giá cho thuê tối đa đến 3 triệu đồng/tháng đối với căn hộ 01 phòng ngủ; đến 5 triệu đồng/tháng đối với căn hộ 02 phòng ngủ. Theo đó, Hiệp hội kiến nghị sửa đổi, bổ sung điểm a, khoản 1, điều 110 Luật Đất đai 2013 theo hướng giao quyền cho UBND cấp tỉnh xem xét cho miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại bán giá rẻ hoặc cho thuê giá rẻ phù hợp với đặc điểm từng dự án và tình hình của địa phương. Cho chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại cho thuê giá rẻ được tạm hoãn chưa nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trong vòng đời dự án.
Mạnh Tiến
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy khẳng định, dù thực hiện theo Luật Đất đai hay theo cơ chế thí điểm của Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, tất cả các dự án đó đều phải tuân thủ quy hoạch, bảo đảm việc giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, bảo đảm độ che phủ rừng...
Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản sẽ hiệu lực từ ngày 1/8, sớm 5 tháng so với thời điểm đã được Quốc hội quyết định trước đó (1/1/2025), sẽ giúp khơi thông nguồn lực đất đai, tạo điều kiện cho nền kinh tế đất nước phát triển và đảm bảo các chính sách an sinh xã hội cho người dân.