Trước đây, vườn cà phê xen tiêu hơn 2ha của gia đình anh Nguyễn Đức Trọng ở thôn 7, xã Ea Lai (M’Drắk - Đắk Lắk) mang lại thu nhập trên 100 triệu đồng/năm.
Tuy nhiên, do thời tiết diễn biến thất thường, năng suất cây trồng chỉ đạt 50 - 60%; giá cà phê và tiêu giảm mạnh khiến cuộc sống gia đình anh gặp không ít khó khăn.
Nhờ được tập huấn kỹ thuật, anh mạnh dạn thực hiện tỉa thưa cà phê và xen canh bơ, sầu riêng trong vườn. Kết quả thật không ngờ...
Nhận thấy sầu riêng và bơ là loại cây trồng xen trong vườn cà phê để che bóng, chắn gió có giá trị kinh tế cao, năm 2010, anh Trọng quyết định chặt bỏ những cây cà phê già cỗi, hồ tiêu năng suất kém để trồng xen bơ và sầu riêng. Theo anh, cà phê là cây ưa bóng mát, sầu riêng và bơ lại là cây có tán rộng, khi trồng xen canh sẽ có tác dụng hỗ trợ cho nhau. Sầu riêng, bơ không chỉ giúp che nắng mà còn tận dụng được lượng nước và phân dư thừa bón cho cây cà phê…
Đối với cây sầu riêng, mặc dù xử lý ra quả trái vụ sẽ lợi nhuận hơn chính vụ, song anh Trọng không lạm dụng xử lý liên tục để hạn chế suy cây. Từ năm 2015 đến nay, anh luân phiên cho cây ra hoa sớm hơn mùa thuận, hạn chế bệnh xì mủ, chết cây. Kinh nghiệm trồng sầu riêng của anh Trọng là thiết kế mô cao, tiện xử lý việc chăm sóc, mật độ trồng thưa, giúp cây phát triển đồng bộ, hạn chế dịch bệnh, chú trọng bón phân hữu cơ, duy trì tuổi thọ cây sầu riêng.
Từ khi trồng sầu riêng xen bơ che bóng, vườn cà phê nhà anh Trọng lúc nào cũng mát, giữ độ ẩm tốt, đất nhiều mùn, ít phải tưới hơn vườn khác mà cây lúc nào cũng xanh tốt. Bơ, sầu riêng cũng không cạnh tranh với cây cà phê mà còn tạo đa dạng sinh học, giúp vườn giảm các loại sâu bệnh. Bên cạnh đó, nhờ anh biết cách chọn giống cũng như nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc cà phê, sầu riêng, bơ nên cây trồng phát triển cả trong điều kiện thời tiết bất lợi, cho năng suất cao, chất lượng thơm, ngon. Sản phẩm thu hoạch đều được thương lái đến tận vườn thu mua.
Từ hiệu quả ban đầu của mô hình trồng xen canh trên 3.000m2, gia đình anh Trọng đầu tư mở rộng trồng xen lên 2 ha; trong đó có 300 cây bơ cơm vàng, 85 cây sầu riêng, 300 cây giống cà phê xanh lùn. Tuy bơ, sầu riêng chỉ được xem là cây trồng phụ nhưng vài năm gần đây, do được giá nên trở thành cây trồng cho thu nhập chính của gia đình. Hiện chỉ mới có 150 cây bơ, 45 cây sầu riêng và 300 cây cà phê trong giai đoạn kinh doanh nhưng mỗi năm, gia đình anh Trọng thu hoạch được khoảng 14 tấn bơ, 5 tấn sầu riêng, trên 1,5 tạ cà phê tươi, tổng thu nhập trên 300 triệu đồng. Gia đình anh đang tiếp tục đầu tư trồng thêm 2.000m2 bơ trên diện tích cây hồ tiêu kém năng suất.