Quảng Ngãi khảo nghiệm bộ giống sắn kháng bệnh khảm lá

 

Tại Quảng Ngãi, sắn (cây mì) được canh tác ở 12 huyện, nhiều nhất tại huyện miền núi Sơn Hà. Những năm qua, cây sắn đã thể hiện được lợi thế khi cho thấy khả năng chống chịu được hạn, thích nghi được trên các chân đất nghèo dinh dưỡng, không chủ động nước tưới. Hiệu quả kinh tế mà cây sắn mang lại cho người dân Quảng Ngãi ở những vùng đất khắc nghiệt khó có loại cây trồng nào có thể thay thế được.

 

 

Tình hình sản xuất sắn trên địa bàn từ năm 2018 - 2020 tương đối ổn định, diện tích dao động 16.500 - 18.000ha, năng suất bình quân xấp xỉ 19,5 tấn/ha, sản lượng trung bình 311.400 -348.550 tấn/năm.

 

Các giống sắn chủ lực được người dân sử dụng là KM94 (chiếm khoảng 50% diện tích); giống KM140 (chiếm khoảng 30% diện tích), các giống còn lại KM419, NA1, KM7… chiếm khoảng 20% diện tích.

 

Ông Nguyễn Thế Vĩnh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, sau khi bệnh khảm lá trên cây sắn xuất hiện đầu tiên tại Việt Nam (tỉnh Tây Ninh) vào tháng 5/2017, đến tháng 9/2019, bệnh đã xuất hiện tại Quảng Ngãi. Địa phương đầu tiên có sắn nhiễm bệnh là xã Sơn Giang (huyện Sơn Hà), sau đó lây lan nhanh sang các địa phương khác.

 

Niên vụ sắn 2020 - 2021, Quảng Ngãi có diện tích sắn bị nhiễm bệnh khảm lá nhiều nhất với diện tích nhiễm trên 8.300 ha, chiếm hơn 50% tổng diện tích trồng toàn tỉnh. Trong đó có hơn 980ha nhiễm nhẹ, gần 3.000ha nhiễm trung bình và trên 4.400ha nhiễm nặng. Hầu hết các giống sắn sản xuất trên địa bàn Quảng Ngãi đều nhiễm bệnh khảm lá.

 

Giải pháp căn cơ trong thời gian tới là tìm giống sắn kháng bệnh, có năng suất,hàm lượng tinh bột cao để đưa vào thay thế các giống ở địa phương. Đối với những vùng bị nhiễm bệnh nặng và có thể chuyển đổi thì chuyển sang trồng các loại cây khác có hiệu quả kinh tế hơn. Nếu vùng bị nhiễm nặng, không có khả năng chuyển đổi có thể bỏ đất trống 1 vụ để cắt nguồn lây bệnh.

 

 

Từ thực trạng bệnh khảm lá diễn ra khá phức tạp tại địa phương, tháng 4/2021, Trung tâm giống Quảng Ngãi phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu - Thực nghiệm Nông nghiệp Hưng Lộc (Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam) và Trung tâm Nông nghiệp nhiệt đới (CIAT) tiến hành du nhập 13 giống sắn cùng với 3 giống đối chứng để khảo nghiệm, đánh giá về khả năng kháng bệnh, năng suất, chất lượng tại 2 huyện Mộ Đức và Nghĩa Hành.

 

Mẫu đất được lấy trước khi trồng và phân tích để đánh giá hiện trạng của đất làm thí nghiệm. Kết quả phân tích cho thấy, so với nhu cầu dinh dưỡng của cây sắn, hầu hết các nguyên tố được phân tích đều từ thấp đến rất thấp. Đây cũng là một trong những yếu tố hạn chế năng suất sắn của Quảng Ngãi (trung bình dưới 20 tấn/ha), tương đương với số bình quân năng suất của cả nước. Trong khi một số vùng như Đông Nam Bộ, năng suất trung bình của vùng đạt gần 30 tấn/ha.

 

 

Vừa qua, các đơn vị thực hiện mô hình cùng ngành chức năng tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức đánh giá các giống sắn được trồng khảo nghiệm này. Kết quả cho thấy, trong vụ đầu tiên, 13 giống sắn du nhập đều có khả năng kháng bệnh khảm lá.

 

Ngoài ra, một số giống du nhập cũng thể hiện được năng suất, hàm lượng tinh bột tương đối cao như giống TMEB419 (HN1), C97, VN19-442… Còn lại các giống sử dụng để đối chứng là KM94, KM505 và KM419 đều bị nhiễm từ mức cấp 2 đến cấp 3.

 

Ông Đỗ Đức Sáu, Giám đốc Trung tâm giống tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: Qua mô hình khảo nghiệm sẽ đánh giá 3 tiêu chí. Ưu tiên thứ nhất là khả năng kháng bệnh khảm lá, sau đó là năng suất và hàm lượng tinh bột. Từ kết quả trong vụ thử nghiệm này, sẽ lựa chọn từ 3 đến 4 giống triển vọng nhất để nhân ra diện rộng, vừa nhân giống, vừa đánh giá lại. Sau khi chọn được các giống triển vọng, sẽ tiếp tục tìm bổ sung thêm các giống mới, đồng thời trồng khảo nghiệm ở những địa phương khác của tỉnh để đánh giá các tiêu chí đã nói ở trên cũng như khả năng thích ứng với khí hậu, thổ nhưỡng. Từ đó lựa chọn được những giống phù hợp với điều kiện từng vùng, giúp tăng hiệu quả kinh tế, giảm thiệt hại cho nông dân.

 

Theo đánh giá của Trung tâm Nghiên cứu - Thực nghiệm Nông nghiệp Hưng Lộc: Qua một vụ khảo nghiệm đánh giá bộ giống sắn gồm 16 dòng giống tại Quảng Ngãi cho thấy khả năng kháng khảm tốt của bộ giống nhập nội. Một số dòng có khả năng kháng cao và cho năng suất củ tươi, hàm lượng tinh bột tương đối khá như AR9-48, CR24-16, TMEB419 (HN1), AR9-48, Riêng giống AR9-48 có nhược điểm là bột màu vàng và chỉ thích hợp ở vùng đồng bằng. Trồng trên vùng núi của huyện Ba Tơ năng suất thấp, đây là một trong những chú ý của giống này.

 

Để có căn cứ đánh giá và kết luận chăc chắn hơn cần khảo nghiệm trên diện rộng một số dòng ưu tú như: AR9-48, CR24-16, TMEB419 (HN1) ở các địa phương khác trong tỉnh.

 

 

Đại diện Trung tâm Nghiên cứu - Thực nghiệm Nông nghiệp Hưng Lộc cho biết thêm: Đối với việc cung cấp nguồn giống để sản xuất lớn, hiện nay, Trung tâm đang sử dụng công nghệ nhân nhanh của CIAT chuyển giao là nhân trong nhà màng với thời gian 2.000 hom/tuần. Hi vọng sẽ nhanh chóng cung cấp được giống tốt nhất cho sản xuất.

 

Năm 2022, Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh sẽ tham mưu Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi trình UBND tỉnh bố trí kinh phí chọn các giống đảm bảo các tiêu chí kháng bệnh, năng suất cao, chất lượng tinh bột đảm bảo để giải quyết nguồn giống, khôi phục lại hoạt động sản xuất sắn trên địa bàn tỉnh.

 

Được biết, Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) vừa cấp phép cho Công ty CP Nông sản thực phẩm Quảng Ngãi nhập khẩu một số giống sắn để khảo nghiệm.

 

 

Thạc sĩ Lê Đại Thắng