Thủ tướng: Năm 2022, ngành Nông nghiệp phải tăng trên 3%, XK trên 50 tỷ USD

Dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, sáng nay (29/12) Bộ Nông nghiệp và PTNT đã tổ chức hội nghị Tổng kết ngành Nông nghiệp và PTNT năm 2021 - Triển khai nhiệm vụ, kế hoạch năm 2022.

Khép lại năm 2021 đầy khó khăn và biến động, ngành nông nghiệp đã tự tin về đích với nhiều điểm sáng đầy tự hào. Kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 48,6 tỷ USD. 

6 mặt hàng có kim ngạch trên 3 tỉ USD là gỗ và sản phẩm gỗ, tôm, rau quả, hạt điều, gạo, caosu. 

Giá trị gia tăng toàn ngành (VA) tăng 2,85 - 2,9% , trong đó nông nghiệp tăng trên 3,18%, lâm nghiệp tăng trên 3,85%, thủy sản tăng trên 1,85%; tỷ lệ che phủ rừng 42,02%; tỷ lệ số xã đạt chuẩn nông thôn mới 68,2%; kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 48,6 tỷ USD.

Đây là những con số biết nói, minh chứng cho một năm bứt phá ngoạn mục của toàn ngành.

Những con số làm nên kỳ tích

Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Phùng Đức Tiến cho hay, năm 2021, ngành Nông nghiệp và PTNT tiếp tục triển khai thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức; trong đó, đặc biệt là sự tác động lớn của dịch bệnh Covid- 19 đến đời sống, kinh tế, xã hội, làm đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và hoạt động xuất, nhập khẩu, tiêu thụ nông sản... Tuy nhiên, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành và địa phương; sự chung sức, vượt khó, sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp, các HTX, bà con nông dân và những đồng hành của các cơ quan báo chí, truyền thông đã tạo nên bước tăng trưởng vượt bậc, đạt “mục tiêu kép; vừa phòng, chống dịch bệnh hiệu quả, vừa đẩy mạnh sản xuất phát triển, phục vụ đầy đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

“Vui mừng, tự hào khi xuất khẩu hàng hóa của ngành Nông nghiệp và PTNT đã được mở rộng ra nhiều thị trường hơn, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản đạt mức cao kỷ lục 48,6 tỉ USD.

Đặc biệt, năm 2021, có 10 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỉ USD, trong đó có 6 mặt hàng có kim ngạch trên 3 tỉ USD là gỗ và sản phẩm gỗ; tôm; rau quả; hạt điều; gạo, caosu", Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Đơn cử, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản chiếm trên 30% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của ngành hàng nông, lâm, thủy sản và là một trong 7 mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 10 tỉ USD trong năm 2021. Tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ ước đạt 15,6 tỉ USD - là mặt hàng có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong nhóm nông, lâm, thủy sản.

Giữ vị trí đầu bảng trong cán cân kim ngạch xuất khẩu, tổng giá trị xuất khẩu đồ gỗ và các loại lâm sản ước đạt tới 15,87 tỉ USD, vượt 20% kế hoạch đề ra và tăng 20% so với năm 2020. Mức xuất siêu là 12,94 tỉ USD (tăng 21,2% so với năm 2020), tiếp tục lập kỷ lục mới, đưa Việt Nam tiếp tục đứng đầu khối ASEAN, đứng thứ hai Châu Á và thứ 5 thế giới về xuất khẩu gỗ và lâm sản.

Xuất khẩu thủy sản cũng đã vượt qua 3 tháng "đóng băng" do COVID-19, "trở mình" ngoạn mục đưa về giá trị kim ngạch 8,9 tỉ USD. Tiếp theo đó là các mặt hàng rau quả, hạt điều: Trên 3,6 tỉ USD; rau quả: Trên  3,5 tỉ USD; caosu: Từ 3,1-3,2 tỉ USD...

Đại diện tỉnh Lai Châu - ông Trần Tiến Dũng - Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: Kim ngạch xuất khẩu năm 2021 đạt 48,6 tỉ USD mà ngành nông nghiệp có được là kết quả đáng tự hào trong điều kiện khó khăn bủa vây bởi COVID-19.

Chuyển biến mạnh về “chất” và “lượng”

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, nhờ sự chủ động, linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành sản xuất, các lĩnh vực toàn ngành đã đạt và vượt kế hoạch đề ra và có những chuyển biến mạnh về “chất” và “lượng”.

Về trồng trọt, cơ cấu cây trồng được chuyển đổi hiệu quả hơn. Đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, nhất là đối với cây trồng chủ lực. Tập trung cải tạo cơ cấu giống, kiểm soát, nâng tỷ lệ sử dụng các giống mới, chất lượng cao.

Sản xuất lúa có sản lượng đạt 43,86 triệu tấn, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Tỷ trọng gạo chất lượng cao chiếm trên 89%, giá gạo xuất khẩu tăng từ 496 USD/tấn năm 2020 lên 503 USD/tấn năm 2021.

Rau, màu có diện tích khoảng 1,12 triệu ha; sản lượng đạt 18,6 triệu tấn, tăng 325,5 nghìn tấn so với năm 2020.

Cây ăn quả có diện tích 1,18 triệu ha, tăng 44,8 nghìn ha so với năm 2020; sản lượng và chất lượng các loại cây ăn quả có lợi thế của cả nước và từng vùng đều tăng; một số cây ăn quả chủ lực sản lượng tăng từ 5 - 19%.

Về chăn nuôi đã có sự chuyển biến rõ nét về tổ chức sản xuất, chăn nuôi trang trại, gia trại, tập trung theo chuỗi sạch, hữu cơ, an toàn sinh học. Sản lượng thịt các loại đạt 6,69 triệu tấn, tăng 3,2% so với năm 2020; sữa tươi đạt trên 1,2 triệu tấn, tăng 10,5%; trứng 17,5 tỷ quả, tăng 5,1%. Đồng thời, thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả công tác phòng, chống dịch bệnh trên gia súc, gia cầm.

Lĩnh vực thủy sản được đẩy nhanh phát triển bền vững cả nuôi trồng và khai thác. Tổng sản lượng thủy sản đạt trên 8,73 triệu tấn, tăng 1,0% so với năm 2020; trong đó khai thác trên 3,9 triệu tấn tăng 0,9%, nuôi trồng 4,8 triệu tấn tăng 1,1%.

Lâm nghiệp tiếp tục thực hiện Chương trình bảo vệ và phát triển rừng, trọng tâm là Đề án “Trồng 1 tỷ cây xanh giai đoạn 2021 - 2025”; diện tích rừng trồng mới tập trung 278 nghìn ha và 120 triệu cây phân tán; thu dịch vụ môi trường rừng trên 3.100 tỷ đồng.

Cơ cấu lại ngành nông nghiệp đi vào thực chất, hiệu quả hơn; quy mô và trình độ sản xuất được nâng cao, chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa trên cơ sở phát huy các lợi thế từng vùng, miền, chuyển dịch theo hướng hiện đại. Đồng thời, tiếp tục tập trung tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt để thúc đẩy phát triển và cơ cấu lại ngành… với các giải pháp đồng bộ, đã tạo đà duy trì tốc độ tăng trưởng GDP với mức tăng 2,85%, trên hầu hết các lĩnh vực.

Tổ chức liên kết chuỗi sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp tiếp tục được đổi mới; nhiều mô hình liên kết giữa người sản xuất với doanh nghiệp, hợp tác xã theo chuỗi được triển khai nhân rộng. Năm 2021, thành lập mới 1.250 HTX nông nghiệp, nâng tổng số lên 78 Liên hiệp HTX NN, 19.100 HTX NN; thành lập mới và trở lại hoạt động 1.640 doanh nghiệp, nâng tổng số lên trên 14.000 doanh nghiệp nông nghiệp.

Bên cạnh đó, ứng dụng khoa học công nghệ thúc đẩy cả 3 trục sản phẩm đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm. Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tập trung thực hiện kết hợp tài nguyên bản địa, văn hóa truyền thống với ứng dụng khoa học công nghệ tạo sản phẩm đa dạng, phong phú, chất lượng; đến hết năm 2021 phân hạng và công nhận 5.320 sản phẩm OCOP, tăng 1,66 lần so với năm 2020.

Năm 2021 nghiệm thu và công bố, công nhận 54 giống cây trồng, vật nuôi; 80 tiến bộ kỹ thuật mới, quy trình kỹ thuật mới; ban hành, công bố 09 QCVN, 106 TCVN và lũy kế đến nay có 1.220 TCVN và 232 QCVN.

Đặc biệt, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới tiếp tục phát triển, tăng cả về số lượng và chất lượng. Hết năm 2021, có 5.614 xã (68,2%) đạt chuẩn NTM, bình quân đạt 17 tiêu chí/xã; có 213 đơn vị cấp huyện thuộc 53 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; có thêm 03 tỉnh, thành phố với 100% đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM (Thái Bình, Cần Thơ, Hải Dương), đang hoàn thiện thủ tục trình Thủ tướng Chính phủ công nhận cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Hệ thống kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn được đầu tư nâng cấp và từng bước hiện đại hóa, đồng bộ, nâng cao chất lượng phục vụ ngày càng tốt hơn cho sản xuất, đời sống dân sinh, phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Năm 2021, tỷ lệ giải ngân khá, đạt 86,7%, hoàn thành 246/288 dự án triển khai trong kế hoạch trung hạn 2016 - 2020.

Thực hiện hiệu quả 3 đột phá chiến lược; trong đó chú trọng hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật trong lĩnh vực nông nghiệp và PTNT.

Giải pháp trọng tâm

Kết luận tại hội nghị tổng kết sáng nay, bên cạnh những thành tích vui mừng toàn ngành đã đạt được, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng nêu lên những trăn trở về lĩnh vực được xem là “trụ đỡ” của nền kinh tế như các bất cập cán cân thương mại, công tác truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý còn chưa được chú trọng, đồng thời chịu nhiều tác động do biến đổi khí hậu...

“Năm 2022, dự báo có thuận lợi, có thời cơ, nhưng cũng nhận định có nhiều cái khó hơn năm 2021, chúng ta cần tập trung làm thật tốt, cân đối nguồn lực, cân đối thời gian để làm tốt các nhiệm vụ đặt ra. Phải đổi mới tư duy mạnh mẽ hơn nữa, nâng tầm dự báo chiến lược và tổ chức thực hiện thiết thực hiệu quả”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

“Đặt hàng” Bộ Nông nghiệp và PTNT, Thủ Tướng yêu cầu, mục tiêu năm 2022 tăng trưởng phải trên 3%, xuất khẩu phải đạt trên 50 tỷ USD. “Trụ đỡ” phải chắc chắn thì kinh tế cả nước mới vững vàng. Song song việc này, phải coi trọng chiến lược, quy hoạch thể hiện tầm nhìn xa và tư duy thực sự đổi mới. Đồng thời, rà soát kỹ, hoàn thiện thể chế, phát triển theo chiều sâu, phát triển dựa vào khoa học công nghệ. Thực hiện các nhiệm vụ với quyết tâm quyết liệt bám sát tình hình thực tế để cụ thể hóa các đường lối chủ trương chiến lược và xác định cách làm bài bản, có lộ trình thực hiện cụ thể.

Thủ tướng cũng đề nghị ngành Nông nghiệp và PTNT cần nâng cao năng lực trí tuệ nguồn nhân lực, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, tạo thương hiệu cho sản phẩm. Tận dụng khai thác tối đa 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết để mở rộng thị trường, nâng cao năng lực công nghiệp chế biến.

“Đặc biệt, về thị trường phải sản xuất các sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch, từng bước cải thiện thương mại với thị trường Trung Quốc, bởi đây là một thị trường lớn với nhiều lợi thế. Các Bộ ngành phải chủ động, các tỉnh biên giới phải làm việc thông thương với nhau, tính toán cho hợp lý, cốt yếu là chúng ta phải tạo ra các sản phẩm chất lượng đi theo đường chính ngạch. Chúng ta phải thực hiện bài bản, xây dựng theo chuỗi giá trị mới bền vững”, Thủ tướng Phạm Minh Chính gợi ý.

Nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng, chính phủ luôn hướng đến đó là nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người nông dân, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo, đảm bảo an sinh xã hội. Do đó, Thủ tướng yêu cầu, Bộ phải gấp rút hoàn thiện triển khai chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới với hiệu quả thiết thực, tránh hình thức phong trào.

Tiếp thu những ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan cũng nhận định, năm 2022 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với ngành nông nghiệp; là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Bởi vậy toàn ngành sẽ tập trung thực hiện quyết liệt cơ cấu lại theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng và xây dựng nông thôn mới nhằm hướng tới xây dựng nền “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”.

Để đạt được những mục tiêu đề ra như trên, toàn ngành Nông nghiệp tập trung triển khai thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả. Theo đó tập trung triển khai thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các Chiến lược: trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp, thủy lợi giai đoạn 2021 - 2030; Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2025 và 4 quy hoạch ngành cấp quốc gia lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2030.  

Đồng thời, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp quy mô lớn theo theo chuỗi giá trị, đáp ứng nhu cầu thị trường, ứng dụng công nghệ cao, gắn với bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, thủy sản phù hợp, thích ứng với biến đổi khí hậu và nhu cầu thị trường trên cơ sở đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống. Giải quyết dứt điểm việc gỡ “Thẻ vàng” của EC đối với khai thác hải sản.

Hai là, triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững.

Ba là, phát triển kết cấu hạ tầng; tăng cường quản lý tài nguyên, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng rừng, bảo vệ tốt và nâng cao chất lượng rừng tự nhiên hiện có; đẩy mạnh thực hiện Đề án “Trồng 1 tỷ cây xanh giai đoạn 2021 - 2025”. Chú trọng phát triển thủy lợi và nâng cao năng lực phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bốn là, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi nông nghiệp số... Xây dựng chính sách hỗ trợ, khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp giảm phát thải, sản xuất nguyên liệu đầu vào các ngành hàng nông nghiệp.

Năm là, tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính quản lý ngành nông nghiệp và tổ chức sự nghiệp công lập từ trung ương tới địa phương tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Làm tốt công tác thông tin, truyền thông, tạo đồng thuận xã hội.

“Chúng ta có thể tự hào rằng, trong năm 2021 chúng ta đã vượt qua những khó khăn bủa vây, chúng ta đã huy động các nguồn lực để tạo nên “trụ đỡ” vững chắc. Không thể bằng lòng với những gì đã đạt được, ngành nông nghiệp sẽ không ngừng nỗ lực vươn lên, tạo dựng các chuỗi giá trị, mọi ngành hàng phải được tổ chức lại theo chuẩn quốc tế, không ngừng nâng cao đời sống vật chất cho người nông dân. Toàn ngành sẽ thực hiện linh hoạt hoàn thành các nhiệm vụ đặt ra”, Bộ Trưởng Lê Minh Hoan khẳng định.