Nam Định hướng đến nuôi thủy sản bền vững

Hình thành các vùng nuôi lớn

Hàng chục năm về trước, Nông trường Bạch Long (xã Bạch Long, huyện Giao Thủy) là “thủ phủ” của nghề trồng cói. Tuy nhiên, theo thời cuộc, nghề dệt chiếu cói truyền thống không còn phát huy hiệu quả kinh tế. Thực hiện chương trình phát triển thủy sản, tỉnh Nam Định đã triển khai 40 dự án chuyển đổi gần 3.000ha đất trồng lúa, trồng cói, sản xuất muối kém hiệu quả sang khai thác nuôi trồng thủy sản; trong đó có gần 200ha trồng cói của Nông trường Bạch Long, nay là Công ty TNHH MTV Nông nghiệp Bạch Long.

Trang trại nuôi ngao vạng và tôm thẻ chân trắng của anh Nguyễn Đại Dương (xã Giao An, huyện Giao Thủy), một trong 100 nông dân xuất sắc nhất cả nước năm 2023.

Theo ông Hoàng Mạnh Hà, Chi Cục trưởng Thủy sản Nam Định, tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển ngành thủy sản bền vững, với diện tích đất nuôi trồng hơn 17.000ha; có 72km bờ biển với hệ sinh thái bãi bồi ven biển đa dạng, phong phú. Hoạt động sản xuất thủy sản trên địa bàn những năm gần đây có nhiều chuyển biến tích cực, ngày càng phát triển mạnh mẽ, nhất là lĩnh vực nuôi trồng. Các đối tượng nuôi đa dạng, nhiều loại có giá trị kinh tế cao, trở thành sản phẩm chủ lực như tôm thẻ chân trắng, ngao và cá biển; phương thức nuôi được chuyển dần từ quảng canh cải tiến sang bán thâm canh, thâm canh và siêu thâm canh.

Việc ứng dụng khoa học công nghệ trong nuôi trồng thủy sản, nhất là ứng dụng công nghệ cao trong nuôi tôm thẻ chân trắng, đã giúp người nuôi không ngừng tăng năng suất và hiệu quả sản xuất. Sản lượng nuôi trồng thủy sản của tỉnh liên tục tăng qua các năm, với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 9%/năm. Từ năm 2012 đến năm 2022, Nam Định đã tăng gấp 2,3 lần sản lượng, từ hơn 54.000 tấn lên gần 128.000 tấn thủy sản.

Hiện toàn tỉnh có hơn 15.000ha nuôi trồng thủy sản với khoảng 5.500ha nuôi bán thâm canh, thâm canh và siêu thâm canh (trong đó, diện tích nuôi nước ngọt là 3.500ha, nuôi nước mặn-lợ 2.000ha) với 75 vùng nuôi trồng thủy sản tập trung. Sản lượng nuôi trồng thủy sản năm 2023 ước đạt gần 134.000 tấn, tăng khoảng 4% so năm 2022.

Bên cạnh các sản phẩm tôm, cá, Nam Định cũng phát triển mạnh nghề nuôi ngao. Hiện nay, tổng diện tích nuôi ngao trên toàn tỉnh là hơn 2.350ha, sản lượng ngao trung bình những năm gần đây đạt khoảng 40.000 tấn/năm, với thương hiệu ngao sạch Giao Thủy đã được khẳng định trên thị trường. Người dân đã làm chủ được hoàn toàn công nghệ sản xuất giống, chủ động được nguồn giống tại địa phương, các vùng nuôi ngao thương phẩm trong tỉnh phát triển ổn định.

Đặc biệt, đối với vùng nuôi ngao thương phẩm huyện Nghĩa Hưng, năm 2020, Sở Nông nghiệp và PTNT Nam Định đã phối hợp Công ty TNHH Thủy sản Lenger Việt Nam và các hộ nuôi ngao hình thành “Vùng nuôi liên kết Lenger Farm” rộng 500ha ở xã Nam Điền. Đây là vùng nuôi đầu tiên tại Việt Nam và trên thế giới đạt chứng nhận ASC cho thương hiệu ngao Meretrix Lyrata.

Phát triển theo hướng bền vững

Ông Hoàng Mạnh Hà  cho biết, để phát triển nuôi trồng thủy sản một cách bền vững, giúp người nuôi có thể chủ động quản lý môi trường nuôi trồng và cảnh báo sớm tình hình dịch bệnh trên các đối tượng nuôi thủy sản, hằng năm, Sở Nông nghiệp và PTNT thường xuyên chỉ đạo các đơn vị trong ngành triển khai kế hoạch quan trắc, cảnh báo môi trường và phòng, chống dịch trong nuôi trồng thủy sản.

Từ năm 2017 đến nay, Chi cục Thủy sản đã phối hợp với đơn vị thực hiện quan trắc môi trường tổ chức lấy mẫu quan trắc, cảnh báo môi trường tại 17 điểm nguồn nước trên 4 nhóm đối tượng nuôi (tôm nước lợ, ngao, cá nước ngọt, cá nuôi lồng bè) với tần suất 2 lần/tháng tại các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung.

Bên cạnh đó, Chi cục Chăn nuôi-Thú y đã phối hợp Trung tâm Quan trắc môi trường và bệnh thủy sản miền Bắc (thuộc Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I) định kỳ tiến hành giám sát chủ động các bệnh nguy hiểm trên một số đối tượng thủy sản. Hằng tháng, kết quả kiểm tra mẫu và khuyến cáo xử lý đã được kịp thời gửi tới các cơ quan quản lý và chủ cơ sở giám sát. Một số mẫu kiểm tra phát hiện mầm bệnh đều được hướng dẫn xử lý kịp thời, không lây lan và phát sinh dịch bệnh tại địa phương.

Việc quản lý và chỉ đạo sản xuất giống thủy sản luôn được Nam Định xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển sản xuất thủy sản, cung ứng kịp thời giống thủy sản đáp ứng tốt yêu cầu của người dân. Năm 2023, với 100 cơ sở sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản, toàn tỉnh đã sản xuất được hơn 16 tỷ con giống các loại.

Trong đó, hoạt động sản xuất giống mặn lợ được tập trung phát triển mạnh với hơn 90 cơ sở, hằng năm các cơ sở sản xuất được từ 12 đến 15 tỷ con giống, đáp ứng cơ bản nhu cầu nuôi thả của toàn tỉnh. Đối tượng giống được sản xuất mạnh là các loài nhuyễn thể như ngao, hàu Thái Bình Dương, một số loài cá biển...

Với giống nước ngọt, Nam Định chủ yếu ương dưỡng các loài cá truyền thống, sản xuất trung bình khoảng 1 tỷ con giống/năm. Một số đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao chủ yếu phải nhập ngoài tỉnh như cá điêu hồng, cá lăng, cá trắm đen.

Ngành Nông nghiệp tỉnh Nam Định tổ chức thả 1 triệu con giống xuống sông Hồng để tái tạo nguồn lợi thủy sản ở Vườn quốc gia Xuân Thủy, huyện Giao Thủy.

Hằng năm, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nam Định đều tổ chức phát động Tháng hành động bảo vệ nguồn lợi thủy sản, với hoạt động thả 1 triệu con cá giống xuống sông Hồng. Đây là sự kiện có ý nghĩa rất quan trọng giúp cân bằng sinh thái tự nhiên, đồng thời cũng là hình thức tuyên truyền để cộng đồng cùng chung tay bảo vệ, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản.

Với những bước đi đúng đắn và kết quả đạt được, Nam Định tiếp tục hướng tới khai thác hiệu quả lợi thế, tiềm năng của tỉnh để phát triển ngành nuôi trồng thủy sản theo hướng sản xuất hàng hóa, hiệu quả, bền vững với các sản phẩm an toàn, có kiểm soát, truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong và ngoài nước.