Cách làm mới trong thụ phấn mãng cầu xiêm

Giống như nhiều hộ nông dân khác ở cùng ấp, những năm qua, nguồn thu nhập chính của gia đình ông Niềm là từ cây mãng cầu xiêm tháp (ghép) gốc bình bát. Hiện tại, gia đình ông có 6,5 công (1 công = 1.000m2) mãng cầu xiêm 16 năm tuổi đang phát triển xanh tốt và thường xuyên trĩu trái. Điều bắt mắt khi vào thăm vườn mãng cầu xiêm của ông là các trái mãng cầu đều no tròn, thân trái và suông, rất ít có trái bị méo hay cong vẹo như thường gặp tại nhiều vườn mãng cầu khác.

Chia sẻ bí quyết có được trái mãng cầu như trên, ông Niềm cho biết: “14 năm trước, tôi cũng áp dụng kỹ thuật dùng dụng cụ như cây cọ để thụ phấn cho bông mãng cầu. Tuy nhiên, tỷ lệ trái mãng cầu tròn trịa nhìn bắt mắt và ít bị cong vẹo không được nhiều như ý muốn. Nguyên nhân là do trong quá trình thụ phấn bông mãng cầu bằng cây cọ, chúng ta quét nhụy không đều khắp mặt bông nên chỗ nào bị thiếu thì trái sẽ bị lép ở chỗ đó. Sau nhiều năm trăn trở và tự mày mò tìm hiểu thì 2 năm nay, tôi đã thực hiện rất thành công với cách làm dùng ống chích thay cho cây cọ để thụ phấn cho bông mãng cầu”.

Bông mãng cầu thuộc dạng lưỡng tính nên không có bông đực hay bông cái. Vì vậy, sau khi cây mãng cầu ra bông thì ông Niềm chọn hái bông có cuốn nhỏ và hái tuyển những chùm bông (mỗi chùm bông chỉ chừa lại một hoặc hai bông tốt nhất để đậu trái). Sau khi hái bông xong, đợi vào sáng sớm, bông mãng cầu sẽ nở ra, lúc này ông tiến hành lắc nhẹ cho những nhụy bông rớt vào thau mũ. Khi số lượng nhụy trong thau đã nhiều, ông lấy ống chích loại 10cc để rút những nhụy bông vào bên trong ống và tiến hành bơm nhụy thụ phấn cho bông mãng cầu. Sở dĩ dùng ống chích loại 10cc bởi đầu ống sau khi cắt bỏ phần gắn kim tiêm thì rất vừa với bông mãng cầu, nếu dùng ống chích loại 5cc hay 6cc thì không phủ trọn phần bông nên quá trình thực hiện sẽ không đạt hiệu quả.

Ưu điểm là thụ phấn đều cho bông để có được trái mãng cầu no tròn, suông đẹp; việc dùng ống chích còn giúp cho quá trình thụ phấn được nhanh hơn. Theo ông Niềm, nếu trước kia dùng cây cọ để thụ phấn cho vườn mãng cầu vào thời điểm bông rộ thì cả ngày một mình ông thụ phấn được khoảng 400-500 bông; còn với phương pháp đang làm thì với số lượng bông tương tự, chỉ mất khoảng 4 tiếng,  bình quân mỗi bình ống chích chứa đầy nhụy  thụ phấn được 250 bông mãng cầu.

Khi dùng cây cọ thụ phấn bông mãng cầu thì gặp lúc trời mưa sẽ không làm được, còn sử dụng ống chích thì cứ vô tư thực hiện mà không sợ bị ảnh hưởng đến chất lượng trái sau này. Khi thụ phấn xong, sau khoảng 5 tháng, ông Niềm tiến hành thu hoạch trái, kéo dài trong khoảng 8 tháng theo hình thức xen kẽ.

“Ngoài những lợi ích trên, bình quân 1.000 trái mãng cầu xiêm khi áp dụng biện pháp dùng ống chích trong thụ phấn cho bông có thể cho năng suất cao hơn 500kg so với những hộ áp dụng kỹ thuật truyền thống. Lý do là khi sử dụng ống chích để thụ phấn cho bông thì cho ra trái mãng cầu to tròn và trái lớn đồng đều hơn, từ đó trọng lượng mỗi trái sẽ nặng hơn so với kỹ thuật bình thường. Với cách làm của tôi như hiện nay, năng suất một công mãng cầu trên 10 năm tuổi có thể đạt 4-5 tấn trái/năm; riêng vườn mãng cầu  5-6 năm tuổi có thể đạt 7-8 tấn trái/năm. Giá bán từ đầu năm đến nay ở mức 6.000-12.000 đồng/kg”, ông Niềm cho biết thêm.

Ông Niềm còn chia sẻ bí quyết để hạn chế 3 loại đối tượng chính gây hại trên cây mãng cầu là ruồi đục trái, sâu ăn da và rệp sáp. Cụ thể, phải xử lý cho cây mãng cầu ra hoa và thu hoạch trái trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng Giêng âm lịch. Các tháng còn lại, do 3 đối tượng trên phát triển mạnh nên vườn mãng cầu nhà ông có ít trái thu hoạch trong giai đoạn này. Vì vậy, nhiều năm qua, chi phí về vật tư nông nghiệp, nhất là thuốc bảo vệ thực vật trong phòng trừ dịch hại trên cây mãng cầu của ông cũng ở mức thấp.

Với cách làm sáng tạo của mình, ông Niềm đã và đang tạo ra niềm hy vọng mới cho nhà vườn về quy trình xử lý ra trái cho cây mãng cầu đạt hiệu quả về mặt chất lượng và năng suất, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất.