GDP cả năm tăng 3,5-4% nếu dịch được kiểm soát trong tháng 9

Đây là thông điệp được Bộ trưởng nhấn mạnh tại Hội nghị xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và đầu tư công năm 2022: Vùng trung du, miền núi Bắc bộ và đồng bằng sông Hồng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận Hội nghị.

Kịch bản phục hồi bắt kịp xu hướng thế giới

Bộ trưởng cho rằng mặc dù dự báo thấp hơn mục tiêu tăng trưởng 6,5%, nhưng để đạt được mức này đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn, sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị và cả địa phương.

“Nếu GDP đạt mức này, đây sẽ là năm thứ hai tăng trưởng GDP của Việt Nam không hoàn thành kế hoạch tăng trưởng sau năm 2020 chịu ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19. Điều này sẽ ảnh hưởng tới việc thực hiện mục tiêu chung của kế hoạch 5 năm 2021-2025”, Bộ trưởng nói.

Theo dự báo, tình hình xuất khẩu năm nay tiếp tục tăng, thu ngân sách vẫn vượt chỉ tiêu nhưng các đợt giãn cách xã hội vẫn ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh, thành lập doanh nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài (FDI).

Bước vào năm 2022, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng đây sẽ là thời điểm có nhiều yếu tố mới, vừa là thời cơ, vừa là thách thức. Khả năng dịch bệnh còn kéo dài, phức tạp, khó lường, nhiều nước trên thế giới chấp nhận sống chung với dịch bệnh và từng bước mở cửa trở lại.

“Việt Nam cũng phải thay đổi chiến lược theo xu thế mới. Nếu cứ đóng cửa phong tỏa suốt sẽ ảnh hưởng nặng nề, không chỉ vấn đề kinh tế mà còn cả xã hội”, Bộ trưởng nói.

Ngoài ra, trong năm 2020, tình hình thế giới chắc chắn có sự phục hồi, tuy nhiên đà phục hồi giữa các nước là không giống nhau. Trật tự thương mại và đầu tư thế giới theo đó cũng có sự thay đổi, chuỗi cung ứng sẽ dịch chuyển. Vì vậy, Việt Nam cần nhận diện để tận dụng cơ hội và hạn chế rủi ro nhất là trong bối cảnh dịch bênh còn diễn biến phức tạp.

“Vì vậy, cần có giải pháp phục hồi kinh tế nhanh chóng, bắt kịp xu hướng của thế giới, đặc biệt là những nền kinh tế tác động lớn đến Việt Nam”, Bộ trưởng khẳng định.

Địa phương tự chủ và chủ động

Với những thách thức và cơ hội nêu trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự kiến tăng trưởng GDP năm 2022 đạt khoảng 6-6,5%. Trong đó, cần đẩy nhanh tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng, thực hiện tốt 3 đột phá chiến lược cùng với việc lồng ghép thêm 2 yêu tố khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và văn hóa, con người.

“Cần phải bám sát kế hoạch dài hạn nhưng cũng phải kiểm soát dịch bệnh, không thể để dịch bùng phát mạnh trở lại. Cần cơ cấu lại nền kinh tế, để nâng cao sức chống chịu, tính tự chủ, thích ứng với mọi tình huống có thể xảy ra. Nếu không xây dựng nền kinh tế có tính tự chủ và thích ứng thì chúng ta sẽ bị động”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh và cho biết Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng đề án xây dựng nền kinh tế tự chủ.

Nền kinh tế tự chủ, theo Bộ trưởng đòi hỏi sự tự chủ và chủ động rất lớn từ các địa phương. Chẳng hạn, một số địa phương tăng trưởng cao nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp FDI như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Quảng Ninh…, giá trị gia tăng còn thấp, giải ngân vốn đầu tư công còn chậm cho dù Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phân cấp triệt để và cắt bỏ các thủ tục phức tạp liên quan tới giao vốn, phê duyệt chủ trương đầu tư, công tác quy hoạch vẫn “ỉ lại” vào tư vấn…

Hay mặc dù vùng trung du, miền núi bắc bộ và đồng bằng sông Hồng phòng chống dịch tương đối tốt, duy trì được sản xuất nhưng theo Bộ trưởng, các địa phương vẫn thiếu sự linh hoạt trong thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng. Do đó, thời gian tới, các tỉnh cần tiếp tục làm tốt công tác phòng chống dịch, duy trì sản xuất để giảm thiểu phí tổn không đáng có do không kiểm soát được dịch bệnh.

Theo đó, Bộ trưởng những tháng cuối năm 2021 và năm 2022 cần tập trung vào 6 giải pháp căn bản.

Thứ nhất, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là các địa phương tập trung thực hiện tốt phòng chống dịch, không để bùng phát trở lại dẫn đến giản cách xã hội, làm đứt gãy chuỗi sản xuất và cung ứng.

Thứ hai, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 105 để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh. “Tuy nhiên, nghị quyết có đi vào cuộc sống hay không, phụ thuộc vào các bộ ngành vì một số giải pháp được giao cho các bộ nghiên cứu, xem xét để ban hành”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nhưng quan trọng nhất, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong lúc khó khăn của dịch bệnh như hiện nay, thái độ của chính quyền địa phương với doanh nghiệp còn quan trọng hơn cả những hỗ trợ nêu trên.

Thứ ba, đảm bảo an sinh xã hội, hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng theo nghị quyết 68.

Thứ tư, địa phương cần tăng cường chương trình phối hợp gặp gỡ đối thoại thường xuyên với doanh nghiệp để tạo môi trường đầu tư thuận lợi, bám sát bối cảnh và xu thế mới để dự báo xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, bao gồm cả đầu tư công.

Thứ năm, tập trung đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch tỉnh trên cơ sở đảm bảo sự tham gia trực tiếp của các sở ngành, tránh phụ thuộc quá nhiều vào tư vấn và tiếp cận quy hoạch theo hướng đúng dần.

Thứ sáu, chủ động xây dựng kế hoạch phục hồi kinh tế của địa phương, tranh thủ cơ hội mới, xu thế mới của thế giới để đạt các chỉ tiêu tăng trưởng, đóng góp cho tăng trưởng chung của đất nước.

TP.HCM và 5 tỉnh miền Đông có thể tăng trưởng âm năm 2021

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, khu vực gồm TP.HCM, các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh, Bình Phước được dự báo tăng trưởng -0,13%, so với kế hoạch đặt ra cả vùng là 6,2-6,5%.

Kinh tế TP.HCM và nhiều tỉnh Đông Nam Bộ gặp khó khăn do dịch bệnh. Ảnh: Chí Hùng.

Theo báo cáo, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát trong tháng 9 thì tình hình kinh tế - xã hội cả vùng sẽ từng bước trở lại phục hồi trong những tháng cuối năm, các chỉ số sản xuất công nghiệp dự báo sẽ được phục hồi nhanh trong quý IV.

Tuy vậy, mức tăng trưởng năm nay của cả vùng được dự báo vẫn không vượt qua 0%.

Nguyên nhân được giải thích là tác động của dịch bệnh Covid-19. Chịu ảnh hưởng trực tiếp và rõ nét nhất là ngành công nghiệp - xây dựng, dịch vụ.

Các địa phương có cơ cấu kinh tế phụ thuộc nhiều vào khu vực công nghiệp - xây dựng như Bà Rịa - Vũng Tàu (70,21%), Bình Dương (67,5%), Đồng Nai (60,22%) tiếp tục khó khăn do thiếu nhiên liệu để sản xuất, thiếu chuyên gia kỹ thuật bậc cao, thiếu đơn hàng xuất khẩu, nhân công lao động và ngưng trệ sản xuất.

Các địa phương có cơ cấu kinh tế lớn phụ thuộc vào nhóm ngành dịch vụ như TP.HCM (62,4%) gặp khó khăn do TP trải qua nhiều đợt giãn cách xã hội, các hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ bị đóng băng.

Trong khi đó, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, khoảng 80% bị ngừng trệ hoạt động, nhiều công ty đứng trước bờ vực phá sản bởi thị trường giảm cầu đột ngột dẫn đến giảm doanh thu cũng như mất khả năng thanh toán.

Theo tính toán, khoảng 97% doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch (trong đó 52% bị tác động vừa phải và 44% bị tác động nghiêm trọng).

Bộ KHĐT cho biết với các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, việc dừng sản xuất kéo dài có thể làm mất đơn hàng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ngoài ra, tình trạng lao động về quê gây nguy cơ thiếu lao động lành nghề sau dịch là rất lớn do lao động mất việc làm hoặc đã về quê tránh dịch.

Tuy nhiên, trong năm 2022, Bộ KHĐT dự báo kinh tế của vùng Đông Nam Bộ sẽ dần phục hồi sau đại dịch. Kịch bản được đưa ra với điều kiện khu vực kiểm soát dứt điểm được dịch bệnh trong năm 2021.

Theo đó, dự báo tốc độ tăng trưởng GRDP của vùng dự kiến tăng khoảng 5-6,5%. Cơ cấu kinh tế năm 2022 của vùng duy trì tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ chiếm trên 80% trong GRDP. Khu vực này dự báo sẽ xuất khẩu giá trị hàng hóa trị giá khoảng khoảng 115,89 tỷ USD trong năm 2022.

Bộ KHĐT cho rằng, vùng Đông Nam Bộ cần nghiên cứu các giải pháp để giải quyết các bất cập về quy hoạch với quản lý đô thị, đảm bảo sự đồng bộ về kết cấu hạ tầng giải quyết triệt để các vấn đề ngập lụt, kẹt xe, áp lực quá tải về mật đô dân cư, ô nhiễm môi trường. Vùng cần phấn đấu trở thành nơi đáng sống của cả người dân và khách du lịch khắp nơi trên thế giới.

Ngoài ra, cần cơ cấu lại nền kinh tế, xác định rõ động lực tăng trưởng của từng địa phương và cả vùng. TP.HCM cần tiếp tục hoàn thiện các đề án đột phá như xây dựng trung tâm tài chính của quốc gia, thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh cho TP Thủ Đức theo nguyên tắc một công việc chỉ có một cấp chính quyền thực hiện.

“Cần đặt TP. Thủ Đức đứng vị trí vai trò là động lực phát triển vùng đô thị của thành phố về phía đông trong 10 năm tới. Hình thành một đô thị hoàn chỉnh đối trọng với đô thị cũ để xây dựng thành phố thành đô thị xanh và thành phố thông minh trong tương lai gần, tạo cơ chế chính sách vượt bậc”, Bộ KHĐT khuyến cáo.

Ngoài ra, một số địa phương có điều kiện phát triển như Bình Dương, Đồng Nai, Long An cần sắp xếp, khai thác quỹ đất hiệu quả hơn; Bà Rịa - Vũng Tàu tăng cường phát triển du lịch sau dịch bệnh, giảm dần phụ thuộc khai thác dầu khí.

Các địa phương trong vùng cũng cần chú trọng phát triển công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao, công nghiệp chế biến nông sản; ưu tiên phát triển nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

P.V T/h (nguồn VnEconomy, ZingNews)