Phòng trị bệnh vàng lá trên bưởi Năm Roi: Áp dụng hài hòa các giải pháp

Ngành Nông nghiệp Vĩnh Long đã xác định nguyên nhân và tìm giải pháp khắc phục, giúp nhà vườn an tâm sản xuất, tiếp tục duy trì thương hiệu bưởi Năm Roi.

Giảm sản lượng lẫn diện tích 

Theo đề án “Cơ cấu lại ngành nông nghiệp Vĩnh Long theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến năm 2030” thì bưởi Năm Roi là một trong ba cây chủ lực của tỉnh. Định hướng duy trì ổn định diện tích trồng tập trung 4.000 - 5.000ha (tại TX. Bình Minh và những vùng phụ cận ven sông Hậu). 

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Vĩnh Long, bưởi Năm Roi là loại cây trồng duy nhất của tỉnh được chứng nhận chỉ dẫn địa lý đến thời điểm hiện tại và là loại cây ăn trái rất có tiềm năng, đã được xuất khẩu sang thị trường châu Âu, mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân. Tuy nhiên, thời gian gần đây, năng suất và chất lượng bưởi Năm Roi đang có xu hướng giảm, do tình trạng vàng lá trên cây bưởi xảy ra khá phổ biến, cây không có khả năng ra hoa, đậu trái nhiều như trước.

Theo đó, nhiều cây bị suy kiệt, thậm chí không còn sản phẩm để thu hoạch và bị chết dần, khiến không ít hộ trồng bưởi Năm Roi bị thiệt hại, ảnh hưởng đến thu nhập và đời sống.

Theo một số nhà vườn tại xã Mỹ Hòa, nhiều vườn chuyên canh bưởi Năm Roi hiện bị cháy lá, vàng lá, xì mủ, thối rễ và ngày càng trở nên cằn cỗi, cây bị rụng lá và chết dần, trong khi việc trồng mới thay thế những cây bưởi con trên nền đất của vườn cũ cũng không hiệu quả. Nhiều nhà vườn cho rằng, đó là  biểu hiện của hiện tượng suy thoái đất, kèm theo sự khai thác quá mức và liên tục, làm cây không kịp phục hồi là những nguyên nhân có thể làm cho các vườn bưởi rơi vào trạng thái suy kiệt.

Trồng bưởi hơn 10 năm nay, anh Trương Văn Long (xã Mỹ Hòa) cho biết, đa số vườn bưởi xung quanh đây đã trên 20 năm tuổi, thậm chí có vườn đã trên 30 năm tuổi, vì vậy, đa số vườn cây đã bị lão hóa và suy kiệt. Bên cạnh đó, không ít hộ chỉ bón phân vô cơ mà ít bón phân hữu cơ khiến đất giảm độ phì và thời gian gần đây do thực hiện đê bao khép kín bảo vệ vườn cây ăn trái nên cũng làm thiếu hụt lượng phù sa cung cấp cho vườn bưởi Năm Roi. Không chỉ vậy, dịch bệnh gây hại trên bưởi (sâu, bệnh, nhện hại, tuyến trùng, rệp sáp…) cũng ngày càng nhiều.

Ông Nguyễn Văn Chẳng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Mỹ Hòa, cho hay: Thời gian qua, do ảnh hưởng của bệnh vàng lá, thối rễ, nông dân chuyển sang cây trồng khác nên diện tích, sản lượng bưởi Năm Roi năm nay giảm 30 - 40%. Xã hiện có trên 1.100ha  bưởi Năm Roi, trong đó có khoảng 40 - 45% diện tích bưởi già cỗi.

Áp dụng hài hòa các giải pháp

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Vĩnh Long,  để khắc phục tình trạng vàng lá, tăng năng suất, sản lượng bưởi, cần có biện pháp khắc phục cho từng trường hợp cụ thể hoặc nhà vườn cần áp dụng hài hòa và tổng hợp nhiều giải pháp.

Ông Nguyễn Văn Liêm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Vĩnh Long, cho biết: Nếu để cây bưởi tiếp tục sinh trưởng trong tình trạng già cỗi thì dịch bệnh ngày càng nghiêm trọng hơn, năng suất vườn bưởi ngày càng giảm; còn nếu đốn bỏ hết để trồng mới nhằm thay thế cùng một lúc thì cũng gây nhiều khó khăn cho nông dân. Bởi lẽ, nông dân không có thu nhập khác ngoài kinh tế vườn, nay phải tạm ngưng thu nhập trong khoảng thời gian đầu tư kiến thiết lại vườn chừng 3-4 năm. Do đó, để tiếp tục duy trì, khai thác hiệu quả vườn bưởi Năm Roi, khuyến cáo nông dân thực hiện biện pháp kỹ thuật “trẻ hóa” hoặc trồng thay thế dần các vườn bưởi Năm Roi già cỗi. 

“Cần thường xuyên thăm vườn để chăm sóc, theo dõi tình hình sinh trưởng của cây, phát hiện kịp thời sâu bệnh gây hại và có biện pháp xử lý tốt nhất; xới đất, làm cỏ và đắp mô đất xung quanh gốc để tạo sự thông thoáng cho gốc cây, tránh làm nơi trú ngụ của sâu bệnh; trồng cây với mật độ phù hợp, không nên trồng quá dày khiến cho cây dễ bị bệnh vàng lá xâm nhập”, ông Liêm cho biết thêm.

Ông Liêm khuyến cáo: Giống và nguồn giống ban đầu có ý nghĩa rất quan trọng, do đó, khi chọn giống bưởi Năm Roi phải đạt tiêu chuẩn sạch bệnh, cho năng suất cao và chất lượng tốt. Bên cạnh đó, để cải thiện độ pH, phục hồi sức khỏe và độ phì cho đất trồng bưởi Năm Roi, cần bón thêm phân hữu cơ, bón phân hóa học một cách cân đối, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng nguyên tắc, tuân thủ nguyên tắc thiết kế và quy hoạch vườn trồng bưởi.