Ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao: Tăng thu nhập và làm thay đổi tư duy trong canh tác

Xu hướng tất yếu

Theo Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam, hiện trên cả nước, nhiều địa phương đang thực hiện chính sách thu hút doanh nghiệp vào đầu tư cơ sở hạ tầng cho nông nghiệp công nghệ cao. Các vùng sản xuất hoa ứng dụng công nghệ cao tập trung tại Lào Cai, Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Lâm Đồng; vùng sản xuất cây ăn quả chủ lực xuất khẩu ứng dụng công nghệ cao tập trung tại Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long…

Nhiều tập đoàn, doanh nghiệp đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thành công như: Tập đoàn Vingroup, Tập đoàn TH, Công ty Dabaco (Bắc Ninh), Công ty Thái Dương, Công ty Marphavet…

Phát biểu tại Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề: “Thúc đẩy phát triển sản xuất rau, quả an toàn ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà kính” vừa diễn ra tại Bắc Ninh, ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chia sẻ, Việt Nam là quốc gia đang phát triển, nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế.

Sau hơn 30 năm đổi mới, nông nghiệp nước ta đã đạt được mức tăng trưởng nhanh và ổn định trong thời gian dài. Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp đang phải đối mặt với nhiều thách thức như dân số tăng nên nhu cầu lương thực không ngừng tăng lên; diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp do quá trình đô thị hóa nên đòi hỏi phải áp dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu đang diễn ra mạnh mẽ, tạo sức ép rất lớn lên nông nghiệp; quá trình hội nhập quốc tế đòi hỏi chất lượng nông sản càng cao... Do đó, phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu, là một trong những giải pháp mang tính đột phá trong giai đoạn tới.

Theo ông Hồng, những năm gần đây, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp đã hình thành và phát triển ở nhiều tỉnh, thành. Đặc biệt từ năm 2010 đến nay, thực hiện Đề án phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2020 và Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2025, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được hình thành, cho kết quả đáng kể và được mở rộng.

“Đến nay, cả nước đã có 34 khu nông nghiệp công nghệ cao được quy hoạch tại 19 tỉnh, thành phố, đặc biệt có 6 khu có quy mô diện tích trên 400ha tại Hà Nội, Thanh Hóa, Phú Yên, Hậu Giang và Bình Dương. Hiện cũng có thêm nhiều địa phương khác cũng đang chuẩn bị thu hút doanh nghiệp vào đầu tư cơ sở hạ tầng cho nông nghiệp công nghệ cao”, ông Hồng nhấn mạnh.

Cho thu nhập hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng/năm

Bắc Ninh là một trong các địa phương đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau, quả. Năm 2021, diện tích sản xuất rau an toàn của tỉnh là hơn 7.080ha, chiếm 69% tổng diện tích.

Toàn tỉnh hiện có 71 vùng rau mẫu chuyên canh quy mô từ 5 ha trở lên; 76 cơ sở trồng trọt ứng dụng công nghệ cao với tổng diện tích 161,65 ha, trong đó 29 cơ sở sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP với tổng diện tích 154,22ha; 47 cơ sở sản xuất rau, quả hoa cao cấp trong nhà lưới, nhà màng, nhà kính với tổng diện tích hơn 35ha, cho thu nhập hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng/ha/năm.

Đại diện Sở Nông nghiệp và PTNT Bắc Ninh cho hay, với mục tiêu phát triển công nghiệp là chính, nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế, trong những năm qua, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao luôn được tỉnh quan tâm, ưu tiên nguồn lực đầu tư, xây dựng cơ chế chính sách để thúc đẩy phát triển.

Trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh, đất canh tác nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, những năm gần đây,  Bắc Ninh đã và đang chủ trương thúc đẩy nông nghiệp sạch, trong đó rau, củ, quả an toàn được đặc biệt chú trọng.

TS. Dương Kim Thoa (Viện Nghiên cứu Rau quả) chia sẻ, việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất rau, đã được các nước trên thế giới quan tâm đầu tư và phát triển mạnh mẽ.

Sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tạo ra có năng suất cao, mẫu mã đẹp, đồng đều, chủ động trong việc quản lý chất lượng nên tạo ra sản phẩm có giá trị dinh dưỡng và chất lượng cao, nâng cao hiệu quả trong quá trình sản xuất.

Theo TS. Thoa, sản xuất rau trong nhà màng, nhà lưới mang lại nhiều lợi ích hơn so với phương pháp trồng thông dụng ngoài tự nhiên như ngăn chặn sự xâm nhập của một số loại côn trùng, bệnh hại nên ít cần sử dụng thuốc trừ sâu độc hại, hoặc chỉ dùng một lượng rất ít ở giai đoạn nhất định. Khắc phục sự bất lợi của thời tiết như nắng, mưa, sương muối, lạnh... Đây là giải pháp giúp sản xuất rau thích ứng với biến đổi khí hậu, vì vậy có thể tổ chức sản xuất quanh năm, rải vụ theo kế hoạch và nhu cầu thị trường.

Ngoài sử dụng để sản xuất rau thương phẩm, sử dụng nhà màng, nhà lưới là điều kiện lý tưởng để sản xuất hạt giống, đặc biệt sản xuất hạt giống rau lai F1, một loại hình sản xuất siêu lợi nhuận.

“Sản xuất rau theo hướng nông nghiệp công nghệ cao bước đầu được hình thành như: Sản xuất trong nhà màng, nhà lưới chống côn trùng; sản xuất trong nhà plastic không cố định để hạn chế tác hại của các yếu tố môi trường bất lợi; trồng rau bằng kỹ thuật thuỷ canh, màng dinh dưỡng, nhân giống và sản xuất các loại cây quý hiếm, năng suất cao bằng công nghệ nhà kính của Israel có điều khiển kiểm soát các yếu tố môi trường”, đại diện Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam thông tin.

Nâng cao nhận thức sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC

Trong khuôn khổ Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp “Thúc đẩy phát triển sản xuất rau, quả an toàn ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà kính”, các đại biểu đã đi thăm, học tập kinh nghiệm tại mô hình ứng dụng CNC trong sản xuất nho hạ đen, dưa chuột baby tại HTX sản xuất nông nghiệp sạch Bình Dương (xã Bình Dương, huyện Gia Bình) và mô hình trồng lá tía tô xuất khẩu Nhật Bản, trồng nấm của Công ty CP May Hồ Gươm tại xã Lâm Thao (huyện Lương Tài). Đây đều là những mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ hiện đại trong nhà màng, nhà kính, quy trình sản xuất khép kín, cho năng suất, sản lượng cao tại Bắc Ninh.

Qua thực tế tìm hiểu các mô hình về kỹ thuật nuôi trồng, chăm sóc và chế biến nông sản, giúp cán bộ khuyến nông và nông dân có cơ hội tiếp cận tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất cây trồng ứng dụng công nghệ cao, mô hình sản xuất tiên tiến phù hợp với từng đối tượng cây trồng. Đồng thời, học tập nhiều kiến thức bổ ích, trao đổi được nhiều kinh nghiệm giữa các thành viên trong đoàn, nâng cao nhận thức sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.