Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, tham gia phiên thảo luận sáng 29/10 về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), nhiều đại biểu đề nghị không đánh thuế 5% với mặt hàng phân bón, bởi người nông dân sẽ phải gánh khoản thuế này.
Tuy nhiên, cũng có đại biểu ủng hộ đề xuất như dự thảo luật mà Chính phủ trình.
Nông dân sẽ chịu thiệt thòi
Tại kỳ họp trước, một trong các vấn đề còn tranh luận nhiều là mức thuế suất với mặt hàng phân bón. Nhiều ý kiến tán thành việc chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%.
Bên cạnh đó còn có nhiều ý kiến đề nghị giữ như quy định hiện hành và đề nghị đánh giá kỹ tác động đối với doanh nghiệp sản xuất cũng như đối với người tiêu dùng và bảo đảm cơ sở pháp lý của việc thay đổi chính sách; cân nhắc để hài hòa về lợi ích, bảo đảm phát triển nông nghiệp bền vững.
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, tham gia tại phiên thảo luận sáng 29/10, đại biểu Lê Thị Song An (Long An) cho rằng, đây là loại thuế gián thu mà người cuối cùng phải chịu là người tiêu dùng, trong trường hợp này là người nông dân. Thuế suất 5% với phân bón chắc chắn sẽ dẫn tới tăng giá phân bón trên thị trường, tạo ra tác động không hề nhỏ với ngành nông nghiệp, nhất là người nông dân.
Bà Lê Thị Song An phát biểu tại phiên thảo luận.
Theo bà An, nông dân phải chịu mức phân bón tăng cao và khi giá phân bón tăng, chi phí sản xuất nông nghiệp tăng, làm tăng giá thành sản xuất nông nghiệp. Nếu áp dụng thuế suất 5% với phân bón, Nhà nước và doanh nghiệp sẽ được lợi nhưng người nông dân là bộ phận quan trọng nhất của ngành nông nghiệp lại chịu thiệt thòi nhất.
Đồng tình với ý kiến phát biểu của đại biểu Lê Thị Song An, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cho rằng, hiện nay thuế giá trị gia tăng (GTGT) đang đánh vào người tiêu dùng trong đại bộ phận người dùng phân bón, thực phẩm, nông sản. Vì vậy, đại biểu Hạ cho rằng, đề xuất này cần nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng.
“Câu chuyện cạnh tranh giữa 70% nhập khẩu và 30% trong nước thì các doanh nghiệp Việt Nam phải tính toán nâng cao năng lực quản lý, đổi mới công nghệ… để giảm giá thành, đảm bảo cạnh tranh. Các cô ngồi cấy lại gò lưng tần tảo cả đời, nay lại gánh tiếp cạnh tranh cho các doanh nghiệp phân bón”, đại biểu Hạ nêu thực tế, đồng thời cho rằng việc này là không hợp lý.
“Người dân đã rất cực, may được mùa thì lại mất giá. Nếu bây giờ tiếp tục đánh thuế 5%, người dân phải chịu nữa, tôi nghĩ là rất tội cho người dân”, đại biểu Hạ nêu ý kiến.
Theo ông Hạ, khi người nông dân mua phân bón không có hóa đơn, như vậy không được khấu trừ đầu vào nên việc đánh 5% thuế với phân bón là người nông dân phải chịu. Do đó, đại biểu đề xuất đưa mặt hàng phân bón chịu thuế suất 0%.
Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng, việc áp dụng thuế suất 5% đối với phân bón chính là việc cùng lúc chúng ta thực hiện được mục tiêu mở rộng cơ chế thuế, tiến tới áp dụng một mức thuế suất, đồng thời phục hồi hỗ trợ sản xuất trong nước và về dài hạn sẽ tạo sự bền vững, ổn định nguồn cung phân bón đầu vào trong nước được phát triển, không phụ thuộc vào phân bón nhập khẩu, làm cơ sở cho việc hạ giá thành mặt hàng phân bón. Như vậy, người nông dân cũng như doanh nghiệp sản xuất trong nước đều được hưởng lợi từ việc thay đổi này.
Tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước làm chủ thị trường
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, thuế GTGT đối với phân bón được sửa đổi từ năm 2014 tại Luật Thuế GTGT số 71/2014/QH13, chuyển từ diện đang chịu thuế suất 5% sang diện không chịu thuế.
Theo ông Mạnh, chính sách này đã gây ảnh hưởng bất lợi rất lớn cho doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước thời gian qua.
Điều này đặt trong xu thế cung vượt cầu trên thị trường phân bón thế giới từ năm 2015 đến trước thời điểm dịch Covid-19 đã làm nhiều doanh nghiệp trong nước lỗ lớn, phải thu hẹp sản xuất. Ngược lại, phân bón nhập khẩu được hưởng lợi do đang chịu thuế 5% được chuyển sang không chịu thuế và vẫn được hoàn toàn bộ thuế GTGT đầu vào.
Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội và giải trình một số vấn đề cụ thể.
Chính vì vậy, trong suốt thời gian qua, các bộ ngành, hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất phân bón liên tục kiến nghị chuyển lại mặt hàng phân bón từ đối tượng không chịu thuế GTGT sang đối tượng chịu thuế suất 5%. Kiến nghị này cũng đã được các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội đưa vào nhiệm vụ rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.
Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội và giải trình một số vấn đề cụ thể.
“Đây là dự luật quan trọng, có tác động đến hầu hết các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Dự thảo có nhiều nội dung thay đổi theo đúng sự vận hành của nền kinh tế và xã hội”, ông Hồ Đức Phớc khẳng định.
Về thuế GTGT đối với phân bón, Phó Thủ tướng cho biết, trước năm 2015, theo quy định, thuế VAT đối với phân bón là 5%. Sau khi có nhiều phản ánh, Quốc hội khoá XIV đã ban hành, điều chỉnh quy định phân bón không phải chịu thuế VAT. Quy định này được triển khai cho đến nay.
Hiện nay, theo đề nghị của các ban ngành liên quan như Bộ Nông nghiệp và PTNT, Kiểm toán Nhà nước, đoàn ĐBQH các tỉnh, thành Cà Mau, Bình Định, Hải Phòng, Nam Định… đề nghị sửa nội dung này.
Theo Phó Thủ tướng, giá phân bón phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá thành sản xuất, cung cầu của thị trường chứ không chỉ phụ thuộc vào thuế tăng hay giảm. Chỉ khi tất cả các yếu tố trên không đổi thì thuế tăng hay giảm bao nhiêu sẽ ảnh hưởng đến giá thành bấy nhiêu.
Trên thực tế, giá thành sản xuất cũng phụ thuộc nhiều yếu tố như khoa học công nghệ, năng suất lao động và đặc biệt là cung cầu. Ngay cả khi mặt hàng này không chịu thuế thì trong giai đoạn 2018 đến 2022, giá phân đạm urê vẫn tăng 19,71- 43,6%. Năm 2023, giá phân đạm urê tăng 6,29 - 6,4% do ảnh hưởng của cuộc chiến tranh Nga – Ukraine, do cầu cao cung thấp.
Xét về lợi ích của quy định mới, Phó Thủ tướng cho rằng, khi áp thuế thì hàng hóa trong nước và nhập khẩu đều phải chịu thuế. Theo tính toán, số thuế phải nộp thêm chủ yếu của hàng nhập khẩu do hàng nhập khẩu chiếm số lượng lớn hơn. Cụ thể, doanh nghiệp nước ngoài phải nộp thêm 1.500 tỷ đồng, cao hơn nhiều số thuế doanh nghiệp trong nước phải nộp thêm là 200 tỷ đồng. Như vậy, doanh nghiệp trong nước sẽ có lợi thế lớn hơn để cạnh tranh với hàng nhập khẩu.
Nhờ lợi thế này, doanh nghiệp trong nước có thể cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ hiện đại, giảm giá thành phần và qua đó giảm được giá bán cho người nông dân. Từ những lợi ích như vậy, Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn được các đại biểu ủng hộ phương án đưa phân bón vào diện chịu thuế GTGT để tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước làm chủ thị trường.
Đối với những trường hợp tự chuyển đổi từ đất trồng lúa sang đào ao, khoan giếng lấy nước mặn nuôi tôm thẻ chân trắng ở vùng Đồng Tháp Mười của tỉnh Long An phát sinh từ năm 2023 đến nay phải xử lý vi phạm theo đúng quy định pháp luật, trong đó buộc phải khôi phục lại hiện trạng đất ban đầu và trám lấp giếng.
Những năm gần đây, hoạt động nhập lậu gia súc qua biên giới tại địa bàn tỉnh Long An thường hay xảy ra. Tuy nhiên, số lượng gia súc nhập lậu thường nhỏ lẻ, vài con và không thường xuyên. Dù vậy, nhập lậu động vật vẫn tiềm ẩn những nguy cơ phát sinh, lây nhiễm dịch bệnh trên gia súc, gia cầm và cả con người.
Liên quan đến những vi phạm của Công ty CP truyền thông và du lịch Phú Yên tại khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm, mà Kinh tế nông thôn có bài phản ánh, ông Nguyễn Công Thành, Phó Chủ tịch UBND TP. Tuy Hoà (Phú Yên), khẳng định, sẽ cưỡng chế nếu khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc khôi phục tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và buộc trả lại đất đã lấn, chiếm theo quy định trong quý IV/2024.