Để xảy ra phân lô, xây dựng trên đất nông nghiệp, cần làm rõ trách nhiệm lãnh đạo địa phương

Khu nhà vườn xây không phép trên đất nông nghiệp

Mới đây, Phòng TN&MT TP. Pleiku (Gia Lai) cho biết, cơ quan này đã đề nghị UBND thành phố ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với ông Nguyễn Tuấn Khanh (46 tuổi, ngụ phường Thắng Lợi, TP Pleiku) 22,5 triệu đồng; đồng thời buộc khôi phục hiện trạng ban đầu.

Theo Phòng TN&MT TP. Pleiku, ông Khanh đã có hành vi vi phạm chuyển đất trồng cây lâu năm sang đất phi nông nghiệp. Cụ thể, dựng nhà chòi bát giác bằng gỗ nền lát gạch, rộng 15 m2; nhà chòi lục giác khung sắt lợp tôn, nền lát gạch 134 m2; nhà gỗ nền lát gạch, diện tích 86,5 m2.

Ngoài ra, ông Khanh còn làm nhiều hạng mục như sân bê tông, sân lát gạch, cùng một số công trình tường rào, nhà vệ sinh… với tổng diện tích vi phạm hơn 1.353 m2.

Lãnh đạo Phòng TN&MT  TP. Pleiku cho biết, vị trí đất xây dựng khu nhà của ông Khanh không thuộc quy hoạch đất ở, nên việc xây dựng công trình trên đất này là hoàn toàn không phép.

Theo hồ sơ, năm 2021, UBND xã Chư Á phát hiện việc xây dựng cụm công trình trái phép trên đất nông nghiệp trên, xử phạt hành chính đối với ông Khanh 4 triệu đồng. Tuy nhiên, chính quyền xã không yêu cầu tháo dỡ mà để cho ông Khanh xây dựng  hoàn thành công trình.

Khu nhà vườn xây dựng không phép nhìn trên cao. Ảnh: LK.

Mới đây, UBND TP Pleiku yêu cầu UBND xã Chư Á hoàn thiện hồ sơ, lập biên bản rà soát bổ sung để UBND thành phố có cơ sở xử lý theo quy định pháp luật. Ngày 22/9, UBND xã Chư Á báo cáo kết quả kiểm tra như trên, đề nghị xử phạt ông Khanh 22,5 triệu đồng, đồng thời buộc khôi phục hiện trạng đất.

Trao đổi với báo chí, ông Võ Phúc Ánh, Phó chủ tịch UBND TP Pleiku, nói trách nhiệm đầu tiên trong vụ việc trên thuộc về UBND xã Chư Á do thiếu sự giám sát, xử lý vi phạm thiếu quyết liệt dẫn đến công trình xây dựng hoàn thiện.

Qua đó, cụm công trình trên nằm trên khu đất có ba mặt giáp với đồng ruộng. Cổng, một số đoạn tường rào được che chắn khá cẩn mật, tường cao kiên cố. Bên trong là sân bãi rộng đậu ô tô, có ba dãy công trình xây dựng.

Ngoài ra, ông Nguyễn Tuấn Khanh cũng xác nhận ông đã xây dựng công trình trên. Tuy nhiên, ông Khanh cho rằng đây chỉ là công trình cấp bốn, có tổng chi phí khoảng 5 tỉ đồng.

"Tôi làm công trình cấp bốn, nhà tạm, móng không quá 30 cm, không có cột bê tông nào hết. Ngoài cổng chỉ có rào bằng bê tông cao 2,9 m để ngăn trâu, bò. Tôi thừa nhận mình làm không đúng. Về cá nhân, tôi mong muốn lâu dài được cho chuyển đổi xây dựng để làm dịch vụ", ông Khanh nói.

Đất nông nghiệp bị phân lô trái quy định

Trước những thông tin được đăng trên nhiều trang web, tờ rơi quảng cáo và giới thiệu về sản phẩm đất nền trong khu du lịch làng hoa Phú Quốc (ấp Cây Thông Trong, xã Cửa Dương, TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) với nhiều thông tin như: Sở hữu kiệt tác làng hoa Phú Quốc vào hòn Đảo Ngọc đẹp nhất hành tinh; Không gian sống xanh mát, yên tĩnh…, phóng viên đã vào cuộc tìm hiểu về khu vực này.

Theo số điện thoại trên một số web rao bán, không khó để liên hệ tìm hiểu thông tin, các khu đất được phân thành các lô, nền diện tích từ 100m2 đến trên 1000m2, với giá bán mà các cò đất đưa ra là từ hơn 300 triệu đến vài tỷ đồng một nền tùy thuộc vào diện tích. Thậm chí còn cả thông tin rao bán diện tích toàn bộ khu đất này lên tới hơn 61.000m2 với giá 200 tỷ đồng.

Một số cò đất cho biết, khu đất này là của cá nhân đứng ra làm hạ tầng, phân lô để bán cho khách. Về thủ tục mua bán thì chỉ viết giấy tay, kèm theo đó là sơ đồ phân lô, kết quả đo đạc hiện trạng thửa đất có chữ ký của người bán và chữ ký cùng dấu của công ty đo đạc, ngoài ra không có giấy tờ gì khác. Khi được hỏi về việc cấp GCNQSDĐ thì các cò đều thông tin là chờ ra sổ?

Về vấn đề xây dựng, một số “cò đất” cho hay, cứ nhận chuyển nhượng rồi sẽ được xây dựng. Khi được hỏi là loại đất gì thì cò đất ấp úng và theo như quan sát trên hợp đồng mua bán, kết quả đo đạc hiện trạng thửa đất đều không ghi loại đất. Thậm chí để tạo niềm tin cho phóng viên, cò đất còn khẳng định trong khu vực này đã xây dựng hàng chục căn rồi, cứ mua đi rồi về sẽ xây dựng được.

Ngang nhiên làm hạ tầng trái phép trên đất nông nghiệp, đất rừng đặc dụng.

Theo chỉ dẫn của các cò đất, phóng viên đã có mặt tại khu vực được gọi là làng hoa Phú Quốc. Tại đây, ghi nhận khu đất rộng hàng chục ngàn mét vuông được một số người phân lô nền, làm hạ tầng (đổ đường bê tông), ghi nhận trên khu vực này có hơn 20 căn nhà, công trình được xây dựng. Tất cả nhìn không khác gì một dự án bất động sản chuyên nghiệp.

Thông tin báo chí về vấn đề này, ông Trần Văn Việt, Chủ tịch UBND xã Cửa Dương, cho biết, khu vực được đề cập nêu trên không có dự án bất động sản nào, các hành vi vi phạm pháp luật trong sử dụng, lấn chiếm đất, xây dựng công trình không phép thì UBND xã Cửa Dương đã lập biên bản vi phạm hành chính, tổ chức ra quân xử lý, cưỡng chế.

Theo ông Việt, khu đất này một số cá nhân đứng ra bán giấy tay, tự ý làm hạ tầng, đổ đường bê tông, chính quyền xã thực hiện cưỡng chế, phá các con đường một thời gian thì một số người lại lén lút làm tiếp, thi công lại và xã đã có văn bản trình UBND tỉnh Kiên Giang xử lý triệt để khu vực này.

Theo tài liệu UBND xã Cửa Dương cung cấp, khu vực phân lô nền của hai cá nhân là ông Đặng Văn Hùng (sinh năm 1981, ngụ tại ấp Cây Thông Ngoài, xã Cửa Dương, TP Phú Quốc) và ông Lê Minh Điệp (sinh năm 1991, ngụ ấp Cây Thông Trong, xã Cửa Dương, TP Phú Quốc).

Qua đó, UBND xã Cửa Dương đã lập biên bản vi phạm hành chính phát hiện ông Đặng Văn Hùng có các hành vi: Chiếm đất nông nghiệp tại khu vực nông thôn với diện tích 53.791m2; Chiếm đất nông nghiệp là rừng đặc dụng tại khu vực nông thôn với diện tích 5.587,1m2; Chiếm đất phi nông nghiệp (suối) tại khu vực nông thôn với diện tích 4.043m2.

Bên cạnh đó, UBND xã Cửa Dương lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Lê Minh Điệp, với các hành vi: Chiếm đất nông nghiệp tại khu vực nông thôn với diện tích 78.552,1m2; Chiếm đất nông nghiệp là rừng đặc dụng tại khu vực nông thôn với diện tích 207m2; Chiếm đất phi nông nghiệp (suối) tại khu vực nông thôn với diện tích 2.401m2.

Cả hai cá nhân trên đều chiếm đất với mục đích sử dụng làm đường bê tông xi măng và xây dựng nhà. Do đã hết thời hạn xử phạt hành chính, UBND xã Cửa Dương đã có tờ trình gửi UBND tỉnh Kiên Giang đề nghị ban hành quyết định buộc khắc phục hậu quả là: Buộc khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm; Buộc trả lại đất đã chiếm dụng….

Về nguồn gốc hai khu đất nói trên, theo tài liệu UBND xã Cửa Dương cung cấp, hai khu đất trước năm 1984 là đất của nông trường quốc doanh Phú Quốc sử dụng trồng đào, đến năm 1984, nông trường giải thể, giao đất và cây trồng lại cho HTX Quốc Thắng tiếp tục quản lý đất và thu hoạch đào. Đến năm 1987, HTX Quốc Thắng giải thể để thành lập tập đoàn 1, tập đoàn 2, tập đoàn 3 và tập đoàn 4. Hai khu đất nói trên do tập đoàn 3 quản lý sử dụng. Năm 2003, thực hiện chủ trương của Đảng ủy xã Cửa Dương, UBND xã Cửa Dương đã thành lập tổ hợp tác 1 và tổ hợp tác 2 trên cơ sở đất và nhân lực của tập đoàn 3 (thành viên 29 hộ gia đình) với mục đích chuyển thể từ đất trồng đào đã lão hóa sang trồng  tràm bông vàng.

Các công trình xây dựng không phép, UBND xã Cửa Dương đã có văn bản trình UBND tỉnh Kiên Giang xử lý theo đúng quy định.

Theo UBND xã Cửa Dương, tuy là mô hình kinh tế tập thể nhưng thực chất cá hộ gia đình của hai tổ hợp tác đã tự chia ranh giới sử dụng đất, tự lo phương án sản xuất trên đất, các hộ dân đã trực tiếp tự quản lý ranh giới sử dụng liên tục. Năm 2005, UBND huyện Phú Quốc (nay là TP Phú Quốc), ban hành quyết định thu hồi 255.000m2 do UBND xã Cửa Dương và ban lãnh đạo ấp giao cấp đất không đúng thẩm quyền (hai khu đất nói trên nằm trong 255.000m2 thu hồi – PV) và giao cho UBND xã Cửa Dương quản lý. Đến năm 2021, ông Lê Minh Điệp nhận chuyển nhượng bằng giấy viết tay của các hộ dân ở tổ hợp tác 1 và 2, sau đó ông Lê Minh Điệp tiếp tục chuyển nhượng lại một phần cho ông Đặng Văn Hùng. UBND xã Cửa Dương khẳng định việc mua bán như trên là không đúng quy định pháp luật.

Trao đổi với báo chí, Chủ tịch UBND xã Trần Văn Việt khẳng định, quan điểm của UBND xã Cửa Dương là xử lý nghiêm các vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai và trật tự xây dựng trên địa bàn. UBND xã đã tăng cường lực lượng tuần tra, xử lý, phát hiện các sự việc để có biện pháp hoặc kiến nghị xử lý kịp thời. Đồng thời xã đã chủ động phát hiện, phối hợp chặt chẽ với Tổ công tác đặc biệt của UBND tỉnh Kiên Giang xử lý các vi phạm.

“Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục ra quân xử lý các vi phạm về quản lý, sử dụng đất và trật tự xây dựng. Với tinh thần và quyết tâm làm việc cao nhất, để thiết lập kỷ cương, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn, xử lý dứt điểm các vụ việc, không để phát sinh vụ việc mới”, ông Việt cho hay.

Cơ quan chức năng có thẩm quyền cần tăng cường hơn nữa kiểm tra, điều tra làm rõ, xử lý các đầu nậu, các cá nhân phân lô nền trên đất nông nghiệp… để từ đó xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật tránh hình thành các khu dân cư tự phát và để lại nhiều hệ lụy ảnh hưởng đến quy hoạch, hạ tầng giao thông và an sinh xã hội.

Phó Chủ tịch huyện ban hành văn bản cho thuê đất nông nghiệp trái luật?

Trước thời điểm năm 2018, hàng chục nghìn mét vuông đất nông nghiệp thuộc khu đất Soi Baza, xã Ninh Hiệp (Gia Lâm - Hà Nội) được nhiều hộ dân sử dụng, trong đó nhiều hộ dân sử dụng không đúng mục đích, thậm chí xây kho hàng, công trình kiên cố với diện tích lớn. Việc sử dụng này không những không bị xử lý dứt điểm mà còn được lãnh đạo UBND xã Ninh Hiệp hợp thức hóa bằng những hợp đồng cho thuê đất.

Với vai trò quản lý rộng hơn, thay vì chấn chỉnh việc cho thuê đất không đúng quy định pháp luật của lãnh đạo UBND xã Ninh Hiệp thì UBND Gia Lâm lại đồng tình, thậm chí còn nêu thêm lý do hợp thức hóa việc cho các hộ dân thuê đất.

Chính vì được UBND huyện tạo điều kiện nên ngày 8/10/2019, UBND xã Ninh Hiệp có công văn số 263/UBND-VP gửi tới UBND huyện Gia Lâm đề nghị phê duyệt đơn giá để tiếp tục cho thuê đất tại vị trí A1 (hay còn được gọi với tên khác là Khu Soi Baza) thuộc quỹ đất công do UBND xã quản lý. Thực chất đây là đất nông nghiệp.

Trên thực tế 45 hộ dân này đã được UBND xã Ninh Hiệp ký hợp đồng cho thuê đất từ năm 2018, thậm chí có hộ còn được thuê từ năm 2011. Gọi là hợp đồng thuê đất trồng cây nhưng rất nhiều hộ đã sử dụng đất sai mục đích, xây dựng hàng loạt công trình kiên cố. Danh sách 45 hộ dân được UBND xã Ninh Hiệp gửi tới UBND huyện Gia Lâm, sau đó được huyện chấp thuận thể hiện rất rõ điều này. Cụ thể, hộ ông Nguyễn Đức Bình, thôn 7 sử dụng 1.058m2 đất nhưng xây 1 công trình tường gạch, trên quây tôn rộng tới 744m2 dùng làm nhà kho, 1 công trình khác rộng 21m2 cũng được làm nhà kho. Hộ ông Lâm Văn Hải, thôn 8, sử dụng diện tích 3.513,4m2 đất nhưng dựng tới 6 nhà tạm quây tôn, mái lợp tôn. Diện tích mỗi nhà tạm này không hề nhỏ, nhà nhỏ nhất rộng 37m2, các diện tích còn lại rộng 102,5m2, 174,9m2, 211,8m2, 550,8m2 và 693,4m2. Tất cả đều được dùng làm nhà kho. Hộ bà Nguyễn Thị Hạnh, thôn 6, sử dụng 1.416m2 đất xây dựng 3 công trình gồm: 1 nhà tạm quây tôn, mái lợp tôn rộng 531m2, dùng làm nhà kho; 1 nhà gạch rộng 86m2 và 1 nhà gạch rộng 267m2…

Vi phạm trên đất nông nghiệp của người dân một phần không nhỏ xuất phát từ văn bản chỉ đạo của UBND huyện Gia Lâm. Ảnh: K.H

Ngày 27/3/2020, UBND huyện Gia Lâm có Văn bản số 776/UBND-TN&MT chấp thuận đơn giá để tiếp tục cho thuê đất tại vị trí A1 nói trên. Kèm theo đó là danh sách 45 hộ thuê đất.

Nội dung chấp thuận ghi trong văn bản số 776/UBND-TN&MT: “Để nâng cao hiệu quả trong việc sử dụng quỹ đất công do UBND xã quản lý, tăng nguồn thu cho ngân sách và ổn định tình hình địa phương, UBND Huyện chấp thuận giao UBND xã Ninh Hiệp tiếp tục ký hợp đồng cho các hộ gia đình, cá nhân thuê đất tại vị trí A1 để sử dụng theo hiện trạng…”.

Văn bản hướng dẫn: “Trong vòng 20 ngày kể̉ từ ngày nhận được văn bản chấp thuận của UBND Huyệ̣n, UBND xã Ninh Hiệp thực hiện như sau: “Lập biên bản kiểm tra hiện trạng sử dụng đất tại thời điểm kỳ hợp đồng thuê đất. Trong đó, thể hiện rõ diện tích, kích thước, ranh giới thửa đất; diện tích kích thước, định vị, công năng sử dụng của từng công trình xây dựng trên đất (nếu có), chụp ảnh hiện trạng kèm theo. Trong hợp đồng thuê đất, UBND xã Ninh Hiệp thể hiện các nội dung cam kết của các hộ gia đình, cá nhân được thuê đất về việc: Sử dụng đúng mục đích; Tuyệt đối không phát sinh công trình xây dựng trên đất; Thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính về đất…; Thu toàn bộ số tiền thuê đất và tiền truy thu ngay tại thời điểm ký hợp đồng thuê đất.

Trong vòng 10 ngày sau khi ký hợp đồng cho thuê đất, UBND xã Ninh Hiệp gửi 03 bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc cho thuê đất công về phòng Tài nguyên và Môi trường để bàn giao cho phòng Tài chính – Kế hoạch, Đội Quản lý trật tự xây dựng Đô thị Huyện cập nhật, quản lý theo quy định...”.

Với hướng dẫn: “Tuyệt đối không phát sinh công trình xây dựng trên đất”, văn bản này cho thấy UBND huyện và xã đang hợp thức hóa cho các công trình xây kiên cố, kho hàng hiện diện trên đất nông nghiệp.

Mặc dù viện dẫn rất nhiều văn bản của UBND TP Hà Nội nhưng văn bản của UBND lại thiếu các điều khoản của Luật Đất đai; Nghị định Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ…

Cuối năm 2021 và các tháng đầu năm 2023, quá trình về xã Ninh Hiệp làm việc theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, Thanh tra TP Hà Nội phát hiện việc ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã trực tiếp ký hợp đồng thuê đất với người dân không thông qua hình thức đấu giá là vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 132 Luật Đất đai năm 2013. Có hộ dân như hộ ông L.D.C mặc dù UBND xã khẳng định, ông C đã nộp đủ các khoản tiền thuê đất từ năm 2013 đến năm 2020 nhưng quá trình làm việc với Thanh tra TP, ngoài phiếu thu số PT80 với số tiền thuê đất của năm 2019-2020 thì các năm còn lại UBND xã Ninh Hiệp không cung cấp được các hóa đơn, chứng từ.

Ngoài việc làm rõ trường hợp của ông L.D.C, Thanh tra TP kiến nghị tới UBND TP Hà Nội giao huyện Gia Lâm chỉ đạo UBND xã Ninh Hiệp tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, vi phạm trong việc ký hợp đồng thuê đất, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất (xây dựng công trình trên đất nông nghiệp) của hộ ông L.D.C.

Cùng với đó, chấm dứt việc cho 45 hộ dân trong xã thuê đất như danh sách kèm theo văn bản số 776/UBND-TN&MT, ngày 27/3/2020 của UBND huyện Gia Lâm. Việc cho thuê đất này không đúng quy định tại Điều 132 Luật Đất đai năm 2013.

Được biết, UBND TP Hà Nội đã có văn bản chấp thuận những kiến nghị nói trên của Thanh tra TP Hà Nội.

Thông tin với báo chí, ông ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Ninh Hiệp cho hay: “mọi việc mình làm đều theo chỉ đạo của UBND huyện Gia Lâm”.