Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Tránh lợi dụng chính sách tích tụ ruộng đất để buôn bán bất động sản trá hình

Quy định như trong dự thảo là lỏng lẻo

Góp ý vào quy định tích tụ ruộng đất tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Đinh Thị Phương Lan (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi), Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, khẳng định: Quy định như trong dự thảo là lỏng lẻo, có thể “hiểu nhầm, hoặc lợi dụng”, dẫn đến tập trung, tích tụ đất nhằm phát triển kinh tế hoặc trá hình sang buôn bán bất động sản.

Đại biểu Đinh Thị Phương Lan - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi.

Điều 192 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nêu ba phương thức tập trung đất nông nghiệp. Trong đó có chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp theo phương án dồn điền, đổi thửa; thuê quyền sử dụng đất và hợp tác sản xuất, kinh doanh bằng quyền sử dụng đất.

Đại biểu Đinh Thị Phương Lan đề nghị quy định cụ thể hơn về các biện pháp, điều kiện ràng buộc nhằm tránh lợi dụng chính sách để tích tụ đất nông nghiệp cho mục đích khác. Trong đó, dự thảo cần thể hiện rõ hơn vai trò quản lý Nhà nước; hạn mức tối đa; điều kiện cần thiết với các chủ đầu tư dự án nông nghiệp trong quá trình tập trung đất nông nghiệp.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (đoàn Thái Bình).

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (đoàn Thái Bình) bày tỏ quan tâm đến nội dung quy định về chính sách mới liên quan đến tập trung tích tụ đất đai để phục vụ sản xuất hàng hóa quy mô lớn…

Theo đại biểu Huy, tại Khoản 6, Điều 45 của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định tổ chức kinh tế được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp phải có phương án sử dụng đất nông nghiệp được UBND cấp tỉnh chấp thuận.

Đồng thời, phương án sử dụng đất nông nghiệp phải thể hiện các nội dung: địa điểm, diện tích, mục đích sử dụng đất; kế hoạch sản xuất kinh doanh nông nghiệp; vốn đầu tư; thời hạn sử dụng đất; tiến độ sử dụng đất. Cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển quyền sử dụng đất trồng lúa phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa theo quy định.

Việc quy định như vậy là phù hợp với chủ trương tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/5/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp và phù hợp với bối cảnh hiện nay, góp phần thúc đẩy việc đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, khuyến khích và huy động được các nguồn lực để đầu tư phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn.

Tuy nhiên, đại biểu Huy cho biết, đây là nội dung lớn, nhạy cảm nên cần phải được đánh giá thật kỹ những tác động của chính sách, quy định cụ thể nhằm bảo đảm việc mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp phù hợp với điều kiện thực tiễn và có kèm theo điều kiện quy định rất cụ thể, tránh việc lợi dụng chính sách thu gom đất trồng lúa nhằm phục vụ mục tiêu đầu cơ nhưng không sản xuất nông nghiệp, kiểm soát việc chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sau khi nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Bên cạnh đó, cũng có đại biểu đề nghị nên cân nhắc lại đối tượng được nhận chuyển quyền sử dụng đất mà không trực tiếp canh tác, sản xuất.

Tránh đầu cơ, gây khó khăn cho doanh nghiệp phát triển nông nghiệp

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) đề nghị cân nhắc việc cho phép mở rộng đối tượng được nhận chuyển quyền sử dụng đất mà không trực tiếp canh tác, sản xuất. Theo đại biểu, việc mở động đối tượng để tích tụ ruộng đất để sản xuất nông nghiệp là rất quan trọng, nhưng có nhiều cá nhân lợi dụng chính sách này để đầu cơ, gây khó khăn cho những tổ chức có tâm huyết phát triển nông nghiệp.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp.

Lo lắng của đại biểu Phạm Văn Hòa không phải là không có căn cứ, những năm trước đây, ở một số địa phương, đã có tình trạng hợp thức hóa đất nông nghiệp, chuyển đổi mục đích để phân lô bán nền. Điều này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho các cơ quan quản lý Nhà nước cần quản lý chặt chẽ hơn đất đai.

Tạo điều kiện để các doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận đất đai.

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam (ngày 29/5/2022), liên quan đến đề xuất của nhiều nông dân nhằm kiểm soát tình trạng phân lô, bán nền, chuyển nhượng trái phép đất đai, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính lưu ý, thời gian qua có vấn đề sốt đất tại nhiều địa phương và nhấn mạnh rằng, đất đai là nguồn lực rất lớn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và sinh kế, đời sống người dân. Chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để phát huy tốt nhất nguồn lực này, hạn chế thấp nhất các sai phạm, tiêu cực, tham nhũng… Với vấn đề đất đai, vừa phải có giải pháp xử lý các vấn đề tình thế, vừa phải có giải pháp lâu dài.

Thủ tướng đề nghị các bộ ngành, địa phương quản lý, giám sát, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm phân lô, bán nền, chuyển nhượng đất nông nghiệp không đúng mục đích; cũng như các vấn đề tiêu cực, tham nhũng trong lĩnh vực đất đai.

Tiếp thu các ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các BĐQH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, thời gian qua, ngay sau phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan đã làm việc không quản cuối tuần để tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Luật  Đất đai (sửa đổi) kịp thời trình tại Hội nghị lần này bảo đảm chất lượng nhất.

Về quy định cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp, các đại biểu quan ngại trục lợi chính sách, ông Thanh cho biết, sẽ nghiên cứu để chỉnh lý dự thảo có quy định về việc yêu cầu thành lập doanh nghiệp, có phương án sản xuất kinh doanh phù hợp để cấp có thẩm quyền phê duyệt, hay có đề xuất bổ sung là phải có dự án đầu tư, đồng thời có chế tài để chống chuyển đổi sai mục đích sử dụng đất lúa.

Theo Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh,  trong quá trình thẩm tra, Ủy ban đã nhận biết những nguy cơ này với tích tụ đất nông nghiệp và hiểu quan ngại của đại biểu.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, ông Thanh cho biết, sẽ rà soát, có thêm quy định yêu cầu phải có dự án đầu tư; bổ sung chế tài ngăn chặn việc tích tụ đất nông nghiệp để chuyển mục đích sử dụng đất, trục lợi.

Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội xem xét, thông qua vào kỳ họp tháng 10 tới đây.