Lan tỏa hơn tư duy kinh tế trong nông nghiệp

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan chia sẻ tại chương trình (Ảnh: HNV)

Tại Chương trình, Bộ trưởng đặc biệt nhấn mạnh, đổi mới tư duy, nhận thức về kinh tế thị trường là điểm nhấn quan trọng, tạo nền tảng xây dựng và hoàn thiện nền kinh tế thị trường ở Việt Nam. Cần chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, tạo giá trị gia tăng hướng tới đáp ứng được nhu cầu về vật chất, tinh thần của con người.

Trong bối cảnh tình hình kinh tế trong và ngoài nước diễn biến khó lường, ngành nông nghiệp kết thúc năm 2023 với nhiều dấu ấn thành công, đặc biệt tư duy kinh tế và tư duy thị trường nông nghiệp tiếp tục được mở rộng. Theo Bộ trưởng, doanh nghiệp phải chủ động tạo ra nguyên liệu ổn định, giúp nông dân về con giống, quy trình canh tác. “Bản thân doanh nghiệp cũng phải thoát khỏi tư duy mua bán vì tư duy này sẽ làm rối thị trường. Khi liên kết với nhau thì cần cân bằng lợi ích giữa nông dân với lợi ích của doanh nghiệp để cả hai bên cùng thắng. Còn nông dân cần thay đổi và cơ quan chức năng giúp nông dân không phải bằng tiền mà phải có gói tín dụng gói hỗ trợ; đồng thời sâu xa hơn nữa là tri thức, kiến thức” – Bộ trưởng nói.

Trong câu chuyện chia sẻ, Bộ trưởng khẳng định, nông nghiệp xanh là một xu thế không thể đảo ngược, chúng ta phải chủ động thích ứng và thực tế là bà con đã thích ứng được. Chẳng hạn như ở Tứ Kỳ, Hải Dương, nông dân sản xuất lúa – rươi - cáy, ba tầng giá trị. Nông dân thu nhập bán rươi nhiều hơn bán lúa, nhưng không có lúa thì sẽ không có hai sản phẩm kia. Hay mô hình lúa - tôm, lúa - cá ở Bạc Liêu, Cà Mau…nông dân Việt Nam đã và đang hướng tới một nền nông nghiệp sinh thái. Trong bối cảnh giá vật tư đầu vào tăng, những mô hình này giúp nông dân giảm chi phí. Bởi khi giá sản phẩm không tăng, nhưng chi phí giảm thì lợi nhuận của nông dân vẫn tăng. Ngành nông nghiệp cũng cần lan tỏa những mô hình như vậy và đó là xu hướng nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái thuận theo tự nhiên. Theo tôi, mọi sự thay đổi đều khó khăn, nhưng nếu không thay đổi sẽ khó khăn hơn.

Bộ trưởng nhấn mạnh, cần lan tỏa và sâu sắc hơn nữa về tư duy kinh tế. Chúng ta đang nói câu chuyện chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp nhưng phạm vi của việc này là rất lớn gồm cả truyền thông, cơ chế vận hành của nhà nước, sự thay đổi tư duy, nhận thức của người nông dân. Tư duy thay đổi, hành động thay đổi, khi đó, các cơ chế chính sách sẽ vận động theo. Nông nghiệp không chỉ là nông nghiệp mà nông nghiệp đã tích hợp cho nhiều ngành, nhiều lĩnh vực từ đó mới cộng hưởng ra giá trị. Còn nếu chúng ta cứ nghĩ đơn giản chỉ là những con số sản lượng, kim ngạch thì có thể nó đã tới hạn về không gian phát triển. Chúng ta cần có tầm nhìn dài hơi. Những gì đang làm thì làm cho tốt hơn. Liên kết các ngành hàng bền vững, từ tổ chức lại sản xuất, tổ chức lại thị trường, liên kết giữa người sản xuất với doanh nghiệp, tạo ra thị trường, ứng dụng những khoa học công nghệ cao hơn nữa. Nhiều người đặt những câu hỏi về kim ngạch xuất khẩu năm sau dự kiến đạt được bao nhiêu? Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt mục tiêu như thế nào cho tăng trưởng năm tới?

Tuy nhiên, tôi xin nhắc lại có những cái có thể đong đo đếm được bằng số liệu nhưng có những cái không đong đo đếm được bằng số liệu. Có thể nó chưa thể hiện được vào tăng trưởng năm 2024 nhưng mang lại kết quả cho năm 2025 và các năm tiếp theo. Bộ NN&PTNT đang xây dựng một thang chỉ số để đo đếm chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn. Ở đó, Bộ sẽ không chỉ nhìn vào con số tăng trưởng toàn ngành nông nghiệp hay kim ngạch xuất khẩu mà còn đo lường được thu nhập của người nông dân.

Đưa ra ví dụ trong cuốn sách tư duy cộng đồng về tư duy kinh tế cộng đồng, Bộ trưởng lý giải: “Tư duy kinh tế cộng đồng gọi là doanh nghiệp cộng đồng, ngày xưa kinh tế chúng ta tập trung vào sản phẩm nâng cấp sản phẩm lên, nhưng hiện nay, người ta tập trung vào con người, cảm xúc của người tiêu dùng, hướng tới tinh thần, cảm xúc con người hơn là vật chất”… “Buôn bán đừng chăm bẵm lấy tiền của khách hàng mà lấy trái tim của khách hàng, cụ thể kinh tế cộng đồng lấy việc thỏa mãn nhu cầu tinh thần của con người là khởi đầu sáng tạo giá trị, lấy cộng đồng là phương tiện truyền tải tinh thần để thực hiện giá trị và lấy việc cân bằng giữa đời sống vật chất và tinh thần con người là đích đến cuối cùng…”

Đồng thời, Bộ trưởng cũng đưa ra ví dụ về 4 nấc thang của kinh tế đó là: nguyên liệu thô – hàng hóa – dịch vụ - trải nghiệm. Nền kinh tế trải nghiệm được ví như nấc thang cuối cùng là sự trải nghiệm của khách hàng. Nền kinh tế trải nghiệm chạm vào cảm xúc con người, hơn nhu cầu tinh thần. Vậy thì bản thân sản phẩm do tinh thần hưởng thụ.

Dịp này, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn, Trung tâm xúc tiến thương mại nông ngiệp cần nâng lên được giá trị của mình làm sao nấc thang giá trị trong mỗi ngành hàng được cao lên, không chỉ tập trung ở phần thương mại mà cần chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế.

Trao đổi tại chương trình, ông Nguyễn Lâm Thanh, Giám đốc chính sách TikTok Việt Nam cho biết: Để thực hiện, chấp nhận thay đổi các nền tảng thì TikTok đã thực hiện nhiều content dài chỉ với dung lượng 1 phút mà TikTok đã chấp nhận thay đổi các nền tảng đưa nội dung dài truyền cảm xúc cho người dùng. Sau đấy hashtag chính cho TikTok sau một năm đã tăng chiếm 500 triệu lượt xem trong một ngày. Trong khi đó, anh Phan Minh Thức, đại diện Ba Thức Food chia sẻ kiến thức về việc bán hàng trên nền tảng online, cốt lõi trong xây dựng doanh nghiệp của Ba Thức Food dựa trên việc thiết kế sản phẩm tạo ra được câu chuyện truyền thông, đưa thông điệp của mình trên nền tảng online, từ đó, thu hút người tiêu dùng...

Viện dẫn câu chuyện về ẩm thực cá tra từ món bún cá tra Miền Tây ơi và cháo dạ dày cá tra được Nam Việt và MEFAST bắt tay phối hợp nghiên cứu chế biến hướng đến nâng cao chuỗi giá trị ngành hàng tỉ đô thông qua đổi mới sáng tạo và nghệ thuật ẩm thực cũng như xuyên suốt chương trình, Bộ trưởng mong muốn truyền tải thông điệp “kết nối để cùng nhau tạo cộng đồng nâng tầm nông sản Việt”. Bởi thế, trong khuôn khổ chương trình, Nam Việt và MEFAST đã ký kết hợp tác 4 nội dung: Phối hợp trong nghiên cứu và phát triển (R&D) hệ thống món ăn đặc trưng văn hóa các quốc gia nhập khẩu cá tra và nâng tầm nghệ thuật ẩm thực Việt từ cá tra; Phối hợp trong xây dựng, phát triển kênh Thương mại điện tử phân phối các sản phẩm cá tra nguyên liệu và các sản phẩm cá tra sau chế biến tại thị trường nội địa; Tổ chức các sự kiện văn hóa, lễ hội, xúc tiến thương mại ngành hàng cá tra trong nước và quốc tế, nâng tầm vị thế ngành hàng nông nghiệp chủ lực Việt Nam; Phối hợp truyền thông, quảng bá các sản phẩm từ cá tra và thủy sản Nam Việt trên các kênh truyền thông đại chúng, góp phần xây dựng hình ảnh xã hội, tầm nhìn và sứ mệnh Nam Việt trong phát triển nông nghiệp xanh và bền vững.

Chứng kiến hoạt động này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đã đề nghị MEFAST phối hợp Trung tâm xúc tiến thương mại nông nghiệp cần liên tục tổ chức các lớp nâng cao năng lực cho doanh nông, các chủ thể OCOP và cả quản lý nhà nước về nônh nghiệp tại các địa phương.

Có thể nói, ngành nông nghiệp trong những năm qua vẫn khẳng định vai trò trụ đỡ cho nền kinh tế đất nước. Năm 2023 là năm thực hiện đổi mới tư duy và mô hình tăng trưởng trong nông nghiệp. Ngành đã chuyển đổi mạnh từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp, từ phát triển đơn ngành sang hợp tác, phát triển đa ngành; thúc đẩy tích hợp đa giá trị trong sản phẩm nông lâm thuỷ sản; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi ngành hàng theo đúng định hướng tại Nghị quyết "tam nông" và Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững; nỗ lực vươn lên với phương châm "Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả". Trong đó có vai trò to lớn của các doanh nông, các kênh bán hàng trên nền tảng số.

Những chia sẻ và các nội dung liên quan đến “Cùng nhau đọc sách, Cùng nhau làm ăn” trong khuôn khổ Chương trình gặp mặt đầu xuân Giáp Thìn năm 2024 với chủ đề “Từ tư duy kinh tế trải nghiệm hướng tới nấc thang giá trị cao hơn trong chuỗi ngành hàng nông sản Việt” do Dự án “Đọc sách cùng Xích Lô” thực hiện với sự đồng hành của các đơn vị doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, các hợp tác xã, các doanh nông, các kênh bán hàng trên nền tảng số được hy vọng sẽ góp phần nhỏ bé vào định hướng tiếp tục tư duy kinh tế nông nghiệp hiệu quả trong năm 2024 và những năm tiếp theo.