Lừa đảo bán thực phẩm chức năng cho người già tràn về khu vực nông thôn

Dấu hiệu lừa đảo tương tự đã được cảnh báo nhiều

Mượn nhà văn hóa hoặc nhờ người trong thôn, tổ dân phố đưa giấy mời đến tận tay người dân để hoặc nói rằng do “Hội Người cao tuổi” giới thiệu tới địa phương để giới thiệu, bán sản phẩm, những nhóm người này chủ yếu lừa đảo nhiều người cao tuổi. Chúng sử dụng các “chiêu” đánh vào tâm lý người già như: Tổ chức khám, tư vấn sức khỏe miễn phí, giới thiệu sản phẩm chữa bệnh; không bán 1 hộp mà chỉ bán 3-5 hộp trở lên hoặc chỉ mua trong ngày đó mới có giá rẻ... Các cụ hồ hởi khoe với con cháu mua được hàng rẻ nhưng khi đi tìm hiểu mới biết giá thực của các sản phẩm cùng loại chỉ bằng 1/2 hoặc 1/3 và được bán khắp các siêu thị, đại lý trên địa bàn.

Theo phản ánh của người dân thôn Trước, xã Tân Tiến, TP. Bắc Giang (Bắc Giang) vừa qua, một số người tới thôn và nhờ một chủ nhà trong thôn gửi giấy mời đến bà con tới chính địa điểm của gia đình  để tuyên truyền về phòng chống cháy, nổ. Trên giấy mời ghi rõ độ tuổi tham dự từ 25 - 65 (không mang theo trẻ em).

Giấy mời của các đối tượng lừa đảo phát cho người dân

Ban đầu, các đối tượng tuyên truyền phòng, chống cháy nổ gas và giới thiệu về dây gas, giá bán 150 nghìn đồng/chiếc. Nhiều người dân đã đăng ký mua, nhưng kỳ lạ là, những người này chỉ bán cho 3 người và sau khi thu tiền xong lại trả cho người đã mua (nói là để tri ân). Vẫn chiêu trò trên, các đối tượng bán thêm cho người dân vài chiếc thớt kính chịu lực giá 150 nghìn đồng/chiếc); chảo điện đa năng, giá bán 2,6 triệu đồng. Mặc dù, có nhiều người xin mua thớt và chảo nhưng các đối tượng chỉ bán cho 1, 2 người và vẫn dùng thủ đoạn thu tiền nhưng sau đó trả lại người mua.

Một người dân bị lừa mua bếp từ với giá cao

Cuối cùng, nhóm người này giới thiệu bếp gas âm hồng ngoại (2,7 triệu đồng/chiếc). Chúng nói chỉ có 12 chiếc bếp gas, ai không mua nhanh sẽ không có cơ hội. Nhiều người tưởng sẽ được “tri ân” như những lần trước. Thậm chí, một số người dân không mang đủ tiền, những người này còn gợi ý vay tạm của người thân hoặc chủ nhà - nơi tổ chức buổi giới thiệu. Sau khi bán xong 12 chiếc bếp gas (đã thu đủ tiền) lợi dụng mọi người đang nhốn nháo, nhóm người lạ đã nhanh chóng biến mất. Lúc này một số người mới tá hỏa rằng mình bị lừa.

Những chiếc bếp gas được bán cho người dân đều không có nguồn gốc rõ ràng, không có bảo hành. Tổng số tiền người dân đã bị các đối tượng lừa bán hàng cách thức trên là hơn 64 triệu đồng.

Điều đáng nói là các nhóm người này thường nhờ các trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố đưa giấy mời đến tận tay người dân để tạo niềm tin hoặc nói rằng do “Hội Người cao tuổi” giới thiệu tới địa phương. Được biết, một số tổ dân phố có năm vài lần cho các đơn vị đa cấp đến bán hàng. Nhiều người dân bức xúc cho rằng đại diện lãnh đạo tổ dân phố hoặc tổ chức đoàn thể tiếp tay cho hành vi vi phạm, từ việc đồng ý cho sử dụng địa điểm đến việc phát giấy mời cho hội viên. Vì vậy, để không bị “tiền mất, tật mang”, người dân nên đề cao cảnh giác và chính quyền địa phương nên siết chặt việc giới thiệu hoặc cho phép những đơn vị, nhóm người kinh doanh đến quảng cáo, bán hàng tại nhà văn hóa.

Hình thức tổ chức hội thảo và tặng quà

Tương tự, mới đây, người dân thôn Duyên Lộc, xã Định Hải, huyện Yên Định (Thanh Hoá) vẫn chưa hết bàn tán về việc một nhóm đối tượng có hành vi tương tự đã xin giấy giới thiệu từ chính quyền địa phương về tận nhà văn hoá thôn để tổ chức hội thảo… Đặc biệt, hoạt động hội thảo này chỉ diễn ra nhanh chóng khoảng 30 phút đồng hồ thì giải tán trong sự bỡ ngỡ của người dân về nhóm đối tượng này.

Khi người dân cố gắng liên hệ với cơ quan công an đến thì bị các đối tượng này đe dọa nạt, xúc phạm, vu khống…

Theo lời người dân, 28/08/2023, một nhóm 2 người đi trên ô tô sang trọng đến làng Duyên Lộc. Tại đây, nhóm này đến tận nhà của một trưởng thôn, trình bày mong muốn tập hợp 20 người để giới thiệu sản phẩm, tặng quà của công ty.

"Tụi nó bảo chúng cháu chỉ giới thiệu sản phẩm rồi tặng quà cho bà con chứ không bán hàng, tôi mới hỏi lại sao không xuống trung tâm xã mà làm, thì nó trả lời: Xuống xã đông đúc, rồi cuối cùng người có quà người không họ chửi cháu, tin lời tôi làm theo. Ngờ đâu tụi nó lừa bán thuốc lấy tiền rồi chạy đi mất", bà N.T.H kể lại.

Hội thảo được ngang nhiên tổ chức trong nhà văn hoá thôn Duyên Lộc, xã Định Hải.

Bà N.T.V (56 tuổi) cho biết: "Tôi đã không còn lạ gì chiêu trò lừa đảo này, bởi tôi đã được nghe nhiều về thủ đoạn của nhóm này nên tôi đã quyên nhủ nhiều người dân cảnh tỉnh trước hoạt động này của các đối tượng… lúc đầu là tặng 2 sản phẩm thuốc bổ não, trị đau đầu. Sau đó, giới thiệu một sản phẩm trị giá 20 nghìn đồng và bán cho một số người, khi nhận tiền xong liền trả lại với câu nói "cháu đùa chứ tặng các bác".

Rất nhiều người cao tuổi tham gia hội thảo này.

Tiếp theo, cùng chiêu thức, giá trị các món hàng tăng dần từ 100 nghìn đồng đến 1,6 triệu đồng, người dân đều được trả lại tiền khi mua. Đến sản phẩm cuối cùng là 1,7 triệu đồng, khi bán và thu tiền xong, nhóm 3 người giả vờ ra lấy bao bì để người dân đựng thuốc rồi lên xe bỏ chạy. Khi người dân phát hiện thì đã muộn.

Rất nhiều người dân bị lừa, có cả cụ già 85 tuổi bị lừa toàn bộ tiền dành dụm để mua thực phẩm chức năng không rõ chất lượng.

Không chỉ ở khu vực nông thôn

Một trường hợp khác cũng bị “mắc bẫy” là bà Nguyễn Thị Mai ở làng Bình Đà, xã Bình Minh, huyện Thanh Oai (Hà Nội). Bà Mai chia sẻ: Bà nhận được tờ rơi khi đang đi chợ. Vì hiếu kỳ, bà đã rủ thêm vài người bạn đến đó “xem thử có được nhận quà không”. Và khi chắc chắn cứ đến là có quà, ngày nào bà cũng đạp xe đến địa điểm diễn ra hội thảo ở thôn Sinh Liên để tham gia.

Những ngày đầu, hội trường luôn chật kín người. Đặc biệt, tại hội thảo các nhân viên đã trình chiếu và nói rất nhiều về những căn bệnh người già hay mắc phải như rối loạn tiền đình, mất ngủ, ăn kém, đau xương khớp. Nhìn những hình ảnh bệnh tật được trình chiếu trên máy, tất cả các cụ đều trầm trồ và tỏ ra lo lắng. Tới lúc này, nhân viên bắt đầu khoa trương về các tác dụng của cao hồng sâm Hàn Quốc. Theo đó, để tránh ốm đau, các cụ nên thải độc ngay. Hằng ngày, các cụ nên uống 1-2 thìa hồng sâm sẽ ngăn ngừa được ung thư, ngăn loãng xương, ngăn xơ vữa động mạch, cảm cúm, ngủ ngon, nâng cao miễn dịch…

Bà Mai nhớ lại: “Họ giải thích, nhân sâm tươi không tốt, sau khi được cô lại thành cao sẽ giữ lại được nhiều chất để chữa bệnh. Thấy họ quảng cáo hay quá, tôi cũng thích. Nhất là khi họ nói rất đúng về mấy căn bệnh tôi hay mắc phải như mất ngủ, đau khớp. Tôi mua một hộp giá 12,8 triệu đồng”.

Những lọ collagen giả nhãn hiệu nước ngoài (Ảnh minh hoạ).

Dù giá cao ngất ngưởng so với thị trường nhưng vì không biết và lo sợ bệnh tật, rất nhiều người đã rút tiền tiết kiệm để mua hồng sâm. Bà Mai kể, tại làng Bình Đà, có gia đình dù chỉ bán rau ở chợ, thu nhập rất thấp cũng bỏ ra mấy chục triệu đồng mua 4 hộp cao hồng sâm và rất nhiều các sản phẩm khác.

Mặc dù, các sản phẩm được bán với giá chục triệu đồng, nhưng người mua không có hóa đơn đỏ, hóa đơn không có thông tin công ty mà được ghi rất sơ sài. Quan trọng hơn, khi kiểm tra mã vạch, tên công ty, địa chỉ nơi sản xuất… rất nhiều người “ngã ngửa” bởi không có bất cứ thông tin gì về nguồn gốc sản phẩm này.

Ông Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng cho biết, khi sử dụng thực phẩm chức năng, người tiêu dùng cần tỉnh táo, nếu thấy sản phẩm được quảng cáo là chữa được bệnh như ung thư, gout... thì biết ngay đó là hàng giả, vì hiện nay chưa có thuốc gì chữa được ung thư, mà tất cả chỉ là hỗ trợ điều trị bệnh. Thậm chí có doanh nghiệp đăng ký ở một địa chỉ, nhưng thực tế sản xuất tại địa chỉ khác, khi bán được hàng thì mở công ty, không bán được thì bỏ nhưng website quảng cáo bán hàng vẫn còn. Vì vậy, người tiêu dùng cần tìm hiểu về hoạt động của công ty có sản phẩm mình đang cần. Tránh tình trạng tiền mất tật mang!

Siết chặt quản lý thị trường thực phẩm chức năng

Sau khi trải qua giai đoạn dịch Covid-19 nhiều khó khăn, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng cao; trong đó, thực phẩm chức năng (TPCN) được nhiều người tiêu dùng quan tâm, mua sử dụng.

Tuy nhiên, hiện do công tác quản lý thị trường TPCN còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng các loại TPCN không rõ nguồn gốc, kém chất lượng thiếu kiểm soát, bán tràn lan... gây mất lòng tin, ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Thực tế hiện có rất nhiều người vì tin và mua những sản phẩm TPCN kém chất lượng bị trà trộn, quảng cáo qua mạng dưới mác "xách tay" đã phải "tiền mất tật mang". Bởi lẽ, chưa bao giờ TPCN lại đa dạng và dễ dàng mua bán, sử dụng như hiện nay.

Chỉ cần lướt qua trên trang mạng xã hội, không khó để tìm kiếm những món TPCN thông dụng trên Facebook với nhiều mức giá khác nhau, tùy theo từng trang phân phối. Tất cả đều được quảng cáo là hàng chính hãng xách tay, do người thân, bạn bè, tiếp viên hàng không mua về. Muốn mua số lượng bao nhiêu cũng có, mua càng nhiều, giá càng rẻ. Đơn cử như Vitamin E, viên bổ não, dầu cá, thuốc sụn khớp, vi cá mập..., những loại TPCN có xuất xứ nhập ngoại là loại sản phẩm mà rất nhiều người dân tìm mua sử dụng.

Cũng chính vì nhu cầu cao như vậy, nên những kênh online bán các sản phẩm này đua nhau mọc ra, nhưng không phải chịu bất cứ sự kiểm soát nào. Người bán ngang nhiên bán, người mua vô tư mua, giá bán thì không biết đằng nào mà lần.

Trong vai khách mua hàng, không khó để thử đặt một hộp Vitamin E của Kirkland tại một tài khoản Facebook được chào bán giá 450.000 đồng/hộp. Nếu mua 10 hộp sẽ còn giá 420.000 đồng hộp và mua số lượng bao nhiêu cũng có. Khi được hỏi về giấy tờ, người bán cho biết vì hàng xách tay nên sẽ không có giấy tờ lưu hành, không có vỏ sản phẩm; không cung cấp cụ thể nguồn gốc, không tem chống hàng giả, tem phụ khi mua những lọ TPCN dưới mác là hàng xách tay. Để phân biệt đâu là giả, đâu là thật, rõ ràng là điều không thể, mà chỉ dựa vào... niềm tin.

Đội quản lý thị trường số 24 (Cục Quản lý thị trường Hà Nội) kiểm tra cơ sở kinh doanh thực phẩm chức năng giả trên không gian mạng tại Tòa nhà Time Coffee, huyện Hoài Đức.

Mới đây, Cục Quản lý thị trường (QLTT) TP Hà Nội cùng Công an huyện Chương Mỹ tiến hành kiểm tra đột xuất một địa điểm tại thôn Cao Sơn, xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ. Tại đây, hàng chục nghìn lọ TPCN giả mới "ra lò" đã bị lực lượng chức năng phát hiện.

Theo thông tin từ Cục QLTT Hà Nội cho biết, trên diện tích khoảng 50m2, ẩm thấp, chật chội, bốn công nhân đang thực hiện gia công, đóng gói những viên sủi, viên nén được dựng trong các bao nilon khác nhau vào các vỏ hộp nhựa không nhãn mác với số lượng viên được định lượng trước...

Kiểm tra thực tế, lực lượng chức năng ghi nhận tại cơ sở có gần 12.000 lọ/hộp TPCN đã được đóng gói thành phẩm với bao bì nhãn mác bắt mắt. Đáng chú ý, mặc dù được cho sản xuất và đóng gói tại căn nhà chật hẹp này, tuy nhiên phía bên ngoài các vỏ hộp phần lớn được thể hiện có xuất xứ từ các nước như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Lý giải nguyên nhân của tình trạng lộn xộn, bát nháo trong thị trường TPCN, ý kiến của các chuyên gia cho rằng, chủ yếu do hiện nay việc quản lý mặt hàng TPCN còn khá lỏng lẻo, công tác thanh kiểm tra chưa bắt kịp thực tế. Cùng với đó, chế tài xử phạt vi phạm chưa đủ mạnh để răn đe đối với những doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kém chất lượng.

Bên cạnh đó, tuy đã có một số văn bản về quản lý, quảng cáo TPCN, song việc áp dụng và thi hành trên thực tế vẫn chưa thật sự quyết liệt và hiệu quả. Nguy hiểm hơn, tình trạng giả danh bác sĩ, dược sĩ để tư vấn bán hàng qua điện thoại với những thông tin không đúng sự thật về các mặt hàng TPCN đang khá phổ biến. Các loại TPCN được quảng cáo bị "thổi phồng" so với công dụng, hiệu quả thực tế của sản phẩm. Thí dụ như một số loại TPCN được quảng cáo có tác dụng với một số bệnh, thậm chí là với bệnh nan y.

Về nguyên tắc TPCN chỉ đơn giản là hỗ trợ điều trị và bổ sung vi chất, bổ trợ sức khỏe, không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Cách quảng cáo mập mờ này khiến người tiêu dùng hiểu nhầm, và mất tiền oan. Thêm vào đó, tình trạng kinh doanh TPCN "xách tay" chưa được kiểm soát đang là kẽ hở cho những đối tượng buôn bán thực phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

Trước thực trạng này, để góp phần làm lành mạnh thị trường, ngăn chặn sản xuất và kinh doanh TPCN giả, kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ, cần sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành có liên quan; tăng cường công tác kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm bổ sung và TPCN, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cũng liên tục đưa ra cảnh báo người dân cần lưu ý các điểm sau đây trước khi mua và sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Theo đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Trong trường hợp có bệnh, người dân cần tới cơ sở y tế để khám và được điều trị kịp thời; tra cứu thông tin liên quan đến công bố và quảng cáo sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe qua địa chỉ https://congkhaiyte.moh.gov.vn/ và https://nghidinh15.vfa.gov.vn/ trước khi quyết định chọn mua sản phẩm; đọc kỹ nhãn sản phẩm, trên nhãn thực phẩm bảo vệ sức khỏe luôn ghi dòng chữ: "Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh"; xem rõ về thành phần, tác dụng của sản phẩm để sử dụng cho phù hợp và bảo đảm sức khỏe; chọn mua các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe có ghi tên, địa chỉ của thương nhân chịu trách nhiệm và nhà sản xuất sản phẩm rõ ràng; mua sản phẩm phải có hóa đơn/đơn hàng của người bán để làm bằng chứng cho việc mua bán hàng hóa giữa hai bên.