Nông dân khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mưa lũ

Nhiều diện tích rau màu phải gieo trồng lại

Gia đình ông Nguyễn Văn Minh ở xã Quỳnh Liên (thị xã Hoàng Mai, Nghệ An) vụ đông này gieo trồng được 5 sào cây cà rốt. Cà rốt đã xuống giống được gần một tháng, cây nào cũng xanh tốt thì đợt mưa to kéo dài từ ngày 25 đến 28/9 vừa qua khiến nước ngập sâu toàn bộ diện tích. Trời ngừng mưa, nước rút hết, cây và lá dính đầy đất, lại gặp nắng to nên cây nào cũng thối rễ, chết, héo rũ, thiệt hại 100%. Ông Minh tâm sự: "Riêng tiền mua giống, phân bón đã mất gần 2 triệu đồng/sào, chưa kể tiền công. Thôi, mất cũng tại trời, chờ đất khô, cày bừa ngay trồng tiếp lứa mới để bán vào dịp cuối năm".

Nhiều diện tích ngô tại huyện Diễn Châu bị đổ ngã do mưa lớn cuối tháng 9 vừa qua. Ảnh: Phú Hương. 

Ông Hồ Ngọc Tăng - Chủ tịch UBND xã Quỳnh Liên cho biết: Quỳnh Liên là xã tổ chức triển khai sản xuất vụ đông mạnh nhất, sớm nhất của thị xã Hoàng Mai. Tính đến hết tháng 9, toàn xã đã gieo trồng được 351ha các loại cây vụ đông, trong đó có 55ha su su, 35ha cà rốt, 32ha hành, 28ha mướp, 5ha ngô, 5ha khoai lang và 181ha rau các loại. Đợt mưa lớn vừa qua đã gây ngập úng nặng trên một số diện tích, trong đó có 110ha cây rau màu các loại hư hỏng hoàn toàn. Sau khi hết mưa, trời có nắng trở lại nên 110ha nói trên đã được bà con nông dân trong xã làm lại đất và đang tiến hành gieo trồng lại.

Tại huyện Quỳnh Lưu, những ngày này, bà con nông dân đang ra đồng để thu hoạch các loại rau, củ còn có thể vớt vát được sau đợt mưa lớn cuối tháng 9, vệ sinh sạch sẽ đồng ruộng để gieo trồng tiếp lứa mới.

Ông Lý Văn Chuẩn ở xã Quỳnh Lương (huyện Quỳnh Lưu) cho biết, nhà ông gieo trồng được 5 sào hành sắp đến ngày thu hoạch thì bị mưa to kéo dài gây ngập úng nặng. Sau khi nước rút hết, gặp trời nắng to, cả 5 sào hành cây nào cũng héo rũ, lá vàng úa, gia đình phải vội vàng nhổ hết và tiến hành sơ chế để loại bỏ những cây dập nát, lá úa vàng, chọn lại những cây còn sử dụng được bán cho các thương lái với giá rất rẻ để bù lại phần nào chi phí đã bỏ ra.

Bà Võ Thị Bích Hằng – Trưởng phòng NN-PTNT huyện Quỳnh Lưu cho biết, đợt mưa to kéo dài vừa qua, huyện Quỳnh Lưu có gần 700ha cây vụ đông bị ngập và hư hỏng nặng không thể khôi phục lại. Hiện nay, UBND huyện đang tập trung chỉ đạo các địa phương tiếp tục gieo trồng lại vì quỹ thời gian để sản xuất vụ đông vẫn còn dài.

Nông dân huyện Diễn Châu thu hoạch vớt vát ngô non bị đổ gãy. Ảnh: Mai Giang. 

"Thật đáng tiếc vùng chuyên canh rau hàng hoá lớn nhất của huyện ở các xã Quỳnh Lương, Quỳnh Minh, Quỳnh Bảng… đợt mưa vừa rồi bị thiệt hại khá nặng. Riêng xã Quỳnh Lương 153ha hành lá, cà rốt, su hào, rau cải… bị hư hỏng hoàn toàn", bà Hằng cho biết.

Huyện Diễn Châu là địa phương luôn đi đầu trong việc tổ chức sản xuất vụ đông ở tỉnh Nghệ An. Ông Lê Thế Hiếu – Trưởng phòng NN-PTNT huyện cho biết, đến cuối tháng 9/2023, toàn huyện đã gieo trồng được 3.750ha cây trồng vụ đông các loại, trong đó riêng cây ngô trên 1.000ha. Đợt mưa to vừa qua đã làm thiệt hại 1.025ha cây trồng các loại, chủ yếu làm gây đổ đối với cây ngô, dập nát thân lá và thối rễ đối với rau màu, củ quả các loại.

Một số diện tích rau màu vụ đông ở Nghệ An bị ảnh hưởng do mưa lớn, nông dân phải thu hoạch non để vớt vát. Ảnh: Thanh Phúc. 

Hiện nay, UBND huyện đã cử nhiều đoàn xuống cơ sở để nắm bắt tình hình thiệt hại, cùng chính quyền các địa phương chỉ đạo bà con nông dân thu gom hết diện tích các cây trồng bị hư hại nặng không thể khôi phục lại được, vệ sinh sạch sẽ đồng ruộng, tiếp tục gieo trồng lại các loại cây rau màu ngắn ngày càng sớm càng tốt. Riêng cây ngô chỉ gieo trồng ngô sinh khối làm thức ăn gia súc hoặc bán cho các trang trại chăn nuôi bò sữa đang có nhu cầu lớn.

Diễn Hùng (huyện Diễn Châu) là xã có diện tích ngô vụ đông được gieo trồng lên đến 200ha, trong số này có 50ha bị mưa gió làm gãy đổ, không còn khả năng chăm sóc được, bà con nông dân phải thu hoạch bắp non bán cho thương lái để bù đắp phần nào chi phí.

Bà Nguyễn Thị Thu ở xóm Ngọc Mỹ cho biết, nhà bà gieo trồng được 4 sào ngô, đợt mưa to, gió lớn vừa qua có 2 sào ngô bị gãy đổ phải thu hoạch non, còn lại 2 sào nữa tiếp tục dựng lại cây, vun gốc, với hi vọng cây ngô tiếp tục phát triển tốt.

Không để vùng bãi sông Lam bỏ hoang vụ đông

Tại huyện Nam Đàn - một trong những địa phương có diện tích cây trồng vụ đông nhiều trên đất bãi sông Lam, trong đợt mưa lũ vừa qua cũng bị thiệt hại lớn. Ông Phạm Văn Mạnh ở xóm Thiên Tân, xã Thượng Tân Lộc cho biết: Đợt mưa lũ vừa rồi đã làm một mẫu ngô nếp (5.000m2) của gia đình ông ở vùng đất bãi thấp sông Lam bị nước ngập lên đến cổ bông. Sau khi nước rút, cả nhà vội vã thu hoạch hết bắp non bán cho thương lái với giá chỉ bằng một nửa so với trước đó.

Riêng ở vùng đất bãi cao ít bị ngập lụt hơn, ông gieo trồng các giống ngô lai dài ngày năng suất cao để lấy hạt làm thức ăn chăn nuôi. Đợt mưa to, gió lớn vừa qua ngô bị đổ ngã nhiều nên khi nước rút phải tiến hành dựng lại những cây bị đổ, vun đất vào gốc khi đất còn ướt để không làm đứt hoặc gãy rễ.

Nông dân tập trung chăm sóc cà rốt sau đợt mưa lớn. Ảnh: Thanh Phúc.

Bà Bùi Thị Oanh – Trưởng phòng NN-PTNT huyện Nam Đàn cho biết, đợt mưa lũ kéo dài từ ngày 25 – 28 tháng 9 vừa rồi đã làm cho hàng trăm ha cây trồng vụ đông ở các xã vùng bãi thấp ngoài đê sông Lam như Trung Phúc Cường, Thượng Tân Lộc... bị ngập sâu trong nước.

Sau khi trời ngừng mưa, nước rút cạn dần, UBND huyện đã cử các phòng ban xuống cơ sở cùng với chính quyền các địa phương chỉ đạo bà con nông dân ra đồng dựng lại cây bị đổ ngã, chờ đất khô ráo vun lại gốc và tiếp tục chăm sóc. Với tinh thần không để một tấc đất nào hoang hoá trên bãi sông Lam, sau khi nước rút đến đâu, bà con nông dân tiếp tục gieo trồng các loại rau, củ quả ngắn ngày như su hào, bắp cải, đậu các loại đến đó.

Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Nghệ An, các diện tích cây vụ đông bị thiệt hại trong đợt mưa to, gió lớn vừa qua chủ yếu ở các địa phương ven biển thuộc các huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Nghi Lộc, thị xã Cửa Lò... và các huyện có đất bãi ven sông Lam từ Hưng Nguyên lên Nam Đàn, Thanh Chương, Đô Lương, Anh Sơn… do nguồn nước quá lớn từ thượng nguồn đổ về gây ngập úng nặng. Đến nay, các diện tích bị thiệt hại đã được khôi phục lại sản xuất, đảm bảo kịp thời vụ.

Tăng diện tích cây vụ đông để bù đắp thiệt hại do mưa úng

Theo Sở NN-PTNT Nam Định, diện tích lúa có mực nước ngập đến 2/3 cây (ngập 70%) khoảng 7.000ha, tương đương 10% tổng diện tích của tỉnh; diện tích lúa bị ngã đổ gần 3.000ha, tương đương 4%.

Ông Nguyễn Văn Hữu, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Nam Định cho biết, ngay khi tình trạng thời tiết bất lợi xảy ra, Sở NN-PTNT đã tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo các trạm bơm phía bắc của tỉnh vận hành tiêu tối đa, các trạm phía nam tận dụng tối đa thủy triều để tiêu nước tự chảy. Các cống qua đê được mở liên tục từ 20h hôm trước đến 10h sáng hôm sau.

Người dân tích cực khắc phục thiệt hại do mưa úng. Ảnh: Bảo Thắng.

“Sau 3 ngày tập trung tối đa nguồn lực, tình hình sản xuất cơ bản trở lại bình thường. Với những diện tích lúa còn non, Sở NN-PTNT đề nghị bà con sớm ra đồng triển khai dựng buộc, những diện tích lúa đã chín chúng tôi khuyến khích khẩn trương thu hoạch”, ông Hữu nói.

Vụ mùa 2023, Nam Định gieo cấy hơn 71.000ha lúa, giảm hơn 800ha so với năm ngoái. Trong đó, tỉnh tập trung vào các giống lúa chất lượng cao, đặc sản, chiếm hơn 85% diện tích.

Với cây vụ đông, lãnh đạo Sở NN-PTNT Nam Định cho biết, địa phương đang lên kế hoạch, đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Tính đến nay, toàn tỉnh Nam Định đã thu hoạch được khoảng 70% diện tích rau màu vụ hè thu. Dù mưa lớn xảy ra vào cuối tháng, năng suất rau màu vẫn tương đương các niên vụ trước.

Ngoài Nam Định, đợt mưa kéo dài vừa qua cũng ảnh hưởng tới tỉnh nông nghiệp trọng điểm khác của vùng ĐBSH là tỉnh Thái Bình. Ông Mai Thanh Giang, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Thái Bình cho biết,  Trước tình hình này, UBND tỉnh Thái Bình đã ban hành Công điện số 05 ngày 28/9, yêu cầu UBND các huyện, thành phố, các sở, ban, ngành, các tổ chức liên quan trên địa bàn khẩn trương khơi thông dòng chảy và thực hiện các giải pháp tiêu nước, đặc biệt là vùng trồng cây vụ đông và khu vực lúa bị đổ.

Tại các huyện bị ngập nặng như Thái Thụy, Vũ Thư…, UBND tỉnh đã huy động nhân lực dựng lúa đổ để tránh lúa nảy mầm trên bông, đồng thời sử dụng bơm cưỡng bức, kết hợp tháo nước nhanh để cứu rau màu vùng bị úng, hạn chế thấp nhất ảnh hưởng đến năng suất.

Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường (trái) động viên người dân khắc phục khó khăn sau mưa úng. 

Trên cơ sở tham mưu của Sở NN-PTNT, UBND tỉnh đã chỉ đạo tạm dừng việc gieo trồng cây vụ đông ưa ấm, bảo quản tốt lượng cây giống đã ươm bầu, chờ thời tiết thuận lợi mới tiến hành gieo trồng. Ngoài ra, bổ sung thêm hạt giống để gieo trồng vào khu vực bị thiệt hại do mưa úng khi thời vụ cho phép. Ông Mai Thanh Giang cho biết, mọi năm cây vụ đông tại Thái Bình được gieo trồng theo tỷ lệ 50% diện tích nhóm cây ưa ấm, 50% diện tích nhóm cây ưa lạnh. Tuy nhiên do mưa úng bất thường trong giai đoạn này, Chi cục đã đề xuất với tỉnh tăng cường nhóm cây ưa lạnh trong niên vụ 2023 để bù đắp vào phần diện tích cây vụ đông sớm vừa bị thiệt hại.

Các năm trước, Thái Bình gieo trồng khoảng 36.000ha cây vụ đông. Năm nay, tỉnh dự kiến tăng diện tích lên khoảng 38.000ha. Để làm được điều này, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Thái Bình kiến nghị mở rộng diện tích thêm khoảng 500ha khoai tây - cây ưa lạnh có giá trị kinh tế cao.

Cùng với đó, tỉnh đã có tờ trình gửi Bộ NN-PTNT đề nghị hỗ trợ giống rau màu cho diện tích từ 1.500 - 1.700ha. Thái Bình cũng lên kế hoạch lễ phát động trồng cây vụ đông trong thời gian tới nhằm cổ vũ, động viên tinh thần bà con nông dân.