Tiếp bài "Củ Chi: Khu vườn của dân "đi lạc" vào sổ đỏ người khác?": Hủy hai giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Vì sao xảy ra tranh chấp?

Ngày 5/4/1998, bà Lê Thị Rạnh được dòng tộc tương phân một phần đất ngang 3 mét, dài 25 mét tính từ tim đường tỉnh lộ 15 và được chính quyền xã Tân Thạnh Đông chứng thực ngày 13/4/1999. Trước đó, vào năm 1994, bà Rạnh có mua của chị ruột là bà Lê Thị Hường một phần đất ngang 3 mét, dài 25 mét và nhận cho tặng từ bà Lê Thị Hường một phần khác liền kề với diện tích tương tự ngang 3 mét, dài 25 mét. Vì hai phần đất này liền kề với phần đất bà Rạnh được tương phân nên tổng lại diện tích thì bà Rạnh có ngang 9 mét, dài 25 mét.

Đầu năm 1999, bà Rạnh xây nhà ngang 5 mét và dài 25 mét, sau đó bà Rạnh chuyển nhượng cho con ruột là ông Trương Duy Khánh và ông Khánh đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ/HTH số 1305 năm 1999 cho nên phần đất còn lại của bà Rạnh là ngang 4 mét, dài 25 mét.

Đến cuối năm 1999, bà Lê Thị Liên, người cũng được tương phân phần đất tương tự ngang 3 mét và dài 25 mét, bà Liên đã bán toàn bộ phần đất mình được chia cho ông Phạm Đăng Nhị, trong đó bà Rạnh có góp thêm 1 mét ngang và dài 25 mét. Thế nhưng, khi được phân chia đất, đất của hai chị em lại không nằm liền kề nhau, nên bà Rạnh đã thống nhất với ông Lê Kim Sơn (người em cùng mẹ khác cha có tên trong tờ tương phân) rằng ông Sơn lùi sang 1 mét về phần đất của bà Rạnh, vì vậy bà Rạnh còn lại 3 mét ngang và dài 25 mét.

Tại phần đất còn lại này, gia đình bà Rạnh và ông Khánh tiến hành trồng trọt nhiều loại cây lâu năm, xây dựng sàn nước sử dụng, mở cửa sổ, làm mái che. Hàng ngày, nhiều người dân buôn bán cũng được gia đình cho thuê mượn đất để sử dụng từ năm 1998 cho tới nay.

Năm 2000, ông Lê Kim Sơn đăng ký hợp thức hóa phần đất phía sau khu đất của mình. Lợi dụng tình cảm anh chị em trong gia đình không lưu ý, nên ông Sơn đã âm thầm khai báo và xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất luôn phần đất còn lại ngang 3 mét, dài 25 mét của gia đình bà Lê Thị Rạnh. Cho đến nay, phần đất này đã nằm trong giấy chứng nhận QSDĐ số 2362 QSDĐ/HTH ngày 03/10/2000 của ông Lê Kim Sơn (cấp lần đầu) và cấp đổi sang giấy chứng nhận QSDĐ số CH05828 ngày 12/11/2012, thuộc thửa 169, tờ bản đồ 35, xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi (cấp lần hai).

Việc cấp sổ này đã được UBND huyện Củ Chi thừa nhận có sai phạm, được thể hiện trong Quyết định 2890/QĐ–UBND với nội dung: “Kiểm tra thành phần hồ sơ cấp giấy chứng nhận QSDĐ số 2362 QSDĐ/HTH ngày 03/10/2000 của ông Lê Kim Sơn (cấp lần đầu) là không thông qua hội đồng đăng ký đất đai tại xã và không được thực hiện việc niêm yết công khai tại xã là không đúng quy định dẫn đến việc cấp đổi sang giấy chứng nhận QSDĐ số CH05828 ngày 12/11/2012 do ông Sơn đứng tên là không đúng ...”

Chưa dừng lại ở đó, liên quan tiếp đến giấy chứng nhận QSDĐ được cấp mới vào ngày 12/11/2012 cho ông Lê Kim Sơn có diện tích tăng thêm 153,1 m², tổng là 1.289 m² so với diện tích cũ là 1.136 m² được cấp năm 2000. Việc cấp sổ mới này một lần nữa UBND xã không xuống khảo sát hiện trạng khu đất và không cho ký giáp ranh lại khi diện tích đất được tăng thêm. Sau khi ông Sơn nhập sai trái phần đất của bà Rạnh vào sổ mình thì đầu năm 2013, ông Lê Kim Sơn gửi đơn tranh chấp phần đất 75 m² của gia đình bà Lê Thị Rạnh đang trực tiếp quản lý sử dụng lên Tòa án Nhân dân huyện Củ Chi, mặc dù từ năm 1998 đến năm 2013, ông Sơn không hề sử dụng phần đất này và không có ý kiến gì khi gia đình bà Rạnh xây nhà đầu năm 1999 cũng như trồng cây, xây sàn nước, làm mái che và cho các hộ thuê mặt bằng buôn bán vào thời điểm trên.

Vụ việc này đã được Tòa án huyện Củ Chi thụ lý từ năm 2013, cho đến năm 2019 thì đình chỉ vì ông Lê Kim Sơn không đủ chứng cứ để buộc gia đình bà Lê Thị Rạnh giao trả phần đất cho ông Sơn.

Tuyên hủy hai giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Ngày 22/02/2021, bà Lê Thị Rạnh đã làm đơn khởi kiện ông Lê Kim Sơn tại Tòa án Nhân dân TP. Hồ Chí Minh và được thụ lý theo thẩm quyền. Theo đó, bà Rạnh yêu cầu hủy giấy chứng nhận QSDĐ cấp trái pháp luật cho ông Lê Kim Sơn và công nhận phần đất mà bà Rạnh được họ tộc tương phân từ ngày 5/4/1998 nhưng cấp sai cho ông Sơn.

Theo trình tự tố tụng, tòa án xuống hiện trạng để thẩm định khu đất tranh chấp, nghiên cứu hồ sơ vụ án và tiến hành hòa giải, cũng như lập biên bản cuộc đối chất giữa nguyên đơn bà Lê Thị Rạnh và bị đơn ông Lê Kim Sơn; tiến hành lấy lời khai người có nghĩa vụ liên quan là ông Nguyễn Văn Mang, ông Nguyễn Văn Quan và những người làm chứng là bà Trương Thị Thùy Hương và ông Trương Văn Tấn để tìm ra sự thật.

Trình bày trước tòa, ông Mang và ông Quan - con bà Lê Thị Hường không thừa nhận có tờ giấy tay lập ngày 14/9/1994 giữa gia đình hai ông với ông Lê Kim Sơn, để rồi từ đó ông Sơn qua hai lần hoán đổi vị trí bằng miệng đã kê khai phần đất của bà Rạnh nhập vào sổ đất của ông Sơn.

Ông Trương Vân Tấn (cháu ruột của bà Rạnh và ông Sơn) với vai trò người làm chứng cũng khẳng định: Chính ông là người đào hầm thoát nước và xây sàn nước cho gia đình bà Rạnh và ông Khánh khi xây nhà năm 1999, vị trí các hầm nước là khu đất đang tranh chấp hiện nay.

Bên cạnh đó, bà Trương Thị Thùy Hương và ông Lê Trọng Nhân (con cháu ruột của bà Rạnh và ông Sơn) cũng có đơn yêu cầu tòa án xem xét hủy sổ đất của ông Lê Kim Sơn và công nhận phần đất của bà Lê Thị Rạnh, vì hiện tại họ đang sinh sống trên khu đất này nên hiểu rõ nguồn gốc là của bà Rạnh.

Theo đại diện Viện Kiểm sát, giấy nhượng chủ quyền ngày 14/9/1994 có nội dung bà Lê Thị Hường và các con ông Mang, ông Quan chuyển nhượng cho ông Sơn chỉ là viết tay không có biên bản giao nhận tiền/giao nhận đất và đặc biệt không có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền. Như vậy, giấy nhượng chủ quyền ngày 14/9/1994 giữa bà Lê Thị Hường và các con ông Mang, ông Quan không phải là phần đất đang tranh chấp giữa ông Sơn với bà Lê Thị Rạnh, không có chứng cứ thể hiện các bên có thỏa thuận hoán đổi phần đất theo giấy nhượng chủ quyền ngày 14/9/1994. Thực tế từ trước đến nay, ông Sơn không trực tiếp quản lý sử dụng phần đất này mà do bà Rạnh, ông Khánh (con bà Rạnh) trực tiếp quản lý sử dụng.

Tại phiên xử, hội đồng xét xử xem xét tờ giấy tay do chính ông Lê Kim Sơn lập ngày 14/9/1994 và vị trí phần đất chuyển nhượng là có sự mâu thuẫn trong lời khai của ông Lê Kim Sơn tại biên bản hòa giải tại xã Tân Thạnh Đông ngày 27/03/2014 và người đại diện theo ủy quyền của ông Lê Kim Sơn là bà Trần Thị Hường (vợ ông Sơn) tại biên bản đối chất tại tòa ngày 12/02/2022. Đồng thời nhận thấy do sai sót trong việc cấp giấy chứng nhận không niêm yết công khai, có biên bản xác định ranh giới đất nhưng không lấy ý kiến giáp ranh của các hộ có đất tiếp giáp nên dẫn đến việc cấp giấy chứng nhận đối với phần đất có tranh chấp giữa các bên, phần đất tranh chấp không đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận cho ông Lê Kim Sơn. Tại hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Sơn năm 2000 cũng không thể hiện việc ông Sơn được bà Hường chuyển nhượng 3m ngang theo giấy tay ngày 14/10/1994 và chỉ có tờ tương phân năm 1998. Tại hồ sơ cấp đổi giấy chứng nhận của ông Sơn thể hiện cấp đổi do chuyển mục đích sử dụng đất 258 m², nhưng sau khi đo đạc phát hiện phần đất tăng thêm 153,1 m² nhưng không lấy ý kiến của các hộ dân có đất tiếp giáp.

Như vậy, việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ số 2362/QSDĐ/HTH ngày 03/10/2000 cho ông Lê Kim Sơn (cấp lần đầu) và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CH 05828 ngày 12/11/2012 cho ông Lê Kim Sơn (cấp lần hai) của UBND huyện Củ Chi không chỉ sai phạm về mặt hình thức, thủ tục cấp giấy mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của bà Rạnh nên cần thiết phải hủy để cấp lại.

Kết thúc phiên xử, hội đồng xét xử chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn bà Lê Thị Rạnh. Tuyên hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 2362 QSDĐ/HTH ngày 03/10/2000 của ông Lê Kim Sơn (cấp lần đầu) và cấp đổi sang giấy chứng nhận QSDĐ số CH05828 ngày 12/11/2012, thuộc thửa 169, tờ bản đồ 35, xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi (cấp lần hai). Công nhận cho bà Lê Thị Rạnh phần đất có diện tích 66m² (ngang 3m, chiều dài khoảng 20,09m) Tỉnh lộ 15, xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi, thuộc giấy chứng nhận QSDĐ số CH05828 ngày 12/11/2012 theo Bản đồ hiện trạng vị trí - áp ranh ngày 26/10/2021 của trung tâm đo đạc bản đồ - Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh. Bà Lê Thị Rạnh được quyền liên hệ với UBND huyện Củ Chi và các cơ quan có thẩm quyền để làm thủ tục công nhận phần đất này./.