Xuất khẩu được trái cây sang Trung Quốc, phải bảo đảm ATTP

Nhưng để xuất khẩu trái cây nói chung, dưa hấu nói riêng thì vấn đề ATTP phải được đặt lên hàng đầu và phải hết sức lưu ý những nội dung trong Nghị định thư.

Xuất khẩu dưa hấu phải tuân thủ quy định về ATTP và kiểm dịch

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình từ ngày 12 - 13/12/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc ký kết “Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dưa hấu tươi xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc”.

Dưa hấu tươi xuất khẩu Trung Quốc phải bảo đảm ATTP và yêu cầu kiểm dịch

Trong nội dung Nghị định thư xác định rõ các yêu cầu nhập khẩu từ phía Trung Quốc nhằm đảm bảo quả dưa hấu tươi của Việt Nam tuân thủ các Luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm của Trung Quốc cũng như yêu cầu về kiểm dịch thực vật, từ đó tạo cơ sở cho việc tuân thủ của các đơn vị sản xuất, đóng gói và xuất khẩu của Việt Nam.

Theo Nghị định này, quả dưa hấu tươi của Việt Nam phải không được nhiễm 5 loài đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống mà Trung Quốc quan tâm bao gồm các loại ruồi đục quả Bactrocera correcta, Bactrocera zonata, Bactrocera latifrons, rệp Phenacoccus solenopsi và vi khuẩn Acidovorax avenae subsp. citrulli; lá hoặc đất.

Tất cả vùng trồng và cơ sở đóng gói dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc phải đăng ký và được cả Bộ NN&PTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt. Vườn trồng phải áp dụng Thực hành nông nghiệp tốt (GAP); phải đảm bảo giám sát vườn trồng và quy trình đóng gói tại cơ sở đóng gói.

Cơ sở đóng gói phải xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo dưa hấu quả tươi xuất khẩu sang Trung Quốc có thể truy xuất ngược đến vùng trồng đã được cấp mã số.

Các lô hàng dưa hấu của Việt Nam sẽ được nhập khẩu qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho phép nhập khẩu trái cây; phải tiến hành kiểm dịch thực vật lấy mẫu 2% và phải phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc gia của Trung Quốc khi nhập khẩu vào Trung Quốc.

Như vậy có thể nói việc xuất khẩu trái cây từ thị trường Việt Nam vào Trung Quốc được nước bạn đặt vấn đề ATTP lên hàng đầu, hay chính xác hơn đó là việc bảo vệ sức khỏe của người dân luôn được quan tâm và bảo vệ. Không chỉ có thị trường Trung Quốc, mà ở các thị trường khác như Châu Âu cũng được các nước sở tại đặt ra một cách nghiêm ngặt.

Dưa hấu tươi xuất khẩu sang Trung Quốc cần lưu ý

Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm Hỏi đáp Quốc gia về Vệ sinh Dịch tễ và Kiểm dịch Động Thực vật (Văn phòng SPS Việt Nam) đánh giá, đây là tin vui với nông dân trồng dưa hấu và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc; đồng thời cho biết, nội dung của Nghị định thư có năm vấn đề cần lưu ý.

Một là: Nghị định thư đã xác định rõ các yêu cầu về nhập khẩu nhằm đảm bảo quả dưa hấu tươi của Việt Nam tuân thủ các luật cũng như quy định và các tiêu chuẩn liên quan đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và yêu cầu kiểm dịch thực vật của Trung Quốc. Từ đó, các vùng trồng cũng như các cơ sở đóng gói của Việt Nam phải tuân thủ các quy định này.

“Như vậy phải lưu ý ở điểm này có hai vấn đề phải quan tâm là vệ sinh an toàn thực phẩm và đối tượng kiểm dịch", ông Ngô Xuân Nam nhấn mạnh.

Nội dung thứ hai cần quan tâm là quả dưa hấu tươi của Việt Nam khi xuất khẩu sang Trung Quốc thì không được nhiễm năm đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống mà Trung Quốc quan tâm bao gồm: ba loài ruồi đục quả, một loài rệp và một vi khuẩn.

Khi xuất khẩu dưa hấu tươi vào thị trường Trung Quốc thì sản phẩm không được phép nhiễm các đối tượng kiểm dịch này. Nếu sản phẩm bị nhiễm một trong năm đối tượng trên sẽ vi phạm quy định của thị trường Trung Quốc.

Nội dung thứ ba cần quan tâm là tất cả các vùng trồng, các cơ sở đóng gói dưa hấu tươi xuất khẩu sang Trung Quốc phải được đăng ký và được cả Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp mã.

Vườn trồng phải áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và phải đảm bảo giám sát vườn trồng, giám sát quy trình đóng gói.

Nội dung thứ tư là cơ sở đóng gói phải xây dựng được hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo quả dưa hấu tươi xuất sang Trung Quốc là có thể truy xuất được đến vùng trồng đã được cấp mã số.

Như vậy, chúng ta phải có sổ hồ sơ, sổ sách ghi chép rõ ràng để phục vụ việc truy xuất nguồn gốc khi mà không may xảy ra sự cố về mất an toàn thực phẩm hoặc vi phạm đối tượng kiểm dịch. Điều này cũng thể hiện sự minh bạch của sản phẩm khi xuất khẩu sang Trung Quốc.

Vấn đề cuối cùng là các lô hàng dưa hấu của Việt Nam được xuất khẩu qua tất cả các cửa khẩu đã được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp phép nhập khẩu trái cây tươi.

Việt Nam đã có nhiều nhiều nghị định thư, ví dụ quả măng cụt, chuối tươi… và gần đây nhất là sầu riêng. Như vậy, nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã cũng đã làm quen với các quy định này và hiện đang đáp ứng tốt các quy định của thị trường Trung Quốc.

Riêng với trái cây tươi, đối tượng kiểm dịch tùy từng sản phẩm có đối tượng kiểm dịch khác nhau, kiểm dịch thực vật là khác nhau. Vì vậy, các vùng trồng, doanh nghiệp Việt Nam phải lưu ý để kiểm soát đúng đối tượng kiểm dịch mà phía Trung Quốc quan tâm để đảm bảo khi xuất khẩu.

Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết: "Đến thời điểm này cả nước đã có 162 vùng trồng dưa hấu và hơn 1.000 cơ sở đóng gói tại 38 tỉnh được cấp mã số để xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc".

Chủ động cấp mã số vùng trồng

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, với dân số hơn 1,4 tỷ người, tầng lớp trung lưu ngày càng lớn, Trung Quốc là thị trường lớn cho nhiều loại mặt hàng nông lâm thủy sản chất lượng cao của Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội tăng tốc xuất khẩu nông sản vào Trung Quốc, cần phải chứng minh cho người tiêu dùng Trung Quốc thấy được chất lượng vượt trội của nông sản Việt Nam, cùng với đó là độ tin cậy trong buôn bán.

Đại diện Việt Nam và Trung Quốc đã ký kết Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dưa hấu tươi xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc. (Ảnh: Hồng Thái/TTXVN)

"Việt Nam có nhiều biện pháp nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng các yêu cầu nhập khẩu, từ đó giữ vững và từng bước mở rộng thị phần xuất khẩu tại thị trường này. Cụ thể, thường xuyên cập nhật thông tin về nhu cầu thị trường và các quy định của phía Trung Quốc về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, an toàn dịch bệnh", Thứ trưởng Phùng Đức Tiến thông tin.

Thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phân cấp việc quản lý cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng cho các địa phương chủ động thực hiện công tác này từ khâu tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra, thẩm định cũng như cấp các mã số vùng trồng, cơ sở đóng và duy trì giám sát các điều kiện tại các khu vực đã được cấp mã số vùng trồng.

Các cơ quan chuyên môn của Việt Nam đã tích cực hướng dẫn, tập huấn chuyên môn cho người dân, doanh nghiệp về các quy định nhập khẩu của Trung Quốc.

Đồng thời, tăng cường hướng dẫn, giám sát, kiểm tra việc cấp, quản lý và sử dụng mã số tại các địa phương; phối hợp với các bộ, ngành và địa phương trong thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm; các đơn vị kiểm dịch thực vật tại cửa khẩu tăng cường kiểm tra, kiểm soát hàng hóa và thông tin về vùng trồng, cơ sở đóng gói liên quan tới lô hàng; phát hiện, xử lý nghiêm và tuyệt đối không cấp giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật cho các lô hàng không tuân thủ quy định.

Nhìn chung, các doanh nghiệp và nông dân Việt Nam đã nhanh chóng tuân thủ và đáp ứng được các yêu cầu và quy định mới của phía Trung Quốc.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tăng cường đàm phán với phía Trung Quốc về xuất khẩu chính ngạch, đảm bảo nông lâm thủy sản xuất khẩu được chuẩn hóa, đồng bộ về chất lượng, bao bì, nhãn mác, an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, có logo, nhãn hiệu, thương hiệu quốc gia.

Hiện, hai bên đang phối hợp chặt để hoàn thiện các thủ tục, tiến tới sớm ký Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, dừa tươi, dược liệu và  một số loại trái cây có thế mạnh của Việt Nam sang Trung Quốc.

Văn phòng SPS thuộc Bộ NN-PTNT cho biết: Tính đến tháng 11.2023, VN đã có 14 mặt hàng nông sản xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, gồm: tổ yến và sản phẩm từ tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, măng cụt, thạch đen, vải, chanh dây và sầu riêng. Các mặt hàng này xuất theo hình thức nghị định thư, truyền thống hoặc thí điểm.

Nếu chúng ta làm tốt công tác quản lý và bảo đảm chất lượng trái dưa hấu tươi khi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, theo đúng những nội dung mà Nghị định thư đã được hai bên ký kết thì sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các loại trái cây, rau quả khác sẽ được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Hiện các cơ quan chuyên môn của Bộ NN&PTNT đang phối hợp với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) gấp rút hoàn thiện hồ sơ mở cửa thị trường đối với 6 sản phẩm: trái cây có múi (bưởi, cam, quýt…), dừa, sầu riêng cấp đông, ớt, dược liệu và thủy sản đánh bắt tự nhiên.