Buôn lậu thuốc lá có lợi nhuận khủng lên tới 350%

Tại buổi tọa đàm nhiều vấn đề về thực trạng buôn lậu thuốc lá đã được các đại biểu phân tích, đánh giá, đưa ra các nguyên nhân cũng như hướng xư lý trong thời gian tới.

Theo nhận định của các đại biểu, những năm gần đây, tình hình buôn lậu thuốc lá luôn diễn biến phức tạp, số lượng tăng lên theo các năm và chưa bao giờ có dấu hiệu chấm dứt.

Qua số liệu của ngành Hải quan, từ năm 2014 đến 2018, ngành Hải quan đã bắt 1.033 vụ, 153 đối tượng, số lượng thuốc lá gần 3 triệu bao, xử lý hành chính hơn 800 vụ, xử lý hình sự có 1 vụ, số đối tượng xử lý hình sự có 18 đối tượng.

Theo ông Vũ Văn Cương, Chủ tịch Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, nước ta đang trở thành 1 trong 14 thị trường tiêu thụ thuốc lá lậu hàng đầu Châu Á. Hàng năm, lượng thuốc lá lậu tràn vào Việt Nam khoảng 1 tỷ bao, làm thất thoát ngân sách nhà nước hơn 10.000 tỷ đồng. Trong khi đó, tỷ lệ bắt giữ của các lực lượng chức năng chỉ chiếm 1% trong tổng lượng thuốc lá lậu.

Ông Nguyễn Văn Hiệp, Phó Cục trưởng, Cục Phòng chống ma túy và tội phạm Bộ đội Biên phòng cho biết, năm 2016, lực lượng biên phòng thu giữ được gần 1 triệu bao thuốc lá lậu và năm 2017 là gần 2,7 triệu bao. Tính đến thời điểm tháng 8/2018 đã là 2 triệu bao.

 Toàn cảnh buổi tọa đàm

Về nguyên nhân các đại biểu đã thẳng thắn nhìn nhận, tình trạng buôn lậu thuốc lá diễn ra ngày càng nghiêm trọng là do mức lợi nhuận khủng, lên tới hơn 350%, cao hơn cả buôn ma túy.

Về mặt chính sách cũng đang có những khe hở như trốn được tất cả các loại thuế  gồm thuế tiêu thụ đặc biệt 70%; đóng góp Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá 1,5%; thuế giá trị gia tăng 10%; và thuế nhập khẩu 135%... mang lại lợi nhuận lớn nên đối tượng buôn lậu hết sức liều lĩnh…

Các thủ đoạn vận chuyển, buôn bán rất thuốc lá lậu hiện rất tinh vi, từ tàu ca nô cao tốc, xuồng, ô tô đến xe máy, vận chuyển lén lút dưới vỏ bọc của các mặt hàng hợp pháp. Đặc biệt, ở biên giới Việt Nam - Campuchia, một bộ phận không nhỏ người dân bị mua chuộc tiếp tay cho việc vận chuyển thuốc lá lậu.

Theo đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng, không thể nhắc tới trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Nhiều đơn vị chưa đánh giá sát sao và quyết liệt trong việc xử lý vấn nạn thuốc lá lậu. Ở một số nơi còn có hiện tượng thờ ơ, lúng túng trong việc chống buôn lậu thuốc lá. Chúng ta cũng không thể không đặt dấu hỏi nghi ngờ về dấu hiệu nhóm lợi ích, về sự bảo kê trong vấn đề này, không ngoại trừ ở đây những lợi ích liên quan đến tham nhũng. 

Từ năm 2019, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá nội địa tăng lên 75%, sẽ khiến giá thuốc lá tăng cùng với những thách thức trong đấu tranh với tội phạm buôn lậu.

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, tình hình số vụ buôn lậu thuốc lá mà các cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ thời gian qua chỉ chiếm tỷ lệ khiêm tốn so với thực trạng hiện nay. Đặc biệt là vào dịp những tháng cuối năm, tình trạng buôn lậu thuốc lá lại gia tăng và diễn biến phức tạp, nhất là tại địa bàn các tỉnh biên giới Tây Nam.

 Theo đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng chúng ta cũng không thể không đặt dấu hỏi nghi ngờ về dấu hiệu nhóm lợi ích, về sự bảo kê trong vấn đề này, không ngoại trừ ở đây những lợi ích liên quan đến tham nhũng. 

Theo ông Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban ngân sách Quốc hội, để phòng chống buôn lậu thuốc lá, Nhà nước phải sử dụng các biện pháp kinh tế, đảm bảo đời sống, công ăn việc làm cho người dân ở khu vực biên giới. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho người dân về tác hại của thuốc lá lậu, không chỉ gây hại về sức khỏe và  tinh thần mà còn làm thất thu ngân sách…

 Ông Nguyễn Khánh Quang, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan cho rằng, luật pháp cần tạo điều kiện cho các lực lượng như hải quan, biên phòng được phép điều tra, khởi tố những kẻ đứng đầu đường dây buôn lậu thuốc lá. Xây dựng các cơ chế phối hợp với các quốc gia như Campuchia, Lào… trong công tác phòng chống thuốc lá lậu.