Cho thuê đất trên vỉa than ở Quảng Ninh: Xây nhà máy hay khai thác than trá hình?

UBND tỉnh Quảng Ninh cho Công ty Viễn Đông thuê đất để làm dự án nhà mát xử lý rác thải.

Cho thuê đất trên vỉa than

Ngày 8/9/2015, UBND TX. Đông Triều ban hành quyết định về việc phê duyệt địa điểm nghiên cứu quy hoạch, dự án đầu tư xây dựng nhà máy xử lý rác thải tại thôn Trung Lương, xã Tràng Lương. Theo đó, nhà máy xử lý rác thải gồm 4 dây chuyền với công suất 100 tấn/ngày, có thể nâng lên 200 tấn/ngày hoặc cao hơn, nhu cầu sử dụng đất khoảng 15ha. Đơn vị nghiên cứu là Công ty TNHH Viễn Đông (Công ty Viễn Đông) ở xã Vạn Ninh, TP.Móng Cái (Quảng Ninh) do ông Nguyễn Ngọc Viễn làm Giám đốc. Yêu cầu nghiên cứu, khảo sát địa hình, lập quy hoạch chi tiết sử dụng đất trên nền bản đồ địa chính theo hệ tọa độ quốc gia VN2000.

Ngày 28/10/2015, UBND TX. Đông Triều có quyết định phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 nhà máy xử lý rác thải tại thôn Trung Lương, xã Tràng Lương, với tổng diện tích đất nghiên cứu quy hoạch là 15,24ha. Xét đề xuất của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), ngày 16/6/2016, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định 1813 cho Công ty Viễn Đông thuê 61.079m2 đất (giai đoạn 1). Ngày 30/8/2016, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục có quyết định cho Công ty Viễn Đông thuê 91.327,7m2 (giai đoạn 2). Hình thức thuê đất trả tiền hàng năm để xây dựng nhà máy xử lý rác thải tại thôn Tràng Lương, thời gian thuê 50 năm.

Tỉnh Quảng Ninh giao Sở TN&MT ký hợp đồng thuê đất với Công ty Viễn Đông theo quy định; đồng thời chỉ đạo Phòng TN&MT TX. Đông Triều phối hợp với xã Tràng Lương xác định mốc giới cụ thể và giao đất trên thực địa.

Điều ít ai nghĩ tới là, tại vị trí tỉnh Quảng Ninh cho Công ty Viễn Đông thuê làm dự án nhà máy xử lý rác thải lại xuất lộ than tại vỉa 24 và vỉa 25.

Phía dưới hơn 15ha đất cho Công ty Viễn Đông thuê là 2 vỉa than 24, 25. Công ty Viễn Đông đã khai thác đưa ra ngoài hàng trăm tấn than khiến người dân bức xúc.

Vi phạm không bị xử lý, chính quyền có bao che?

Cuối năm 2016, Công ty Viễn Đông khởi công dự án. Trong quá trình triển khai, đơn vị này có vi phạm nhưng lạ thay chính quyền địa phương lại không xử lý.

Trong biên bản kiểm tra hiện trường dự án ngày 16/11/2016 của Tổ Công tác giám sát (được thành lập theo quyết định của UBND TX. Đông Triều) cho thấy: Tại thời điểm này, Công ty Viễn Đông đang thi công mặt bằng hạ cốt cao khoảng + 215, chiều dài mặt bằng khoảng 52m, chiều rộng khoảng 50m, tại vị trí mặt bằng có tọa độ X = 2333714m, Y = 386019m đã xuất hiện đất đá màu đen (dấu hiệu xuất lộ than) chiều dài khoảng 10m, rộng 2m.

Công ty Viễn Đông triển khai vận chuyển đất đá đổ thải dọc theo tuyến đường X91 xuôi về phía Tràng Lương, trong đó tại vị trí đổ thải có tọa độ X=2333853, Y=384609 đất đá tràn xuống ranh giới đã được thuê đất làm dự án lộ vỉa 24 tuyến XIV-XV của Công ty Than Hồng Thái - TKV.

Tổ công tác đã yêu cầu Công ty Viễn Đông dừng khai thác mặt bằng tại vị trí đã xuất hiện đất đá màu đen nêu trên; dừng việc đổ đất đá thải dọc theo tuyến đường X91 và ranh giới dự án lộ vỉa 24 tuyến XIV-XV của Công ty Than Hồng Thái - TKV; chỉ thực hiện việc đổ thải trong ranh giới đã được quy hoạch và thuê đất; triển khai ngay việc cắm mốc bê tông ranh giới dự án. Biên bản làm cơ sở báo cáo UBND TX.Đông Triều cho ý kiến chỉ đạo.

Ngày 15/2/2017, Đảng ủy, UBND xã Tràng Lương phối hợp với Đảng ủy Công ty Than Hồng Thái tiến hành kiểm tra tại khu vực bốc, xúc đất, đá hạ cốt mặt bằng nằm trong ranh giới đã được phê duyệt quy hoạch và cho thuê đất, cốt mặt bằng + 203,0m, tại thời điểm kiểm tra đã xuất hiện lộ than vỉa 24 và vỉa 25.

Tại thời điểm kiểm tra, Công ty Viễn Đông sử dụng 1 máy xúc, 1 máy khoan Pantea 1100-85DB và 6 xe tải công suất lớn để thi công bốc, xúc mở rộng mặt bằng về phía Tây của dự án xử lý rác thải khoảng 5.000m.

Trong mặt bằng mở rộng về phía Tây đã xuất hiện lộ than vỉa 24 theo phương từ 25 - 30 (m), chiều dày vỉa 1,8 - 2 (m), qua đối chiếu với quy hoạch và ranh giới cho thấy, mặt bằng mở rộng về phía Tây nằm ngoài quy hoạch và ranh giới cho thuê đất.

UBND xã Tràng Lương yêu cầu Công ty Viễn Đông dừng ngay việc đào, bốc, xúc đổ thải san gạt mặt bằng ra ngoài quy hoạch và ranh giới cho thuê, báo cáo kịp thời về UBND TX. Đông Triều việc xuất lộ than trong quá trình thi công mặt bằng.

Mặc dù chính quyền địa phương nhiều lần nhắc nhở Công ty Viễn Đông cắm mốc giới, không đổ bãi thải ngoài mốc giới nhưng công ty không thực hiện.

Ngày 24/2/2017, UBND xã Tràng Lương phối hợp với Phòng TN&MT, Công an TX. Đông Triều, Công ty Than Hồng Thái tiến hành kiểm tra hiện trường dự án nhà máy xử lý rác thải. Tại thời điểm kiểm tra, lúc 15 giờ ngày 24/2/2017, có khoảng 4.700m3 (than) được tập kết tại bãi chứa nằm trong ranh giới đã được UBND tỉnh Quảng Ninh cho Công ty Than Hồng Thái - TKV thuê. Đến thời điểm này, Công ty Viễn Đông vẫn chưa cắm mốc ranh giới dự án nhà máy xử lý rác thải. UBND xã Tràng Lương yêu cầu Công ty Viễn Đông dừng thi công tại các vị trí đã xuất lộ vỉa than và không di dời phần than đã xuất lộ ra, không để thất thoát tài nguyên ra khỏi khai trường.

Tuy nhiên, Công ty Viễn Đông không thực hiện mà tiếp tục cho bốc xúc. Theo tính toán, Công ty Viễn Đông đã khai thác khoảng 300 tấn than (sau đó tăng lên 4.700m3 than) từ vỉa 24, vỉa 25 và di dời ra ngoài ranh giới dự án.

Một người dân sống gần dự án nhà máy xử lý rác thải bức xúc cho biết, từ đầu năm 2017 đến nay, Công ty Viễn Đông hoạt động rầm rộ cả ngày lẫn đêm. Nhà máy xử lý rác chẳng thấy đâu, chỉ thấy  than được móc lên. Về đêm, hàng chục xe trọng tải lớn ra vào nhộn nhịp, có dấu hiệu chở than ra ngoài tiêu thụ.

Việc chọn vị trí xây dựng nhà máy xử lý rác thải phải qua nghiên cứu, đánh giá tác động môi trường, qua nhiều sở, ngành của tỉnh Quảng Ninh khảo sát cho ý kiến. Ấy vậy mà tỉnh Quảng Ninh cho Công ty Viễn Đông thuê đất nhưng ở dưới lại có tới 2 vỉa than, đây là trường hợp hiếm thấy.

Khi UBND TX. Đông Triều xác định mốc giới, giao đất tại thực địa nhưng Công ty Viễn Đông không cắm mốc giới. Hành vi đổ bãi thải ra ngoài quy hoạch và thuê đất, cố tình thi công vào vị trí có than khi đã yêu cầu dừng nhưng không bị TX. Đông Triều xử lý khiến dư luận nghi ngờ có lợi ích nhóm. Rất mong UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ vụ việc, tránh thất thoát tài nguyên của Nhà nước.

Hoàng Văn