Dự án nạo vét luồng hàng hải tại TP.HCM: Trên dưới bất nhất?

UBND Thành phố Hồ Hồ Chí Minh vừa có Văn bản số 3684/UBND-ĐT gửi Bộ Giao thông vận tải, Cục Hàng hải Việt Nam về việc "Lấy ý kiến triển khai dự án xã hội hóa nạo vét trên địa bàn thành phố", cụ thể là dự án nạo vét khu neo đậu tránh trú bão trên sông Gò Gia, tại huyện Cần Giờ. Một điểm đáng chú ý là trong khu UBND huyện Cần Giờ đề xuất tạm dừng triển khai dự án thì Sở GTVT thành phố lại tham mưu UBND thành phố tiếp tục triển khai!

Ý kiến trái chiều

Ngày 2/8/2019, UBND huyện Cần Giờ có Văn bản số 3392/UBND gửi Sở Giao thông vận tải thành phố về việc triển khai dự án xã hội hóa nạo vét trên địa bàn, kiến nghị tạm thời không chấp thuận triển khai dự án xã hội hóa nạo vét nhằm đánh giá, xác định nguyên nhân sạt lở đất rừng phòng hộ.

Theo UBND huyện Cần Giờ, qua rà soát các tuyến sông thuộc các dự án xã hội hóa nạo vét khu neo đậu tránh trú bão trên sông Gò Gia, đoạn từ tim sông Tắc Ông Cu cắt vuông góc sông Gò Gia về phía thượng lưu (tới lý trình 9,5km) theo hình thức kết hợp tận thu sản phẩm bù chi phí, không sử dụng ngân sách Nhà nước của Công ty TNHH Thành Hồng Phát và một số dự án khác. Công tác xã hội hóa duy tu, nạo vét các tuyến luồng hàng hải là phù hợp với chủ trương, chính sách và pháp luật Nhà nước tuy nhiên, các tuyến luồng thuộc các dự án xã hội hóa nạo nét khu neo đậu tránh trú bão trên sông Gò Gia, đoạn từ tim sông Tắc Ông Cu cắt vuông góc sông Gò Gia về phía thượng lưu (tới lý trình 9,5km)… có dấu hiệu sạt lở rừng phòng hộ Cần Giờ (xâm thực đất rừng).

UBND huyện Cần Giờ cũng đề nghị Sở Giao thông vận tải tham mưu UBND thành phố lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến trong thi công, không ảnh hưởng diện tích đất, rừng, hoạt động sản xuất của người dân trong quá trình thi công; Quá trình thực hiện phải đảm bảo các yêu cầu như chất lượng công trình. Nhà đầu tư phải có trách nhiệm phối hợp với các Sở, ngành, chính quyền địa phương để thực hiện việc giám sát cộng đồng, tuyên truyền, thông báo kế hoạch triển khai trước khi thi công dự án theo quy định đồng thời dửi đến UBND cấp xã và niêm yết công khai trên công trường về kế hoạch bảo vệ môi trường trước, trong và suốt thời gian thi công dự án.

Đáng chú ý, Cảng vụ Hàng hải Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, để triển khai dự án do Công ty TNHH Thành Hồng Phát triển khai cần bổ sung pháp lý (Nghị Định số 40/2019/NĐ-CP ngày 13/5/2019 của Chính phủ, Quyết định số 2190/QĐ-TTg ngày 24/12/bổ sung biện pháp phòng chống, giám sát sạt lở của tuyến luồng; bổ sung vị trí đổ sản phẩm nạo vét dự phòng (thước khi thực hiện thi công) để quá trình thi công phát sinh bùn đổ thải thì có bãi đổ đáp ứng không ảnh hưởng đến quá trình thi công.

Ngoài ra, Cục Hàng hải Thành phố Hồ Chí Minh cũng đề nghị chủ đầu tư xác định cụ thể phạm vi nạo vét vì có những khu vực nạo vét nằm ngoài phạm vi các điểm neo đậu đề xuất (theo bản vẽ thiết kế số KV.I -01 và KV.I-02); rà soát lại phạm vi nạo vét của dự án chồng lấn với phạm vi dự kiến xây dựng bến phao BP12, BP13 và 03 vị trí neo đậu GG-01, GG-02, GG-0.

Tương tự, Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị Công ty TNHH Thành Hồng Phát xác định rõ quy mô nạo vét, vị trí đổ bùn của dự án và lập lại thủ tục báo cáo đánh giá tác động môi trường; đồng thời xin ý kiến về việc chấp thuận vị trí đổ bùn của cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định trước khi xem xét cho triển khai dự án.

Dự án “rùa bò” nhưng vẫn tiếp tục được triển khai

Mặc dù còn có ý kiến trái chiều nhưng Sở GTVT vẫn tham mưu UBND thành phố tiếp tục triển khai tại Công văn số 6125ISGTVT-GTT ngày 14/8/201và đã được UBND TP. Hồ Chí Minh chấp thuận.

Theo đó, UBND thành phố đồng ý chủ trương triển khai dự án xã hội hoá nạo vét khu neo đậu tránh trú bão trên sông Gò Gia đoạn từ tim Sông Tắc Ông Cu cắt vuông góc sông Gò Gia về phía thượng lưu theo hình thức kết hợp tận thu sản phẩm bù chi phí, không sử dụng ngân sách nhà nước của Công ty TNHH Thành Hồng Phát (chủ đầu tư) đã được Bộ Giao thông vận tải chấp thuận chủ trương đầu tư thực hiện trên địa bàn thành phố. Các bước triển khai dự án tiếp theo thực hiện theo quy định tại Nghị định số 159/NĐ-CP ngày 28/11/2018 của Chính phủ về quản lý hoạt động nạo vét trong vùng nước cảng biển và vùng nước đường thuỷ nội địa.

UBND thành phố yêu cầu chủ đầu tư thực hiện các thủ tục đăng ký khối lượng sản phẩm tận thu theo quy định và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với khối lượng nạo vét. Thời gian thi công nạo vét từ 6 giờ đến 18 giờ, không thi công vào ban đêm. Chủ đầu tư phải thiết lập các mốc quan trắc kiểm tra diễn biến đường bờ phục vụ thi công nạo vét (quan trắc trước khi triển khai thi công và trong quá trình thi công). Phối hợp chặt chẽ với Cảng vụ Hàng hải khu vực, địa phương, Ban Quản lý rừng phòng hộ Cần Giờ và các đơn vị liên quan trong quá trình thiết lập mốc quan trắc và giám sát diễn biến đường bờ tại khu vực thi công.

Ngoài ra, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị  công ty được cấp phép nạo vét xác định rõ quy mô nạo vét, vị trí đổ bùn của dự án và lập lại thủ tục báo cáo đánh giá tác động môi trường, đồng thời xin ý kiến về việc chấp thuận vị trí đổ bùn của cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định trước khi xem xét cho triển khai dự án, thực hiện báo cáo khối lượng đã tận thu cho Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố để tính tiền cấp quyền khai thác trong đó làm rõ tỷ lệ thu hồi cát, bãi đổ bùn…

Theo Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh, dự án do Công ty TNHH Thành Hồng Phát làm chủ đầu tư thực hiện trên sông Gò Gia đoạn từ tim tắc Ông Cu cắt vuông góc với sông Gò Gia về phía thượng lưu thuộc huyện Cần Giờ.

Mục tiêu dự án là nạo vét bố trí quy hoạch mặt bằng 5 điểm neo đậu tránh trú bão cho tàu có tải trọng từ 5.000 DWT (tấn) đến 30.000DWT (tấn). Tổng khối lượng nạo vét 445.910 m³, thời gian thi công trong 6 tháng. Chủ đầu tư sẽ sử dụng tàu hút công suất 60 m³/giờ và kết hợp máy đào gầu dây 3,6 m³.

Từ tháng 2/2016, dự án này đã được Bộ Giao thông vận tải chấp thuận hồ sơ đề xuất dự án, chấp thuận chủ trương lựa chọn Công ty TNHH Thành Hồng Phát thực hiện. Hai tháng sau, Cục Hàng hải Việt Nam chấp thuận Công ty TNHH Thành Hồng Phát thực hiện theo hình thức kết hợp tận thu sản phẩm bù chi phí, không sử dụng ngân sách nhà nước.

Đến tháng 8/2016, Sở Tài nguyên và Môi trường phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án tại Quyết định số 2259/QĐ-STNMT-CCBVMT để đến tháng 10/2016,  Cục Hàng hải Việt Nam và Công ty TNHH Thành Hồng Phát ký kết Hợp đồng số 22/2016/HĐNV-XHH về thực hiện dự án. Theo đó, thời hạn hợp đồng tính từ ký đến hết quý II năm 2017, khối lượng nạo vét là 404.660 m³. Tuy nhiên đến nay, dự án chưa triển khai thực hiện nạo vét.

Tiếp đến, vào ngày 3/10/2017, Bộ Giao thông vận tải có Thông báo số 377/TB-BGTVT về kết luận của Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Công tại cuộc họp rà soát tình hình thực hiện các dự án xã hội hóa nạo vét luồng hàng hải, khu neo đậu tránh trú bão theo hình thức tận thu sản phẩm bù chi phí, không sử dụng ngân sách nhà nước, trong đó chấp thuận chủ trương cho phép gia hạn hợp đồng thực hiện dự án với thời gian 6 tháng kể từ ngày hoàn thiện các thủ tục để triển khai thi công dự án.

Hiện nay, Công ty TNHH Thành Hồng Phát đã tổ chức rà soát dự án, hồ sơ thiết kế của dự án và đang thực hiện các thủ tục triển khai dự án.

Lý do Sở Giao thông vận tải đề xuất UBND TP. Hồ Chí Minh có ý kiến Bộ Giao thông vận tải, Cục Hàng hải Việt Nam tiếp tục triển khai dự án xã hội hóa nạo vét trên do Công ty TNHH Thành Hồng Phát hết sức chung chung, chưa thuyết phục là việc triển khai thực hiện dự án nhằm phục vụ các phương tiện thủy lưu thông trên tuyến được an toàn, nâng cao năng lực vận tải hàng hóa bằng đường thủy đến các cảng biển của thành phố, giảm áp lực giao thông đường bộ, phục vụ các tàu thuyền neo đậu tránh trú bão trên sông Gò Gia (!)