Giải quyết trường hợp tranh chấp quyền sử dụng đất được giao kết bằng giấy viết tay, hiểu sao cho đúng?

Theo đó, phiên Tòa xét xử sơ thẩm liên quan đến “Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được ký kết bằng giấy viết tay” giữa Nguyên đơn là bà Huỳnh Ngọc Hiệp (sinh năm 1959; Địa chỉ: Khu phố 3, phường Mỹ Phước, thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương) với bị đơn là ông Huỳnh Văn Sâm (Sinh năm:1965; Địa chỉ: Đường DB4, Khu phố 3, phường Mỹ Phước, thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương), đã được Tòa án Nhân dân thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương có Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 99/2021/QĐXXST - DS ngày 16/12/2021.

Theo tìm hiểu, vụ án nói trên giữa bà Hiệp và ông Sâm tương tự với vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, được giao kết bằng giấy viết tay giữa nguyên đơn là ông Phan Quý, Lê Thị Bích Thủy và ông Lê Văn Dư, Lê Sĩ Thắng, Khâu Văn Sỹ. Là vụ án có đương sự định nhảy lầu tự tử sau khi nghe tòa tuyên án tại Tòa án Nhân dân TP. Hồ Chí Minh. Sau đó, được Tòa án Nhân dân Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh có kháng nghị giám đốc thẩm và đã được Ủy ban Thẩm phán chấp nhận kháng nghị, hủy cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm.

Quyết định giám đốc thẩm của vụ án nêu trên đã được dự thảo làm án lệ số 10/2021, theo đó Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được xác lập trước 01/01/2017 (ngày Bộ luật Dân sự 2015 có hiệu lực), chưa được công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật nhưng bên nhận chuyển nhượng đã nhận đất, thanh toán tiền cho bên chuyển nhượng thì được xác định hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất có hiệu lực pháp luật, do một bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ của mình.

Liên quan đến vấn đề này, bà Huỳnh Ngọc Hiệp - nguyên đơn trong vụ án tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất nói trên, đã có đơn đề nghị gửi đến Chánh án Tòa án Nhân dân thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương để yêu cầu thay đổi Thẩm phán trong quá trình giải quyết vụ án của bà.

Trong đơn, Bà Hiệp cho rằng: Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án của Bà có nhiều sai sót, vi phạm trong việc thu thập tài liệu chứng cứ, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà.

Cụ thể, tại buổi làm việc ngày 05/11/2021, bà Hiệp đã yêu cầu TAND thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương xác minh, thu thập thêm tài liệu chứng cứ tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Bến Cát, để làm rõ các nội dung liên quan đến phần đất mà ông Sâm đã chuyển nhượng cho bà (theo kết quả đo đạc thực tế là 248,3 m2) có đủ điều kiện để chuyển mục đích sử dụng đất từ đất trồng cây lâu năm sang đất ở đô thị hay không?

Đồng thời, bà đã nêu rõ về việc vào thời điểm chuyển nhượng đất, ông Sâm đã có thỏa thuận cho bà lối đi có chiều ngang 03m dẫn từ đường DB4 vào phần đất chuyển nhượng. Do đó, trường hợp có đủ điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất và có lối đi thì phần đất tranh chấp có đủ điều kiện tách thửa theo quy định hay không? Và đề nghị Tòa án cung cấp Biên bản xem xét thẩm định tại chỗ ngày 27/02/2020 và ngày 09/07/2020 cho Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thị xã Bến Cát để làm rõ nội dung trên.

Tuy nhiên, TAND thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương lại không thu thập đầy đủ các tài liệu chứng cứ theo yêu cầu của bà Hiệp mà “vội vàng” ra Quyết định đưa vụ án nêu trên ra xét xử. Trong khi các tài liệu trên, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc giải quyết vụ án của bà.

Mặt khác, sau khi thu thập được tài liệu chứng cứ mới, thẩm phán phụ trách vụ án cũng không tổ chức phiên họp công khai chứng cứ, để bà Hiệp và các đương sự khác có ý kiến với tài liệu chứng cứ mới thu thập được đó.

Liên quan đến vấn đề trên, Luật sư Trương Hồng Điền - Trưởng Văn phòng Luật sư Xuân Phú, thuộc Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Việc Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án nêu trên, không thu thập đầy đủ các tài liệu chứng cứ mà nguyên đơn đã yêu cầu, đồng thời, không mở phiên họp công khai chứng cứ mới, là đã vi phạm quy định tại khoản 3, khoản 7 Điều 48 BLTTDS 2015, quy định về việc Thẩm phán phải có nhiệm vụ tiến hành thu thập, xác minh chứng cứ và tiến hành phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ”.

Trong trường hợp này, để đảm bảo cho vụ án được xét xử một cách khách quan, toàn diện, theo đúng quy định pháp luật thì TAND thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương phải xem xét có quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo quy định tại điểm đ, khoản 1, Điều 214 BLTTDS 2015 để bổ sung, thu thập đầy đủ các tài liệu chứng cứ còn thiếu sót, nếu không sẽ dẫn đến làm sai lệch hồ sơ vụ án, rất có thể ban hành Bản án trái pháp luật.