Khó khăn bủa vây người dân miền núi Thanh Hoá (Bài 2): Nước mắt người dân

Bài 1: Khó khăn bủa vây

Vòng luẩn quẩn

Ngược tiếp những cung đường đèo núi, chúng tôi trở về bản Muỗng, xã Trung Xuân - vùng đất huyện Quan Sơn (Thanh Hóa), nơi mà có 38 hộ dân với 166 khẩu đã phải di dời khẩn cấp. Ven theo 2 bên đường, những hộ dân nơi sạt lở đất đã được di dời xuống ở những lán tạm bợ chờ di chuyển đến nơi ở mới.

Dọc về phía những hộ dân ở lâu nay, vết nứt lớn ở đồi gây nhiều vết nứt mới ở trong nhà của các hộ dân, nứt tường nhà, tường rào, đường giao thông nội bản, có những ngôi nhà đẹp khang trang còn đang mùi sơn mới cũng phải cửa đóng then cài, di chuyển xuống vùng lán tạm ở để đảm bảo an toàn.

Ông Hà Văn Niêm, Trưởng bản Muỗng cho biết, ở đồi bản Muỗng này xuất hiện vết nứt từ năm 1979, đến năm 1982 lại xuất hiện vết nứt lớn hơn, năm nào cũng có sự xuất hiện của vết nứt nhẹ trên đồi. Cho đến ngày 6/9/2024 xuất hiện nhiều vết nứt mới rộng, nguy hiểm đến tính mạng, tài sản của các hộ dân.

Những ngày mất ăn, mất ngủ lo cho dân hiện lên trên khuôn mặt của người trưởng bản Muỗng Hà Văn Niêm, nơi vừa ban bố tình huống khẩn cấp sạt lở của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa.

“Hàng năm, bản có làm báo cáo vào mùa mưa gửi các cấp và triển khai mọi phương án ứng phó thiên tai, khí hậu. Tuy nhiên, sự biến động của địa chất ngày càng phức tạp, khó lường làm xáo trộn đời sống của bà con. Mong muốn các cấp chính quyền sớm vào cuộc để bà con khôi phục lại cuộc sống”, ông Niên giải bày.

Theo ông Niên, người dân bản Muỗng sinh sống phụ thuộc vào nông-lâm nghiệp, rất lo cho người dân vẫn phải lên khu vực sạt lở để canh tác, với mong muốn chính quyền các cấp đưa máy về thăm dò địa chất để có phương hướng đi mới trong canh tác nông nghiệp của người dân.

Đang ngồi thất thần bên căn nhà vừa xây dựng xong 10 ngày thì phải di chuyển khẩn cấp vì nằm trong vùng sạt lở, bà Hà Thị Văn (SN 1973) nước mắt lả chả rơi khi được PV hỏi về căn nhà mới.

Nuốt nước mắt bà Văn kể, gia đình bà thuộc diện trong 17 hộ phải di dời, nhưng chờ đợi mãi vẫn chưa có khu tái định cư, không biết có được di dời hay không, mà căn nhà sản cũ xuống cấp trầm trọng, ở rất nguy hiểm. Gia đình thuộc diện hộ nghèo, cái ăn còn chưa đủ, được sự vận động và hỗ trợ của Nhà nước 80 triệu đồng, gia đình tôi đã vay mượn ngân hàng 400 triệu và 200 triệu của người thân để xây dựng. Giờ phải di chuyển đi thì không biết lấy gì trả nợ, lấy gì để xây dựng nhà nơi ở mới.

Bà Văn ngồi ở vỉa hè cố gạt những giọt nước mắt lăn trên gò má của mình để chia sẻ cùng phóng viên về cái khó của bà con vùng sạt lở.

“Số tiền hỗ trợ của Nhà nước thì vẫn chưa được nhận, dù gánh nợ trên vai, nhưng cũng mong muốn Nhà nước quan tâm hỗ trợ nơi ở mới để người dân chúng tôi được an toàn, tính mạng con người là quan trọng”, bà Vân phân trần.

Ông Đinh Công Báo, Phó chủ tịch UBND xã Trung Xuân, huyện Quan Sơn cho biết, hiện tại tỉnh Thanh Hóa đã ban bố tình huống khẩn cấp, chỉ đạo huyện thực hiện phương án, xây dựng đề án sớm cho bà con ổn định cuộc sống.

Phó chủ tịch UBND xã Trung Xuân, huyện Quan Sơn cho biết, đối với hộ bà Văn thuộc 1 trong 6 hộ trong diện hỗ trợ của Nhà nước đợt này, nhưng do hộ đã tiến hành xây dựng nhà trước, các hộ này xã đã báo cáo lên cấp trên xin hỗ trợ cho các hộ dân.

Tại bản Chà Khót, xã Na Mèo, sau cơn bão số 4, ngày 30/9, tại đồi phía trên bản phát hiện có vết nứt kéo dài từ đầu bản đến cuối bản, chiều dài khoảng hơn 300m, chiều rộng có vị trí hơn 0,7m; có điểm sụt lún sâu hơn 1,5m, khiến cho 14 hộ phải sơ tán khẩn cấp, có nguy cơ ảnh hưởng đến tất cả các hộ dân trong bản, các điểm trường, nhà văn hóa, tỉnh Thanh Hóa cũng đã ban bố tình huống khẩn cấp về sạt lở.

Ông Lương Văn Huân, Chủ tịch xã Na Mèo cho biết, từ năm 2020 - 2024, bản Cha khót đã có 20 hộ được hỗ trợ làm nhà mới và sửa chữa nhà ở từ các Chương trình hỗ trợ của Nhà nước, doanh nghiệp cùng với nguồn vốn vay mượn để hoàn thành căn nhà cho các hộ dân(trong đó: 12 hộ hỗ trợ xây dựng mới, 08 hộ được hỗ trợ sửa chữa).

Do ảnh hưởng của bão và hòa lưu bão đã gây sạt lở làm nứt nền nhà của các hộ dân bản Muỗng, xã Trung Xuân, huyện Quan Sơn.

Phó chủ tịch UBND xã Trung Xuân, huyện Quan Sơn cho biết, đối với hộ bà Văn thuộc 1 trong 6 hộ trong diện hỗ trợ của Nhà nước đợt này, nhưng do hộ đã tiến hành xây dựng nhà trước, các hộ này xã đã báo cáo lên cấp trên xin hỗ trợ cho các hộ dân.

Theo vị Chủ tịch xã Na Mèo, từ năm 2020 - 2024, bản Chà Khót có 55 hộ, với 220 nhân khẩu; tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo chiếm 90%, là bản đặc biệt khó khăn của xã, trước khi cơn bão số 3-4 xuất hiện, bản rất bình yên, không thuộc diện tái định cư vùng sạt lở, lũ quét. Sau khi sự cố xảy ra, chính quyền phối hợp với các đơn vị chức năng đã thực hiện sơ tán các hộ vùng sạt lở đến nơi an toàn. Hiện xã cùng nhân dân làm lán tạm cho các hộ dân sinh sống, chờ khu tái định cư mới để bà con ổn định cuộc sống.

Ngôi nhà của hộ dân bản Muỗng được ngân hàng Viettinbank hỗ trợ xây dựng và bàn giao năm 2021 nay cũng phải cửa đóng then cài để sơ tán khẩn cấp.

“Các hộ dân ở bản Cha Khót cơ bản là hộ nghèo, hộ cận nghèo nên còn gặp rất nhiều khó khăn. Đề nghị Nhà nước, tỉnh có chính sách đặc thù, ngoài  phần hỗ trợ di dời tái định cư theo quy định của nhà nước, cần có chính sách hỗ trợ thêm kinh phí cho các hộ để các hộ có điều kiện làm lại nhà mới (nhất là các hộ đã làm nhà xây kiên cố)”, ông Huân cho biết thêm.