Quảng Ngãi phát triển chuỗi liên kết giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm nông - lâm - thủy sản

Nhiều chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp được hình thành

Qua theo dõi, báo cáo của các địa phương và các cơ quan liên quan, trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã xây dựng, hình thành được 269 chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp (SX NN), trong đó có 133 chuỗi còn hoạt động, 71 chuỗi kết thúc, 65 chuỗi chưa xác định, với tổng kinh phí 397.901 triệu đồng (Nhà nước hỗ trợ 135.740 triệu đồng, vốn đối ứng của doanh nghiệp, người dân 226.160 triệu đồng) tại các huyện, thị xã, thành phố. Cụ thể: Thị xã Đức Phổ 46 chuỗi, huyện Mộ Đức 16 chuỗi, huyện Tư Nghĩa 04 chuỗi, TP Quảng Ngãi 16 chuỗi, huyện Sơn Tịnh 20 chuỗi, huyện Bình Sơn 14 chuỗi, huyện Nghĩa Hành 09 chuỗi, huyện Sơn Hà 65 chuỗi, huyện Sơn Tây  17 chuỗi, huyện Trà Bồng  55 chuỗi, huyện Lý Sơn  07 chuỗi.

Nhờ liên kết SX&TT, nông sản của huyện Sơn Hà (Quảng Ngãi) được vào các hệ thống siêu thị của nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Trong thời gian qua, việc triển khai xây dựng hình thành và phát triển chuỗi liên kết SX và tiêu thụ (SX&TT) trong hoạt động SX NN được UBND các huyện, thị xã, thành phố quan tâm thực hiện. Bước đầu đã hình thành các chuỗi cung ứng an toàn, liên kết SX&TT trong hoạt động sản xuất, kinh doanh (KD) lĩnh vực NN, góp phần gắn kết trách nhiệm giữa các mối liên kết cũng như đầu ra sản phẩm trong các chuỗi liên kết tương đối ổn định.

Liên kết SX theo chuỗi giá trị tại HTX Nấm Đức Nhuận

Tại Quảng Ngãi, trong những năm qua đã hình thành một số chuỗi liên kết giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm nông lâm thủy sản. Điển hình có 2 chuỗi liên kết đang hình thành tại huyện Mộ Đức và huyện Bình Sơn.

Hợp tác xã SX&KD nấm Đức Nhuận ở thôn 4, xã Đức Nhuận, huyện Mộ Đức là 1 trong 2 đơn vị được Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi quyết định hỗ trợ liên kết SX theo chuỗi giá trị. Đây là HTX SX nấm có quy mô lớn đầu tiên tại tỉnh Quảng Ngãi. HTX có 6 loại sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP cấp tỉnh. Trong đó có 1 sản phẩm đạt chuẩn 4 sao. Cơ sở nấm Đức Nhuận đã tạo việc làm thường xuyên cho 20 lao động, liên kết SX, hợp đồng tiêu thụ nguyên liệu với hơn 50 hộ nông dân.

Anh Lê Giang Phong, Giám đốc HTX SX&KD nấm Đức Nhuận: “HTX được Chi cục Quản lý chất lượng nông - lâm sản và thủy sản tỉnh hỗ trợ xây dựng chuỗi liên kết SX&KD, đã hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa SX, chế biến và tiêu thụ”.

Trong năm 2023, khi được Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Quảng Ngãi hỗ trợ thực hiện liên kết SX theo chuỗi giá trị, sản phẩm và dịch vụ của HTX đã có những bước thay đổi theo hướng tích cực.

Anh Lê Giang Phong, Giám đốc HTX SX&KD nấm Đức Nhuận, cho biết: Trong vấn đề phát triển SX thì bao bì nhãn hiệu rất quan trọng. Đối với những đơn vị nhỏ, mới ra đời, thường hay bị vấp cái quy định của nhà nước về ghi nhãn, về phong cách bao bì cho phù hợp, lịch sự, đẹp thì cái này cũng được Chi cục mời Công ty tư vấn để đào tạo cho mình làm cho bao bì đảm bảo hơn. Ngày xưa mình làm bao bì bằng bao nilon. Giờ Chi cục mới hướng dẫn cho mình là làm túi sách bằng giấy lịch sự và màu sắc nó đẹp, xách đi rất đẹp.

Năm vừa rồi, HTX được Chi cục Quản lý chất lượng nông - lâm sản và thủy sản tỉnh hỗ trợ xây dựng chuỗi liên kết SX&KD, trong đó thì liên kết từ nguyên liệu đầu vào. Chi cục hướng dẫn xây dựng liên kết rất chặt chẽ về an toàn thực phẩm, về nguồn nguyên liệu. Về thị trường thì hướng dẫn kí kết với các doanh nghiệp để có đầu ra. Sau khi mà 2 chương trình đó đi vào hoạt động thì việc SX rất thuận lợi và giải quyết được việc làm, đảm bảo đầu ra. Từ đó HTX tiếp tục xây dựng kế hoạch bao tiêu sản phẩm cho người dân mạnh hơn.

Nhờ hình thành liên kết theo chuỗi giá trị, sản phẩm của HTX Nấm Đức Nhuận được khách hàng ưa chuộng.

Cũng là nguồn nguyên liệu đầu vào nhưng khi chưa áp dụng liên kết SX theo chuỗi giá trị một cách bài bản, HTX và các cá nhân, đơn vị cung cấp nguyên liệu không có kí hết hợp đồng. Nhưng, khi xây dựng chuỗi liên kết, hợp đồng là yêu cầu bắt buộc. Lợi ích đã hiện rõ giữa các bên, việc truy xuất nguồn gốc rất nhanh chóng, HTX có nguồn nguyên liệu đảm bảo, còn đơn vị cung cấp nguyên liệu thì có đầu ra ổn định.

Khi xây dựng chuỗi liên kết,  đối với HTX ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào. Đối với người nông dân yên tâm SX. Và chắc chắn có đầu ra, đảm bảo được thu nhập. Vào guồng rồi thì Nhà nước, địa phương nghiên cứu tạo vùng nguyên liệu.

Trong quá trình phát triển, HTX Nấm Đức Nhuận cũng đã hình thành liên kết theo chuỗi giá trị nhưng hình thức liên kết chưa chặt chẽ. Khi có sự tham gia hỗ trợ của đơn vị chuyên môn thuộc ngành nông nghiệp, chuỗi liên kết hình thành rõ ràng, bài bản từ lúc thu mua nguyên liệu cho đến khi bán sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Trong suốt quá trình SX, KD, ở mỗi phân khúc đều phải có chứng nhận áp dụng Chương trình quản lý chất lượng tiên tiến; Kết quả kiểm nghiệm; Giấy chứng nhận chuỗi cung ứng an toàn; Hợp đồng, biên bản, báo cáo về giao thương.

Trên nền tảng là một trong 63 HTX tiêu biểu toàn quốc, được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam biểu dương năm 2023, cộng hưởng từ sự quan tâm hỗ trợ của ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Ngãi, HTX Nấm Đức Nhuận đã bước vào guồng SX bền vững. Mặt tích cực này đã giúp nông dân tham gia chuỗi liên kết được hưởng nhiều cái lợi. Người dân có đơn vị bao tiêu nguyên liệu, sản phẩm ổn định. Đối với địa phương, còn hình thành nên một vùng SX nguyên liệu mang lại thu nhập cao cho người nông dân.

Ông Trần Quang Tấn ở xã Đức Nhuận chia sẻ: Tôi thấy có công ăn việc làm rất ổn định, giờ mình chỉ chuyên tâm làm để hợp sức phát triển HTX.

Còn bà Trần Thị Kiên ở xã Đức Nhuận vui vẻ cho biết: Có hợp đồng rồi thì mình cung cấp bắp (ngô) để làm phôi nấm, không lo gì đầu ra hết.

Sản phẩm của HTX Nấm Đức Nhuận được khách hàng ưa chuộng.

Ông Lê Giang Phong chia sẻ: Khi mình trưng bày, khách hàng xem rất là đông, lâu lâu có người thấy, mua lẻ về dùng, có nhiều người biết đến, nhưng không kí được hợp đồng lớn lâu dài. Riêng chương trình lần này, Chi cục đã làm được một vấn đề hết sức cần thiết, rất bổ ích. Đó là, người ta mời công ty tư vấn vô đây, họ mang tất cả sản phẩm của đơn vị mình đi chào trước cho các doanh nghiệp, xong rồi các doanh nghiệp góp ý kiến, sau đó mời mình về tập trung cùng với doanh nghiệp để thống nhất sản phẩm này đưa vào cửa hàng của ông A, ông B, ông C. Cửa hàng họ yêu cầu thêm gì đó bắt buộc, mình thay đổi một chút nữa. Có  hợp đồng ghi nhớ giữa đơn vị SX và những công ty thu mua, tạo thuận lợi 2 bên gặp nhau rất thân thiết.

Với vai trò là đơn vị chủ trì liên kết, HTX Nấm Đức Nhuận đã thể hiện trách nhiệm, quyết tâm trong việc hình thành chuỗi giá trị. Những tín hiệu lạc quan khi mở rộng được thị trường tiêu thụ, sản phẩm được thị trường đón nhận là những thành công ban khi đầu nhà nước cùng đồng hành với HTX và bà con nông dân hình thành chuỗi liên kết.

Ông Nguyễn Đức Bình, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Ngãi, cho biết: Trong Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, xây dựng chuỗi liên kết giá trị được Đảng, Nhà nước quan tâm. Sau khi chọn được 2 cơ sở Nước mắm Mười Quý và Nấm Đức Nhuận thì bước đầu hỗ trợ về nhận thức cho 2 cơ sở trong quá trình liên kết SX, tổ chức SX, hợp đồng SX làm sao chuỗi giá trị này nó bền vững. Hỗ trợ nâng cao về chất lượng SX, dây chuyền, giá trị sản phẩm được đưa lên 1 tầm cao mới nữa. Hỗ trợ về xúc tiến thương mai, quảng bá sản phẩm đến thị trường đón nhận, bước đầu mang lại kết quả khả quan.

Liên kết SX theo chuỗi giá trị tại HTX SX&KD Nấm Đức Nhuận đã hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa SX, chế biến và tiêu thụ. Kết quả bước đầu khẳng định tính đúng đắn trong việc xác định khâu phát triển đột phá của nông nghiệp tỉnh Quảng Ngãi.

Việc chuyển đổi tư duy từ SX NN thành kinh tế NN là hướng đi tất yếu trong bối cảnh hiện nay. Trong đó, liên kết SX theo chuỗi giá trị là một trong những giải pháp quan trọng và cần ưu tiên hàng đầu nhằm góp phần thúc đẩy phát triển NN bền vững.

Các mô hình chuỗi cung ứng, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giúp tăng năng suất, chất lượng cây trồng - vật nuôi, tăng giá trị sản phẩm và từng bước nâng cao thu nhập cho nông dân. Đây cũng là tiền đề quan trọng giúp doanh nghiệp tạo ra vùng nguyên liệu lớn, mở rộng SX, đưa nông sản đến với các thị trường trong nước và cơ hội để xuất sang các thị trường trong khu vực.