Những năm gần đây, thị trường bất động sản đang nóng lên ở nhiều địa phương trên cả nước. Bên cạnh những tác động về kinh tế, sức nóng của thị trường còn là nguyên nhân dẫn đến nhiều hành vi vi phạm trên đất nông nghiệp.
Cụ thể, tại cuộc họp, Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng chỉ đạo huyện Tiên Lãng khẩn trương xem xét trách nhiệm của lãnh đạo các xã Đại Thắng, xã Tiên Cường, lãnh đạo Công ty TNHH MTV Nông nghiệp Quý Cao và các cơ quan chuyên môn thuộc huyện có liên quan để người dân vi phạm Luật Đất đai, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng nhà ở kiên cố, xưởng sản xuất, nhà hàng kinh doanh trên đất nông nghiệp và chậm xử lý ngăn chặn ngay từ khi người dân vi phạm.
Ông Tùng cũng yêu cầu huyện Tiên Lãng khẩn trương hoàn thiện hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính đối với hơn 10 hộ dân mới vi phạm pháp luật đất đai (từ năm 2015 đến nay), tự ý chuyển mục đích sử dụng đất nông nhiệp sang xây dựng nhà ở kiên cố, sản xuất phi nông nghiệp và kinh doanh dịch vụ; yêu cầu các hộ dân tự tháo dỡ các công trình vi phạm hoàn trả lại mặt bằng trong tháng 6/2022. Nếu các hộ dân không tự nguyện tháo dỡ, sẽ tổ chức cưỡng chế theo quy định.
Để xử lý và khắc phục hiện trạng tại khu đất này, Chủ tịch thành phố Nguyễn Văn Tùng yêu cầu đoàn Kiểm tra liên ngành rà soát các trường hợp vi phạm, đề xuất xử lý. Nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm chuyển ngay cho cơ quan cảnh sát điều tra. Đồng thời yêu cầu, Hội đồng giải thể Công ty TNHH MTV Nông nghiệp Quý Cao đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục giải thể theo quy định.
Ông Tùng cũng giao Sở Tài nguyên và Môi trường cung cấp cho đoàn Kiểm tra liên ngành và UBND huyện Tiên Lãng toàn bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc sử dụng đất của Công ty TNHH MTV Nông nghiệp Quý Cao (bản đồ và các tài liệu khác), thực hiện ngay việc đo đạc lập bản đồ hiện trạng sử dụng khu vực đất này.
Trước đó, năm 2021 trong lúc thành phố Hải Phòng đặt mục tiêu trong năm 2022 sẽ hoàn thành việc giải thể TNHH MTV nông nghiệp Quý Cao (Công ty Quý Cao) ở Tiên Lãng, Hải Phòng thì tại công ty Quý Cao xảy ra tình trạng xây dựng trái phép công trình nhà ở trên đất nông nghiệp. Cụ thể, một số cựu cán bộ, công nhân viên công ty Quý Cao đã chuyển nhượng đất cho người ngoài sử dụng xây biệt thự, lâu đài, nhà hàng, nhà vườn, khu sinh thái với quy mô lớn.
Mạnh tay với hành vi vi phạm xây dựng
Thực trạng xây dựng không phép, sai phép, trái phép không còn trở nên xa lạ bởi nó đã trở thành hiện tượng phổ biến tại nhiều địa phương trên cả nước, ở cả khu vực thành thị lẫn nông thôn. Dù đã có quy định, chế tài xử phạt liên quan đến các hành vi vi phạm về lĩnh vực xây dựng nhưng vì nhiều nguyên nhân khác nhau mà hàng loạt công trình sai phạm vẫn ngang nhiên tồn tại, không hề bị xử lý.
Hầu hết các công trình vi phạm được phát hiện khi đang xây dựng hoặc đã đưa vào sử dụng. Điển hình là hàng loạt công trình xây dựng có dấu hiệu không phép, trái phép trên địa bàn phường Trảng Dài, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai; nhiều công trình nhà ở xây dựng trái phép, tồn tại hơn 10 năm trên đất nông nghiệp ở phường Tam Bình, TP Thủ Đức, TPHCM; hay gần 1.000 công trình xây dựng có dấu hiệu sai phạm ở TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, thống kê tháng 12/2021… Dư luận đặt câu hỏi, tại sao các công trình trên có thể mọc lên một cách vô tội vạ và ai đã tiếp tay cho các hành vi sai phạm trên?
Hiện nay, việc kiểm tra thông tin quy hoạch khá dễ dàng, với vài thao tác đơn giản như nhập số thửa, tờ bản đồ, địa chỉ… trên các ứng dụng quy hoạch là có thể biết ngay thông tin của khu đất. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm vẫn còn là 1 “bài toán khó”. Trên thực tế, vẫn có tình trạng bao che, tiếp tay cho các hành vi sai phạm của một bộ phận cán bộ địa phương. Bởi các công trình xây dựng đồ sộ, thậm chí thi công giữa ban ngày nhưng nhiều địa phương vẫn nói không biết hoặc xác định có vi phạm nhưng vẫn dung túng, cố tình kéo dài, không xử lý.
Các hành vi xây dựng không phép, trái phép, sai phép gây ra nhiều hệ lụy khác nhau, như làm ảnh hưởng đến tiến độ của các dự án nếu có công trình sai phạm trên đất; phát sinh nhiều kinh phí trong việc phá dỡ, hoàn trả mặt bằng; kéo theo các vấn đề phát sinh như cư trú bất hợp pháp dẫn đến mất an ninh trật tự, tệ nạn xã hội, gây bức xúc trong nhân dân…
Nghị định 16/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng đã quy định rõ các các hành vi vi phạm, hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền xử phạt, thời hiệu xử phạt…
Quy định, chế tài đã có nhưng muốn xóa triệt để các điểm đen về công trình xây dựng không phép, sai phép, trái phép rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt của các cơ quan chức năng, nhất là chính quyền các địa phương. Đồng thời, phải đẩy mạnh hình thức xử phạt người đứng đầu nếu trên địa bàn quản lý xảy ra các vi phạm về lĩnh vực xây dựng.
Đối với những trường hợp tự chuyển đổi từ đất trồng lúa sang đào ao, khoan giếng lấy nước mặn nuôi tôm thẻ chân trắng ở vùng Đồng Tháp Mười của tỉnh Long An phát sinh từ năm 2023 đến nay phải xử lý vi phạm theo đúng quy định pháp luật, trong đó buộc phải khôi phục lại hiện trạng đất ban đầu và trám lấp giếng.
Những năm gần đây, hoạt động nhập lậu gia súc qua biên giới tại địa bàn tỉnh Long An thường hay xảy ra. Tuy nhiên, số lượng gia súc nhập lậu thường nhỏ lẻ, vài con và không thường xuyên. Dù vậy, nhập lậu động vật vẫn tiềm ẩn những nguy cơ phát sinh, lây nhiễm dịch bệnh trên gia súc, gia cầm và cả con người.
Liên quan đến những vi phạm của Công ty CP truyền thông và du lịch Phú Yên tại khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm, mà Kinh tế nông thôn có bài phản ánh, ông Nguyễn Công Thành, Phó Chủ tịch UBND TP. Tuy Hoà (Phú Yên), khẳng định, sẽ cưỡng chế nếu khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc khôi phục tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và buộc trả lại đất đã lấn, chiếm theo quy định trong quý IV/2024.