TAND tỉnh Trà Vinh xét xử hơn 10 vụ án liên quan đến tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức chơi hụi

Hụi là hình thức giao dịch về tài sản trên cơ sở thỏa thuận của nhiều người với mục đích tương trợ vốn trong nhân dân để đầu tư sản xuất, góp phần cải thiện cuộc sống. Tuy nhiên, thực trạng đáng cảnh báo hiện nay là có nhiều dây hụi bị vỡ dẫn đến khiếu kiện gây mất an ninh trật tự ở địa phương.

Qua thực tế, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc vỡ hụi, nhưng chủ yếu là 2 nguyên nhân sau: Thứ nhất, chủ hụi khi tham gia hụi là nghiêm túc, nhưng nhiều hụi viên khi hốt hụi không đóng hụi chết dẫn đến tình trạng chủ hụi mất khả năng thanh toán. Thứ hai, chủ hụi có sự gian dối từ khi bắt đầu giao dịch hụi như kê khống số lượng hụi viên hoặc lập ra dây hụi ma không có hụi viên nào tham gia để lừa đảo.

Thông thường, các dây hụi với sự tham gia của hàng chục, thậm chí cả trăm người dân. Số tiền chơi hụi của mỗi người tùy theo thời gian hụi ngày, hụi tuần hay hụi tháng, từ vài trăm ngàn đồng đến cả chục triệu đồng. Khi hụi bị vỡ, chủ hụi chiếm đoạt rồi bỏ đi nơi khác hoặc thách thức các hụi viên đi khởi kiện là tình trạng phổ biến nhất hiện nay.

Về quy định pháp luật: Nghị định 144/2006 có quy định về trình tự, thủ tục, trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ hụi nhưng thực tế khi người tham gia giao dịch hụi bị chiếm đoạt tiền thì việc thu hồi gần như không khả thi.

Đối với việc chiếm đoạt tiền của nhiều chủ hụi hiện nay đều có dấu hiệu của các tội chiếm đoạt theo quy định của Bộ luật Hình sự: Khoản 1, Điều 138 Bộ luật Hình sự quy định: “Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ 2 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng, hoặc bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt, hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm”.

Khoản 1, Điều 140 Bộ luật Hình sự quy định: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản

Người nào có một trong những hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ 4 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng hoặc dưới 4 triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 3 năm: 

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó;

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

Đối chiếu với quy định trên thì hành vi lập hụi viên khống là “gian dối” có đủ yếu tố để khởi tố hình sự theo quy định tại khoản 1, Điều 138 Bộ luật Hình sự.

Còn hành vi khi tham gia giao dịch hụi không có ý chiếm đoạt nhưng sau khi nhận tiền của các hụi viên thì sử dụng vào mục đích khác, dẫn đến mất khả năng thanh toán hoặc bỏ trốn, hoặc thách thức hụi viên đi kiện… thì có thể khởi tố theo quy định tại khoản 1, Điều 139 Bộ luật Hình sự “tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, dù tình trạng vỡ hụi xảy ra rất nhiều nhưng việc xử lý chưa nghiêm. Đa số các cơ quan chức năng khi giải quyết đều có quan điểm giải quyết bằng vụ án dân sự chứ không giải quyết bằng vụ án hình sự. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần quyết liệt hơn đối với hành vi này để góp phần làm giảm, làm dừng việc chiếm dụng vốn bất hợp pháp như hiện nay. Còn đối với người dân, khi tham gia chơi hụi cũng nên cẩn thận, tìm hiểu kỹ để tránh tình trạng “tiền mất, tật mang”, gia đình đổ vỡ, mất hạnh phúc…