Lên “kịch bản” phòng, chống nắng, nóng cho cây trồng, vật nuôi

Trước tình hình đó, người dân đã và đang chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống nắng, nóng cho cây trồng, vật nuôi để giảm thiệt hại về kinh tế cũng như hạn chế dịch bệnh phát sinh.

Người dân xã Tiền Yên (huyện Hoài Đức) đầu tư nhà lưới bảo vệ rau màu, nâng cao hiệu quả sản xuất. (Ảnh: Ánh Ngọc)

Hà Nội: Chuẩn bị các “kịch bản” phòng, chống nắng, nóng cho cây trồng, vật nuôi

Hà Nội đang bước vào đợt nắng nóng gay gắt với nền nhiệt độ cao phổ biến 36-38 độ C, nhiệt độ trung bình ban ngày ngoài trời có nơi lên đến hơn 40 độ C. Nhiệt độ cao như vậy không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, mà còn tác động trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp. Trước tình hình đó, người dân đã và đang chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống nắng, nóng cho cây trồng, vật nuôi để giảm thiệt hại về kinh tế cũng như hạn chế dịch bệnh phát sinh.

Những ngày này, mới 6h sáng mà trời đã nắng chói chang. Chính vì vậy, trên những cánh đồng lúa đang vào vụ thu hoạch, người dân huyện Thanh Oai đã linh hoạt thời gian thu hoạch lúa theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng”; đưa máy gặt đập liên hợp vào sản xuất, giảm tối đa sức lao động.

Đang vận chuyển lúa về nhà, bà Nguyễn Thị Thảo ở xã Xuân Dương (huyện Thanh Oai) chia sẻ, đợt nắng nóng này đúng vào khung thời vụ thu hoạch lúa xuân 2023 chính vụ, nên gia đình đã tranh thủ thời tiết mát vào sáng sớm và chiều muộn để xuống đồng, bảo đảm theo đúng kế hoạch và chuẩn bị làm đất vào vụ mùa.

Nông dân tại nhiều vùng trồng rau trên địa bàn Hà Nội đang rất lo lắng khi thời tiết nắng nóng, nhiệt độ ngoài trời duy trì ở mức cao sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây rau. Ông Đỗ Văn Tiến ở xã Tiền Yên (huyện Hòa Đức) chia sẻ, trời nắng nóng như thế này, nếu rau không được tưới đủ nước, dễ bị cháy lá, giảm năng suất từ 20% đến 30% so với thời tiết bình thường. Do đó, những ngày gần đây, các hộ dân trên địa bàn xã đều phải dậy sớm đi vào đồng, tưới đủ nước cho rau và đầu tư xây dựng nhà màng, nhà lưới để giảm bớt sự ảnh hưởng bởi nắng nóng, mưa bão đối với rau màu.

Trong những ngày nắng nóng, người chăn nuôi cũng phải tốn thêm không ít chi phí. Ông Nguyễn Văn Lâm, chủ trang trại chăn nuôi ở xã Cấn Hữu (huyện Quốc Oai) cho biết, mặc dù chuồng trại đã được đầu tư hệ thống chống nóng, làm mát nhưng khi thời tiết nắng nóng, năng suất đẻ trứng của đàn gà giảm khoảng 5%. Không những thế, tiền điện cũng tăng khoảng 20% do hệ thống quạt làm mát, phun sương chạy tối đa công suất.

Sản xuất nông nghiệp đang trong giai đoạn gặp nhiều khó khăn, ngoài việc giá phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi tăng cao, nông dân còn phải đối mặt với sự khắc nghiệt của thời tiết, ảnh hưởng đến năng suất do nhiều loại sâu bệnh gây ra trên cây trồng và tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh trên đàn vật nuôi.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, nắng nóng tiếp tục xuất hiện trên diện rộng ở khu vực miền Bắc trong những ngày tới. Đặc biệt, sau khi thu hoạch lúa xuân, nông dân sẽ chuyển sang làm đất, gieo mạ và cấy vụ mùa 2023. Để hạn chế sự ảnh hưởng của nắng nóng, nông dân cần thường xuyên theo dõi diễn biến của thời tiết, có biện pháp thích hợp chăm sóc, bảo vệ cây trồng, bảo đảm đủ nước tưới, cung cấp chất dinh dưỡng hợp lý theo nhu cầu của từng loại cây trồng.

Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Lưu Thị Hằng cho biết, vụ mùa năm nay, nông dân làm đất sẽ vất vả hơn, trời thì nắng nóng, thời gian ngắn, nên chân rạ chưa kịp mềm, khó làm. Để bảo đảm gieo cấy trong khung thời vụ, các địa phương khuyến cáo nông dân bố trí thời gian làm đất phù hợp. Mặt khác, người dân cần giữ đủ nước, không để ruộng khô hạn và thường xuyên theo dõi diễn biến của thời tiết để có biện pháp gieo trồng cho phù hợp...

Đối với diện tích trồng rau, người dân nên lắp đặt hệ thống nhà lưới, nhà kính, giàn phun nước tưới tự động để duy trì nhiệt độ và điều chỉnh nhiệt độ, ánh sáng, tránh mưa, nắng cho cây trồng; sử dụng rơm rạ, cỏ khô để phủ lên gốc cây, giữ ẩm cho đất, hạn chế bốc hơi nước và không nên trồng cây vào những ngày nắng nóng.

Còn với cây ăn quả, ông Phùng Văn Hà, Giám đốc Hợp tác xã Bưởi Núi Bé, xã Nam Phương Tiến (huyện Chương Mỹ) cho biết, để cây sinh trưởng, phát triển tốt, tỷ lệ đậu quả cao trong điều kiện nắng nóng, phải thường xuyên thăm đất, nếu đất thiếu độ ẩm thì tăng số lần tưới. Ngoài ra, nông dân cần bảo vệ quả bằng cách che màng lưới, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào, sử dụng vỏ bao bọc bên ngoài để hạn chế tình trạng rám trái, ảnh hưởng đến hình thức, mẫu mã, chất lượng của quả.

Còn Phó Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam Nguyễn Ngọc Sơn chỉ dẫn, người chăn nuôi cần áp dụng các biện pháp chống nóng, như: Phun nước lên mái chuồng, tăng cường quạt gió, giảm mật độ nuôi và cho đàn gia súc, gia cầm ăn nhiều bữa, tốt nhất là thời điểm sáng sớm, khi thời tiết còn mát mẻ. “Những ngày nắng nóng, người dân cần chủ động phòng bệnh đường ruột cho gia súc, gia cầm bằng cách pha thuốc: Anticoc, kamycine, bactrim, ESB3… vào thức ăn, nước uống…”, ông Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh.

Để bảo vệ cây trồng, vật nuôi mùa nắng nóng, các ngành chức năng khuyến cáo bà con nông dân theo dõi thường xuyên diễn biến thời tiết, qua đó có biện pháp phòng, chống phù hợp cho từng đối tượng, nhằm hạn chế dịch bệnh, bảo đảm cho cây trồng, vật nuôi sinh trưởng, phát triển tốt.

Thanh Hóa: Khuyến cáo của ngành nông nghiệp để bảo vệ đàn gia súc, gia cầm

Mùa hè năm 2023 đang diễn ra nhiều đợt nắng nóng gay gắt, mức nhiệt cao. Điều này sẽ ảnh hưởng đến sức đề kháng và khả năng phát triển của đàn vật nuôi, là điều kiện thuận lợi cho nhiều loại dịch bệnh trên gia súc, gia cầm bùng phát. Trước tình hình đó, các hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đã và đang tích cực thực hiện tốt các giải pháp và khuyến cáo của ngành nông nghiệp để bảo vệ đàn gia súc, gia cầm.

Anh Ngô Đình Tuấn, xã Xuân Giang (Thọ Xuân) thực hiện phun nước lên mái để làm giảm nhiệt độ chuồng nuôi lợn.

Ngay từ thời điểm chuyển mùa, chưa có những đợt nắng nóng kéo dài, nhưng anh Ngô Đình Tuấn, xã Xuân Giang (Thọ Xuân) đã chủ động thực hiện các giải pháp chống nắng nóng cho đàn lợn rừng của gia đình. Anh Tuấn cho biết: “Khi thời tiết nắng nóng kéo dài, đàn lợn dễ phát sinh nhiều dịch bệnh, vì vậy, tôi đã gia cố lại chuồng trại, mở nhiều cửa sổ và lắp quạt thông gió để lưu thông không khí khi cần thiết. Đối với lợn, tắm từ 1 đến 2 lần/ngày, thức ăn đầy đủ khẩu phần và bổ sung thêm các loại vitamin, cho ăn vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát tại những thời điểm nắng nóng kéo dài. Bên cạnh đó, công tác vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, phun thuốc khử trùng được thực hiện định kỳ để giảm sức nóng bốc lên; định kỳ tiêm đầy đủ các loại vắc-xin như tụ huyết trùng, lở mồm long móng, tai xanh... cho lợn. Xung quanh chuồng nuôi, gia đình trồng thêm cây xanh để tạo bóng mát. Đặc biệt, vào những ngày nắng nóng cao điểm, cần đảm bảo thường xuyên lượng nước mát, sạch cho vật nuôi uống, bổ sung thêm muối ăn hoặc chất điện giải... Nếu nhiệt độ quá cao, cần thực hiện phun nước lên nóc chuồng nuôi để giảm nhiệt độ mái chuồng”.

Là địa phương có tổng đàn vật nuôi lớn, nhất là gà với nhiều trang trại chăn nuôi quy mô lớn, vì vậy, trước khi bước vào mùa nắng nóng, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Yên Định đã tích cực tuyên truyền, hướng dẫn người dân cách bảo vệ đàn gà trong những đợt nắng nóng kéo dài. Đơn vị cũng tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kỹ thuật chăn nuôi và kiểm tra, hướng dẫn các chủ hộ chăn nuôi tiêm phòng các loại vắc-xin cho đàn gia súc, gia cầm. Bà Trần Thị Quân, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Yên Định cho biết: Vào thời điểm nắng nóng lên tới 38 - 39 độ C, người chăn nuôi sẽ thấy hiện tượng gà ăn kém, ốm yếu, mất cân đối điện giải, rối loạn trao đổi chất... Vì vậy, cần phải chú ý điều chỉnh mật độ nuôi nhốt đối với từng giai đoạn phát triển của con nuôi, chuồng trại thiết kế thông thoáng, cao ráo, lắp đặt thêm những hệ thống phun sương làm mát ở trên mái sẽ giúp giảm độ trong những ngày nắng, chuẩn bị hệ thống máy phát điện để phòng khi mất điện.

Bên cạnh đó, cần sử dụng quạt hút gió hoặc thổi gió để đẩy không khí nóng ra khỏi chuồng trại, điều chỉnh lớp lót chuồng xuống khoảng 8cm để giảm bớt nhiệt. Người chăn nuôi cũng cần chủ động bổ sung dinh dưỡng và sức đề kháng khi nuôi gà mùa nắng nóng. Đối với trâu bò, với đặc tính sinh lý là chịu nắng nóng kém, do vậy khi thời tiết nắng nóng sẽ phát sinh nhiều bệnh, hiệu quả chăn nuôi thấp, người dân cần áp dụng các biện pháp chống nóng cơ bản như phủ vật che nắng, phun nước lên mái, lắp hệ thống quạt phun sương; tăng lượng thức ăn xanh, cho ăn vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, cung cấp thêm nước uống. Nhất là không chăn thả bò vào thời điểm nắng nóng trong ngày và những ngày có nhiệt độ cao. Chủ động tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin cho trâu bò theo hướng dẫn của cơ quan thú y.

Theo khuyến cáo của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, những ngày nắng nóng, vật nuôi thường có biến đổi trong quá trình hấp thu, trao đổi chất, việc ăn uống có nhiều thay đổi theo chiều hướng không tốt. Vì vậy, các hộ chăn nuôi cần tăng cường chế độ dinh dưỡng và bổ sung các loại khoáng, vitamin để nâng cao sức đề kháng cho gia súc, gia cầm. Bên cạnh đó, người dân lưu ý vệ sinh môi trường trong và xung quanh khu vực chuồng nuôi, khu chăn thả; che chắn chuồng trại, tránh cho gia súc, gia cầm bị nhiễm lạnh khi có những cơn giông, lốc và những trận mưa lớn đột ngột. Đối với những trang trại chăn nuôi tập trung với số lượng lớn thì nên đầu tư hệ thống giàn phun nước tự động, quạt thông gió để làm mát chuồng nuôi; bổ sung các máng uống nước trong mùa hè, có chế độ ăn hợp lý. Để phòng, chống các loại dịch bệnh trong mùa nắng nóng này, người nuôi cần chuẩn bị đầy đủ thuốc thú y; thực hiện quét dọn, thu gom chất thải chăn nuôi hàng ngày và có biện pháp xử lý phù hợp, như: sử dụng hầm biogas; ủ phân hữu cơ vi sinh bằng các chế phẩm sinh học, phun thuốc sát trùng chuồng trại và khu vực xung quanh chuồng nuôi để tránh các loại vi khuẩn gây hại xâm nhập. Những ngày nắng nóng còn phải tăng cường việc kiểm tra, theo dõi đàn gia súc, gia cầm, nếu thấy con nuôi có những biểu hiện không bình thường như: đi không vững, mệt lả, bỏ ăn... cần nhanh chóng kiểm tra và xử lý kịp thời nhằm hạn chế tối đa rủi ro có thể xảy ra.

Thái Bình: Bảo vệ đàn vật nuôi mùa nắng nóng

Để bảo vệ đàn vật nuôi mùa nắng nóng, huyện Tiền Hải đã tích cực tuyên truyền đến nhân dân các biện pháp thiết thực bảo vệ đàn gia súc, gia cầm nhằm góp phần phát triển chăn nuôi bền vững.

Những ngày qua, để khắc phục tình trạng nắng nóng nhằm bảo vệ hơn 5.000 con gà mái đẻ của gia đình, ông Vũ Ngọc Huyến, xã Đông Cơ đã sử dụng hệ thống phun nước trên mái chuồng, giàn lạnh trong chuồng nuôi để hạ nhiệt. Ông Huyến chia sẻ: Hiện tất cả các chuồng nuôi đều phải vận hành hệ thống làm mát, quạt gió cho đến hệ thống lọc nước cả ngày lẫn đêm để bảo đảm an toàn cho đàn gà của gia đình. Ngoài ra, ông Huyến cũng đã tiêm đầy đủ các loại vắc-xin phòng bệnh vụ xuân hè cho gà giống, cung cấp đủ thức ăn, bổ sung chất điện giải, giảm tinh bột, chất béo và các loại vitamin để tăng sức đề kháng cho đàn gà. 

Vệ sinh chuồng trại chăn nuôi - một trong những biện pháp bảo vệ đàn vật nuôi trong mùa nắng nóng.

Không chỉ ở các trang trại lớn, ở các hộ dân chăn nuôi nhỏ lẻ trên địa bàn huyện Tiền Hải đều tích cực thực hiện các biện pháp chống nóng cho đàn vật nuôi trong những ngày qua. 

Anh Lê Ngọc Giang, xã Vũ Lăng chia sẻ: Để bảo vệ 200 con gà thịt, gà đẻ, gia đình đã lắp đặt hệ thống làm mát giàn phun nước tự động, phun liên tục trong ngày. Thay đổi khẩu phần ăn, cung cấp đủ nước sạch có bổ sung chất điện giải cho gia cầm uống để tăng sức đề kháng và giải nhiệt; chú trọng thả vật nuôi chỗ râm mát. Nhờ đó, đàn gà sinh sản của gia đình anh Giang luôn bảo đảm sức khỏe và cho khai thác trứng với năng suất, chất lượng tốt.

Theo thống kê, huyện Tiền Hải có 1,4 triệu con gia cầm, đàn trâu, bò 5.545 con, đàn lợn có khoảng 25.000 con. Dự báo của cơ quan chuyên môn trong thời gian tới, tình hình thời tiết nắng nóng vẫn tiếp tục diễn ra. Để bảo vệ an toàn cho đàn vật nuôi, các địa phương trong huyện đã và đang chỉ đạo, hướng dẫn, khuyến cáo các hộ chăn nuôi chủ động thực hiện các biện pháp chống nóng cho đàn vật nuôi. Tích cực tuyên truyền để các hộ chăn nuôi vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thường xuyên thu gom, vận chuyển chất thải ra khỏi khu vực chăn nuôi; tăng cường che chắn, làm mát và bảo đảm độ thông thoáng chuồng nuôi. 

Riêng đối với gia súc chăn thả, huyện Tiền Hải cũng khuyến cáo nhân dân không thả rông vào những ngày nắng nóng, nhất là trong khoảng thời gian từ 10 giờ đến 16 giờ trong ngày.  Các hộ chăn nuôi chăn thả gia súc vào buổi sáng sớm, buổi chiều mát hoặc những ngày nhiệt độ dưới 30^oC. Thường xuyên kiểm tra chuồng trại, che phủ lên mái thêm các vật liệu chống nóng, tạo chuồng trại thoáng mát, rải thêm các nguyên liệu làm mát xuống nền nhằm giảm nhiệt, tạo sự dễ chịu cho vật nuôi. Giảm mật độ chăn nuôi, giãn thời gian các lứa nuôi, chú trọng làm thoáng chuồng nuôi. Đối với chuồng kín thường xuyên kiểm tra nhiệt độ chuồng nuôi, tránh trường hợp mất điện, cần cải tạo cho thông thoáng hoặc đặt quạt hút gió để tăng cường đối lưu không khí, giảm nhiệt độ và khí độc trong chuồng. Bảo đảm dinh dưỡng, khẩu phần ăn hợp lý, bổ sung chất điện giải, tăng sức đề kháng cho gia súc, gia cầm. 

Ngoài ra, huyện Tiền Hải cũng yêu cầu phòng chuyên môn phối hợp với cán bộ thú y cơ sở hướng dẫn bà con nông dân kỹ thuật chăm sóc, bổ sung thêm rau xanh, nước uống và các loại Vitamin A, D, chất điện giải... nhằm tăng sức đề kháng cho đàn vật nuôi trong những ngày nắng nóng. Tránh vận chuyển gia súc, gia cầm trong thời điểm nắng nóng nên vận chuyển vào sáng sớm hoặc chiều mát. Khi vận chuyển cần bảo đảm mật độ hợp lý để gia súc, gia cầm thoải mái, tránh ngột ngạt. Các hộ chăn nuôi cần theo dõi, giám sát chặt chẽ tình trạng của đàn vật nuôi, nếu phát hiện gia súc, gia cầm ốm, bị bệnh phải cho cách ly, điều trị, xử lý kịp thời, đặc biệt là các bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp và bệnh truyền nhiễm, đồng thời tiêm phòng vắc-xin đầy đủ nhằm bảo đảm an toàn cho vật nuôi trong mọi tình huống./.