Những mô hình thâm canh cà phê bền vững

Cán bộ kỹ thuật kiểm tra mô hình tái canh cà phê tại Gia Lai.

Theo đó, mô hình sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn chứng nhận đã có 169ha/183 hộ được cấp chứng nhận, trong đó có 25ha/40 hộ cấp chứng nhận 4C (Gia Lai), 75ha/74 hộ cấp giấy chứng nhận UTZ Certified (Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng), 69ha/69 hộ cấp giấy chứng nhận Rainforest Alliance (Kon Tum), đạt 100% so với mục tiêu dự án.

Viện KHKT nông - lâm nghiệp Tây Nguyên cùng Trung tâm Khuyến nông các tỉnh phối hợp với các công ty, hợp tác xã làm thủ tục chứng nhận và thu mua sản phẩm cà phê của mô hình.

Theo thống kê, hiệu quả kinh tế của mô hình sản xuất cà phê có chứng nhận cao hơn sản xuất đại trà khoảng 14,8 triệu đồng/ha, do 3 yếu tố: chi phí đầu vào giảm 6,1 triệu đồng/ha, cộng thưởng giá cà phê 200-600 đồng/kg, năng suất cà phê tăng 283 kg/ha.

Mô hình sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn chứng nhận đã góp phần làm tăng thu nhập, cải thiện đời sống kinh tế cộng đồng, ổn định trật tự an toàn xã hội và góp phần vào sự phát triển bền vững cây cà phê tại địa phương. Mô hình còn giúp bảo vệ môi trường đất, môi trường nước, hạn chế phát triển của dịch hại.

Với mô hình tái canh cà phê, tỷ lệ cây sống trung bình trên 96%, cao hơn sản xuất đại trà (90-94%). Chưa thấy có sự khác biệt rõ về tỷ lệ sống giữa các vườn có thời gian luân canh và không luân canh. Tỷ lệ cây vàng trung bình ở các mô hình từ 2,7-4,8%, thấp hơn so với sản xuất đại trà (7,5-14,3%).

Cây trồng trong mô hình nhìn chung sinh trưởng, phát triển tốt. Chiều cao cây đạt  92,7-93,2cm. Số cặp cành cấp 1 đạt từ 11-11,4 cặp/cây, đường kính gốc trung bình 2,6cm.

Từ năm 2014 đến năm 2015, dự án cũng đã xây dựng được 18ha mô hình tưới tiết kiệm nước tại Đắk Lắk (6ha), Gia Lai (6ha) và Đắk Nông (6ha).

Mô hình sử dụng công nghệ tưới tiết kiệm đã giảm được 20% lượng nước tưới, 20% phân bón và 15% công lao động. Hiệu quả kinh tế của mô hình cao hơn so với sản xuất đại trà 4,16 triệu đồng/ha.

Hiện nay, các mô hình “sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn chứng nhận”, “trồng tái canh cây cà phê vối”, “tưới tiết kiệm nước” đã tác động mạnh mẽ đến các hộ nông dân sản xuất trên địa bàn các xã thực hiện dự án và các xã lân cận thuộc 5 tỉnh Tây Nguyên. Thông qua các mô hình, nông dân được tham gia các lớp tập huấn, tổng kết và hội thảo đầu bờ. Nhiều hộ dân đã học hỏi tiến bộ kỹ thuật về vận dụng cho vườn cà phê của gia đình mình và truyền đạt lại cho các hộ xung quanh, tự nguyện đăng ký tham gia mô hình để nâng cao năng suất, chất lượng cà phê, nắm bắt kỹ thuật trồng tái canh cũng như tiết kiệm nước tưới cho cà phê.

Bùi Ngọc Thơ