Thủ tướng ấn tượng với các khu vườn mẫu tại Hà Tĩnh

Sáng tạo trong xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu

Hà Tĩnh là địa phương đầu tiên trong cả nước sáng tạo xây dựng “Khu dân cư nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu, vườn mẫu” từ năm 2013. Sau 5 năm triển khai thực hiện, Hà Tĩnh hiện có 1.778/1.802 thôn triển khai xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, trong đó có 230 thôn đạt chuẩn, 2.300 vườn đạt chuẩn. So với “vườn xưa”, vườn mẫu nay được xây dựng và phát triển theo quy hoạch, xác định rõ sản phẩm chủ lực, tạo sản phẩm hàng hóa, tiến tới hình thành mỗi làng một sản phẩm, ứng dụng nhanh  tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nên hiệu quả doanh thu tăng gấp 7 lần so với trước.

Hà Tĩnh phấn đấu đến cuối năm 2018 tăng thêm ít nhất 26 xã đạt chuẩn, chiếm 61,5% tổng số xã (mục tiêu đến năm 2020 của cả nước là 59,7% tổng số xã, như vậy Hà Tĩnh về đích trước 2 năm). Thu nhập người dân khu vực nông thôn bình quân đạt 28 triệu đồng/năm, tăng 3,3 lần so với năm 2010. Dự kiến cuối năm nay, tỉnh sẽ có 268 khu dân cư NTM kiểu mẫu và 3.000 vườn mẫu.

Theo lãnh đạo huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh), ngoài 19 tiêu chí trong bộ tiêu chí của Trung ương về XDNTM, huyện tập trung xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu là tiêu chí thứ 20, tiêu chí riêng của Hà Tĩnh. Mô hình này được xem là đặc trưng, sáng tạo, “thương hiệu riêng” của Hà Tĩnh. Xây dựng vườn mẫu đã làm thay đổi tập quán của người dân. Nhiều vườn cho thu nhập trên 75 triệu đồng/năm.

Xây dựng khu dân cư mẫu tại Hà Tĩnh là khôi phục, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, thắt chặt tình làng nghĩa xóm; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tổ chức thường xuyên hơn; chất lượng gia đình văn hóa, làng văn hóa được nâng lên; ý thức văn hóa ngày càng cao, người dân ứng xử văn minh, lịch sự, tạo nên những làng quê đáng sống, an lành, trù phú. Một số khu dân cư mẫu trở thành điểm tham quan, học tập của các địa phương trong và ngoài tỉnh, đã thu hút được một số đoàn khách quốc tế đến tham quan.

Ba trục vấn đề cốt lõi

Bên cạnh tập trung cao phát triển kinh tế, Hà Tĩnh quan tâm cao bảo vệ và cải thiện môi trường sống. Nhiều du khách hay con em xa quê trở về ngỡ ngàng với sự thay đổi nhanh, rõ về cảnh quan môi trường ở vùng nông thôn Hà Tĩnh, nhất là trong các khu dân cư, trong từng hộ gia đình. Văn hóa được coi trọng, từ ứng xử của người dân đến sinh hoạt văn hóa cộng đồng; từ những giá trị văn hóa được bảo tồn đến phát huy những giá trị văn hóa mới.

Với Hà Tĩnh, chiều sâu xoay quanh ba trục vấn đề cốt lõi “Kinh tế - Văn hóa – Môi trường”, đây chính là việc xây dựng thành công các khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu với những lợi ích thiết thân tại từng hộ gia đình, cộng đồng dân cư. Thực tiễn chứng minh, một phong trào sẽ có tính lan tỏa và chiều sâu khi nó thực sự đi vào lòng dân.

Mới đây, trong thư gửi Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh: “Hà Tĩnh có những cách làm sáng tạo, thiết thực trong xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, từng bước lan tỏa đến khắp các địa phương trong cả nước. Từ thực tiễn xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu ở Hà Tĩnh cho thấy, đây là giải pháp quan trọng nhằm trực tiếp nâng cao chất lượng đời sống vật chất, giá trị hưởng thụ tinh thần của người dân vùng nông thôn; làm rõ hơn nội hàm về XDNTM ở cộng đồng - khu dân cư, cũng như từng hộ dân, góp phần khẳng định vai trò chủ thể của người dân, cộng đồng và nâng cao chất lượng, tính bền vững, hiệu quả xây dựng nông thôn mới...”

Còn theo GS.TS. Ngô Thế Dân, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, XDNTM thời gian qua chưa thể hiện ở trong khuôn viên hộ gia đình, hay nói một cách khác, chương trình chưa đi vào nhà nông dân. Vì vậy, cần đưa thêm nội dung xây dựng vườn mẫu vào Chương trình XDNTM đúng như cách Hà Tĩnh đã làm nhằm làm thay đổi diện mạo khuôn viên hộ gia đình, thực hiện tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế vườn, ao, chuồng (VAC) để tăng nhanh thu nhập cho nông dân, cải thiện đời sống văn hóa tinh thần, tạo điều kiện cho nông dân sống trong môi trường an lành.

GS.TS. Ngô Thế Dân cho rằng, việc xây dựng vườn mẫu có tính khả thi cao do mức đầu tư không lớn, các giải pháp khoa học kỹ thuật phần lớn là giải pháp thông thường đã vận hành ở nông thôn: ví dụ đầu tư làm hàng rào cây xanh quanh khuôn viên, sắp xếp lại các công trình phụ trong khuôn viên hộ như giếng nước, nhà vệ sinh, nhà ủ phân, hệ thống tưới - thoát nước thích hợp, áp dụng kỹ thuật dùng đệm lót sinh học trong chăn nuôi nhằm giảm mùi hôi thối, dùng thuốc trừ sâu sinh học, bả sinh học để phòng trừ sâu bệnh...

Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu ở Hà Tĩnh không chỉ tạo nên những làng quê trù phú, giàu đẹp mà còn góp phần đưa Chương trình MTQG XDNTM của Hà Tĩnh phát triển nhanh, bền vững. Đây chính là niềm tự hào của người dân Hà Tĩnh trong công cuộc XDNTM.

Nhân rộng trên cả nước

Trong chuyến công tác vừa qua tại Hà Tĩnh, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đến thăm, kiểm tra khu dân cư mới kiểu mẫu, vườn kiểu mẫu tại thôn Châu Nội, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ.

Thủ tướng đến thăm một số hộ gia đình nông dân, gia đình chính sách trong thôn Châu Nội để hỏi thăm trực tiếp người dân sống như thế nào, thu nhập bằng gì. Điều đáng mừng là người dân ở đây đã chú ý phát triển kinh tế vườn, kinh tế VAC.

Thủ tướng nhấn mạnh: XDNTM là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, được Hà Tĩnh tích cực triển khai bằng cách làm sáng tạo. NTM có nhiều đặc điểm khác nhau nhưng ở Hà Tĩnh, tôi muốn tìm hiểu việc xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu gắn với cộng đồng dân cư, đặc biệt Đức Thọ có nhiều mô hình tốt. Qua tham quan khu dân cư kiểu mẫu thôn Châu Nội, tôi thực sự ấn tượng với cảnh quan môi trường nơi đây thực sự xanh-sạch-đẹp, xóm làng đoàn kết, hòa thuận, an ninh trật tự được giữ vững. Khu dân cư kiểu mẫu ở Hà Tĩnh không chỉ là đảm bảo kinh tế mà còn nâng cao đời sống văn hóa; không chỉ là chung tay xây dựng hạ tầng mà còn đong đầy tình làng nghĩa xóm.Tôi được biết, không chỉ ở Tùng Ảnh mà nhiều địa phương ở Hà Tĩnh đều xây dựng thành công khu dân cư mẫu, vườn mẫu. Tôi hoan nghênh Hà Tĩnh đã có cách làm sáng tạo trong xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu. Suy đến cùng, mục tiêu xây dựng NTM là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân...

“Tôi rất tiếc, một số địa phương cứ nhầm tưởng rằng NTM chỉ làm hạ tầng, điện, đường, trường, trạm. Đó chỉ là phần nhỏ mà quyền làm chủ của người dân, xây dựng xã hội dân chủ cho người dân rất quan trọng. Đi liền với đó là xây dựng xã hội an toàn, nâng cao mức sống, giữ gìn bản sắc văn hóa”, Thủ tướng chỉ rõ.

Thủ tướng cho rằng, khu dân cư mẫu, vườn mẫu cần được nhân rộng không chỉ trên địa bàn Hà Tĩnh mà còn trong cả nước.

Nhìn nhận khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu ở Hà Tĩnh là mô hình tốt, cần nghiên cứu, hoàn thiện, nhân rộng, Thủ tướng đề nghị địa phương tiếp tục tổng kết mô hình này để làm tốt hơn một số việc như làm sao thu nhập của người dân cao hơn, giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống thấp hơn nữa. Cùng với đời sống vật chất, cần nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.