Tiền Giang: Áp dụng KHCN, nâng cao hiệu quả nghề vườn

Đánh thức tiềm năng

Kinh tế vườn đang được tỉnh Tiền Giang chú trọng khai thác, phát huy trong tiến trình phát triển của địa phương. Đóng góp vào đó, phải nói đến nỗ lực lớn của các ngành chức năng trong công tác khuyến nông, chuyển giao kỹ thuật nghề vườn và xây dựng, nhân rộng mô hình kinh tế VAC (vườn - ao - chuồng), VAC kết hợp biogas, trồng cây ăn trái theo tiêu chuẩn GAP, tạo ra nông sản hàng hóa chất lượng, có lợi thế cạnh tranh trên thị trường hướng đến xuất khẩu... nhằm giúp nhà vườn làm giàu bền vững.

Theo bà Trần Thanh Phong, trước cơ hội cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại, Tiền Giang xác định đánh thức tiềm năng kinh tế vườn theo hướng xây dựng những vùng chuyên canh hướng đến xuất khẩu, nhân rộng mô hình VAC hay VAC kết hợp biogas là hướng đi quan trọng, mang lại giá trị gia tăng lớn, vừa cho ra những nông sản hàng hóa có giá trị kinh tế cao, vừa xuất khẩu đảm bảo an toàn, truy xuất nguồn gốc.

Với định hướng như thế, Tiền Giang xác định những cây ăn trái chủ lực cần phát triển thành các vùng chuyên canh: Xoài cát Hòa Lộc, bưởi da xanh, sầu riêng Ngũ Hiệp, vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, thanh long Chợ Gạo, sơ ri Gò Công, mãng cầu Xiêm Tân Phú Đông..., nhằm tạo nguồn cung nông sản hàng hóa dồi dào, ổn định cho thị trường trong và ngoài nước. Hiện nay, tỉnh đã xây dựng được vùng trồng thanh long chuyên canh gần 7.000ha tại các huyện trọng điểm: Chợ Gạo, Gò Công Tây, Gò Công Đông, Tân Phước; vùng trồng sầu riêng gần 10.000ha tại các huyện vùng ngập lũ: Cai Lậy, Cái Bè, Tân Phước, thị xã Cai Lậy; vùng trồng dứa (khóm) trên Đồng Tháp Mười thuộc huyện Tân Phước gần 17.000ha,...

Đáng chú ý, nhằm nâng cao hiệu quả nghề làm vườn một cách bền vững, Hội Làm vườn Tiền Giang kết hợp Trung tâm Khuyến nông tỉnh tổ chức các lớp chuyển giao kỹ thuật thâm canh, khuyến khích chọn giống tốt, trồng theo quy trình GlobalGAP, VietGAP; đồng thời xây dựng và nhân rộng những mô hình kinh tế tổng hợp VAC, VAC - Biogas... để bà con cùng áp dụng.

 Trong 5 năm qua, hai đơn vị đã tổ chức được gần 3.700 buổi tập huấn, chuyển giao kỹ thuật làm vườn, xây dựng trên 1.400 mô hình trình diễn. Qua đó, giúp nhà vườn tiếp cận được các giống cây trồng mới, áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới như: Tỉa cành tạo tán, bao trái, xử lý nghịch vụ trên cây ăn trái..., giúp giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế.

Ngoài ra, từ kinh phí các dự án khuyến nông triển khai trên địa bàn, Trung tâm Khuyến nông và Hội Làm vườn tỉnh còn hỗ trợ bà con xây 11.066 hầm ủ khí sinh học nhằm giải quyết ô nhiễm trong chăn nuôi, giảm chi phí sản xuất, vừa tăng thêm hiệu quả kinh tế cho nông hộ nhờ có nguồn phân hữu cơ bón cho cây trồng, có khí gas dùng trong sinh hoạt cùng nhiều tiện ích khác.

Đặc biệt, các mô hình VAC công nghệ cao cũng được đầu tư chuyển giao và nhân rộng: Mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng ở ven thành phố Mỹ Tho và các huyện, thị; trồng rau và cây ăn quả theo quy trình GlobalGAP, VietGAP, ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước hoặc tưới phun tự động...

Theo bà Trần Thanh Phong, qua thống kê sơ bộ, toàn tỉnh có 50 nhà màng trồng dưa lưới với mức lợi nhuận thu được từ 100 đến 120 triệu đồng/1.000m2/năm; 100 nhà lưới hở trồng rau ăn lá sản xuất 7 - 8 vụ/ năm, lợi nhuận 300 - 400 triệu đồng/ha/năm; gần 300ha cây ăn trái, rau quả đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP...

Qua đó, nhiều nông dân đã vượt khó, thoát nghèo nhờ chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng cây ăn trái đặc sản lồng ghép trong các mô hình. Điển hình như mô hình trồng dừa Mã Lai kết hợp nuôi cá dưới ao mương của ông Nguyễn Văn Chơn ở xã Trung Hòa, huyện Chợ Gạo cho lãi  mỗi năm trên 200 triệu đồng; mô hình VAC của ông Đỗ Hiếu Liêm ở xã Phú Kiết, huyện Chợ Gạo mỗi năm thu lãi  trên nửa tỷ đồng; mô hình kết hợp ương cá giống với nuôi cá thịt dưới ao và trồng dừa của ông Lưu Minh Tài ở thị trấn Vĩnh Bình, huyện Gò Công Tây thu lãi ròng trên 130 triệu đồng/năm...

Áp dụng khoa học công nghệ

Ước tính, Tiền Giang hiện có 2.440 trang trại vừa và nhỏ, trong đó có 1.640 trang trại nông nghiệp, chủ yếu là lập vườn chuyên canh gắn kết trong mô hình kinh tế tổng hợp mang lại giá trị gia tăng cao mà Hội Làm vườn kết hợp với Trung tâm Khuyến nông tỉnh chuyển giao trong thời gian qua. Các trang trại trên có tổng quy mô đất sản xuất 4.522ha, sử dụng gần 2 ngàn lao động, bình quân thu nhập mỗi trang trại đạt hàng trăm triệu đồng/năm.  Theo bà Trần Thanh Phong, thu nhập từ vườn cây tại tỉnh Tiền Giang cao gấp 3-4 lần so với trồng lúa năng suất cao, cao nhất là các hộ dân trồng chuyên canh sầu riêng, thanh long, bưởi da xanh,...

Qua chuyển giao kỹ thuật làm vườn cũng tạo động lực thúc đẩy chuyển dịch về cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng tích cực và hiệu quả, vừa phát huy được tiềm năng kinh tế vườn ở tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, vừa giúp nông dân vươn lên làm giàu. Cụ thể là nông dân mạnh dạn chuyển đổi từ đất trồng lúa kém hiệu quả hoặc đất lúa đan xen vườn cây ăn trái sang lập vườn chuyên canh hoặc xây dựng các mô hình kinh tế tổng hợp mà vườn đặc sản là xương sống, kết hợp với chăn nuôi an toàn sinh học, lắp đặt hầm ủ biogas hoặc mở rộng ngành nghề nông thôn...

Trong lập vườn chuyên canh, nông dân đoạn tuyệt với tập quán canh tác kiểu cũ, thay vào đó chuyển đổi sang trồng cây ăn trái đặc sản có lợi thế cạnh tranh như: Xoài cát Hòa Lộc, sầu riêng, bưởi da xanh, thanh long,... với sự ứng dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật từ quy hoạch vườn, chọn giống sạch bệnh đến chăm sóc, xử lý thu hoạch rải vụ,... Nhờ vậy, hiệu quả kinh tế vườn mang lại cao gấp nhiều lần trước đây, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong sản xuất nông nghiệp, nông dân giàu lên và nông thôn, nông nghiệp đổi mới.

Nhiều xã vùng lũ như: Tam Bình, Ngũ Hiệp, Cẩm Sơn... của huyện Cai Lậy; Phú Kiết, Trung Hòa... của huyện Chợ Gạo; Tân Thanh của huyện Cái Bè; Thanh Hòa, Long Khánh... của thị xã Cai Lậy cơ bản đã “vườn chuyên canh hóa” toàn xã, được công nhận đạt tiêu chí và ra mắt xã nông thôn mới.