Không khó để phát hiện ra những công trình sai phạm trên các thửa đất nông nghiệp, thế nhưng để xử lý hay không thì rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ từ chính quyền địa phương cấp cơ sở… cần xử lý nghiêm người được giao quản lý địa bàn để xảy ra sai phạm.
San lấp gần chục héc ta đất nông nghiệp
San lấp gần chục héc ta đất nông nghiệp tại xứ đồng Trung, thôn Nguyên Hanh, xã Văn Tự, huyện Thường Tín (Hà Nôi) rồi dựng nhà xưởng trông như điểm công nghiệp làng nghề, mặc dù đã được phát hiện, xử lý từ năm 2016. Tuy nhiên hiện nay, nhiều trường hợp lại ngang nhiên tái vi phạm dưới sự làm ngơ của chính quyền địa phương.
Cụ thể, lợi dụng xứ đồng Trung, thôn Nguyên Hanh nằm cách xa quốc lộ 1A (cũ), giáp ranh với xã Đại Thắng, huyện Phú Xuyên sẵn có đường giao thông thuận tiện đi lại nên một số cá nhân đã “lập kế hoạch” san lấp mặt bằng gần chục héc ta đất nông nghiệp rồi dựng hàng loạt nhà xưởng bằng khung sắt, mái tôn cùng các công trình nhà ở cấp bốn để ở, trông như điểm công nghiệp làng nghề. Hành vi vi phạm này được thực hiện từ năm 2015, đến đầu năm 2016 hoàn thành.
Tuy nhiên, sau khi được báo chí và người dân phanh phui, chính quyền địa phương huyện Thường Tín và xã Văn Tự đã phải vào cuộc xử lý, cưỡng chế hàng loạt nhà xưởng rộng từ 300 - 600m2 cùng các công trình nhà ở của chủ buôn bán gỗ tại đây. Nhờ đó, tình hình an ninh trật tự nơi đây những năm qua đã ổn định, người dân quanh khu vực yên tâm lao động, sản xuất.
Nhưng do thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý nên từ năm 2020 trở lại đây, thời điểm dịch Covid-19 bắt đầu xuất hiện rồi bùng phát thì cũng là lúc nhiều chủ gỗ quay trở lại sử dụng khu đất ở xứ đồng Trung làm mặt bằng buôn bán gỗ. Một số công trình nhà ở cấp bốn trước đây chưa được tháo dỡ triệt để đã được chủ buôn gỗ cải tạo sử dụng. Không những thế, có trường hợp còn ngang nhiên dựng cả nhà xưởng mới.
Qua đó, xứ đồng Trung đã được các trường hợp ngụy trang bằng việc trồng cây xanh phủ kín xung quanh khiến nhìn từ bên ngoài vào khó có thể phát hiện các công trình nhà xưởng mới và cũ vẫn tồn tại. Hoạt động buôn bán, chế biến gỗ đã tái diễn tại khu đất ở xứ đồng Trung được một thời gian dài nhưng chính quyền địa phương vẫn không hề biết. Thậm chí thời gian gần đây, mặc dù dịch Covid-19 xảy ra trên địa bàn huyện Thường Tín khá phức tạp nhưng chủ xưởng gỗ Mạnh Nga, Tân Duân vẫn dựng được nhà xưởng bằng khung sắt, mái tôn rộng khoảng 300 - 500m2.
Cùng với đó, các chủ buôn gỗ, như Thắng Thuận, Tạ Điềm, Anh Lại… cũng sửa chữa các công trình trước đây chưa được tháo dỡ dứt điểm làm nơi ở, hoạt động buôn bán gỗ trở lại gây bức xúc cho người dân các xã của huyện Phú Xuyên ở liền kề với xã Văn Tự. Chính sự thiếu quyết liệt của chính quyền địa phương nơi đây đã làm gia tăng tình trạng vi phạm đất đai, xây dựng không chỉ ở tại xứ đồng Trung mà ở cả những khu vực khác của xã Văn Tự, một trong những địa phương vốn dĩ để xảy ra nhiều vi phạm về đất đai.
Lý giải về việc hàng loạt trường hợp ngang nhiên xây dựng nhà xưởng tại một số khu vực trên địa bàn xã trong thời gian qua, nhất là thời điểm dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, Chủ tịch UBND xã Văn Tự Trịnh Hùng Sơn thừa nhận với báo chí: Do thời điểm năm 2016 chưa xử lý dứt điểm vi phạm nên đến nay, đã có một số trường hợp cải tạo, sửa chữa lại công trình để sử dụng làm nơi ở, quản lý, buôn bán gỗ.
Còn đối với các trường hợp dựng nhà xưởng mới làm kho sản xuất, chế biến gỗ vừa được lãnh đạo UBND xã phát hiện khi đi kiểm tra chốt trực phòng chống dịch Covid-19 của xã nằm giáp ranh với xã Đại Thắng, huyện Phú Xuyên, do những ngày qua vừa hết thời gian giãn cách xã hội nên UBND xã chưa thể tiến hành kiểm tra xác định chủ các công trình nhà xưởng, nhà ở tạm là của các chủ gỗ nào được.
Chủ tịch UBND xã Văn Tự cũng cho biết thêm, chưa thể xác định được chủ nhân của một số nhà xưởng bằng khung sắt mái tôn mới vi phạm có thi công vào thời điểm giãn cách xã hội hay không(?). Tuy nhiên, ông Trịnh Hùng Sơn cũng nhận trách nhiệm để xảy ra việc tái diễn vi phạm dựng nhà xưởng “khủng” và cải tạo lại các công trình nhà ở trên đất nông nghiệp để sử dụng làm nơi buôn bán, kinh doanh là trách nhiệm của UBND xã. Về nội dung này, thời gian tới UBND xã sẽ tiến hành lập hồ sơ kiên quyết xử lý dứt điểm vi phạm đất đai, xây dựng tại xứ đồng Trung.
Sai phạm kéo dài nhiều năm
Tại phường Thiệu Khánh (TP Thanh Hóa), trong quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm về đất đai, cơ quan chức năng phát hiện 5 trường hợp xây dựng nhà, công trình trên đất nông nghiệp mà chính quyền địa phương không lập biên bản vi phạm hành chính, không xử lý vi phạm.
Điển hình, hộ ông Nguyễn Văn Tiến được Nhà nước giao đất nông nghiệp. Ông Tiến đã san lấp, xây nhà ở 2 tầng kiên cố, bê tông cốt thép, sân, tường rào bao quanh khu đất. Hộ ông Tiến xây dựng vào năm 2004-2005.
Cũng tại phường Thiệu Khánh, năm 2007, ông Nguyễn Gia Minh, đại diện Cty TNHH vận tải Tuấn Minh nhận chuyển nhượng gần 3.000 m2 đất nông nghiệp của 12 hộ gia đình tại thôn Dinh Xá. Việc mua bán được UBND phường Thiệu Khánh và Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thiệu Hóa xác nhận, đồng thời được UBND huyện Thiệu Hóa phê duyệt "Mặt bằng xây dựng cửa hàng kinh doanh giới thiệu sản phẩm đồ mộc dân dụng".
Trong quá trình sử dụng, hộ ông Nguyễn Gia Minh được UBND huyện Thiệu Hóa cho phép chuyển mục đích sử dụng 300 m2 đất nông nghiệp sang đất ở, phần đất này đã tặng cho con là ông Nguyễn Gia Mạnh. Hiện nay, ông Mạnh đã xây dựng nhà ở kiên cố. Cty TNHH vận tải Tuấn Minh chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất và cho thuế đất. Hiện nay, Cty đã đầu tư xây dựng 1 gara để xe đạp, xe máy, 1 nhà kho, 1 ao ngâm vật liệu xây dựng. Thời điểm doanh nghiệp này xây dựng các công trình nói trên là năm 2008.
Theo lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa, để xảy ra tình trạng vi phạm xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp là do công tác quản lý đất đai, xây dựng ở một số địa phương, đơn vị còn yếu, thiếu quyết liệt trong xử lý vi phạm. Để xử lý dứt điểm những vi phạm, ông Đỗ Minh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa giao UBND cấp huyện kiểm tra, lập hồ sơ xử lý và giải quyết dứt điểm từng trường hợp.
Cụ thể, đối với hộ gia đình, cá nhân đã xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp không thuộc đất của các Cty nông - lâm nghiệp, các ban quản lý rừng phòng hộ quản lý thì lập hồ sơ xử lý dứt điểm và xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 1.751 trường hợp vi phạm (trước ngày 1/7/2004 và 4.929 trường hợp vi phạm trước ngày 1/7/2004. Trường hợp không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì tạm thời được sử dụng đất nguyên hiện trạng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất, thực hiện đăng ký đất đai theo quy định.
Đối với 3.080 trường hợp đã xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp sau ngày 1/7/2004, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu UBND cấp huyện rà soát thời hiệu của từng trường hợp vi phạm, làm cơ sở lập hồ sơ xử lý nghiêm. Trường hợp hành vi, vi phạm đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính thì thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, tháo dỡ công trình vi phạm.
Đối với 94 trường hợp tổ chức vi phạm xây dựng công trình trên đất nông nghiệp không thuộc phạm vi của các Cty lâm nghiệp; các Ban quản lý rừng phòng hộ quản lý thì UBND các huyện được yêu cầu thành lập tổ công tác để xử lý dứt điểm, từng trường hợp cụ thể.
Ông Đỗ Minh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu giám đốc các sở có liên quan, chủ tịch UBND huyện, giám đốc các Cty nông, lâm nghiệp, giám đốc các ban quản lý rừng phòng hộ có các vi phạm tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp nhưng chậm phát hiện hoặc phát hiện nhưng xử lý không nghiêm; báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện trước ngày 30/10/2021.
Đối với những trường hợp tự chuyển đổi từ đất trồng lúa sang đào ao, khoan giếng lấy nước mặn nuôi tôm thẻ chân trắng ở vùng Đồng Tháp Mười của tỉnh Long An phát sinh từ năm 2023 đến nay phải xử lý vi phạm theo đúng quy định pháp luật, trong đó buộc phải khôi phục lại hiện trạng đất ban đầu và trám lấp giếng.
Những năm gần đây, hoạt động nhập lậu gia súc qua biên giới tại địa bàn tỉnh Long An thường hay xảy ra. Tuy nhiên, số lượng gia súc nhập lậu thường nhỏ lẻ, vài con và không thường xuyên. Dù vậy, nhập lậu động vật vẫn tiềm ẩn những nguy cơ phát sinh, lây nhiễm dịch bệnh trên gia súc, gia cầm và cả con người.
Liên quan đến những vi phạm của Công ty CP truyền thông và du lịch Phú Yên tại khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm, mà Kinh tế nông thôn có bài phản ánh, ông Nguyễn Công Thành, Phó Chủ tịch UBND TP. Tuy Hoà (Phú Yên), khẳng định, sẽ cưỡng chế nếu khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc khôi phục tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và buộc trả lại đất đã lấn, chiếm theo quy định trong quý IV/2024.