Mặc dù lực lượng chức năng đã quyết liệt vào cuộc, xử lý nghiêm, thậm chí khởi tố nhiều bị can liên quan đến phá rừng nhưng vẫn có những đối tượng ngang nhiên lấn chiếm, xây dựng nhà kiên cố trên đất rừng phòng hộ…
Xử lý nghiêm để giáo dục và ngăn ngừa nạn khai thác rừng trái phép
Ngay sau khi phát hiện khai thác rừng phòng hộ trái phép xảy ra tại xóm Văn La 2, xã Lam Vỹ, huyện Định Hóa (Thái Nguyên), các lực lượng chức năng ở địa phương đã kịp thời ngăn chặn, không để vi phạm lớn hơn, đồng thời sẽ xử lý nghiêm vụ việc để giáo dục, ngăn ngừa vi phạm lâm luật trên địa bàn.
Rừng tự nhiên tại khu vực xóm Văn La 2, xã Lam Vỹ được quy hoạch rừng phòng hộ, trạng thái rừng IIA, là cây rừng trồng, rừng gỗ tự nhiên tái sinh và giang, nứa, dây leo. Tuy nhiên, hiện trạng cho thấy, đối tượng khai thác trái phép mở đường lên rừng, tiến hành khai thác gỗ trên diện tích 0,34ha, 2 bên đường là những cây gỗ có đường kính từ 20-30cm vừa bị đốn hạ, còn đang rỉ nhựa, gỗ cắt thành những khúc dài 1-2m tại hiện trường.
Qua kiểm tra, xác minh, Hạt Kiểm lâm rừng ATK Định Hóa xác định, có tổng số 36 cây gỗ các loại bị cắt hạ, trong đó, 5 cây có đường kính gốc 20cm, 21 cây có đường kính gốc từ 20-30cm và 10 cây có đường kính gốc hơn 30cm. Những cây gỗ này đã được cắt thành 205 khúc, dài từ 1-2m, tổng khối lượng là 13m3. Số gỗ này đã được thu giữ tại Hạt Kiểm lâm rừng ATK Định Hóa.
Theo biên bản ghi lời khai của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Định Hóa, chủ rừng là gia đình bà Hà Thị Thời, ở xóm Văn La 2, xã Lam Vỹ. Từ cuối tháng 12/2021, bà Thời bán gỗ bồ đề, gỗ trầu cho 1 người ở xã Quy Kỳ, cùng huyện Định Hóa với giá 6 triệu đồng. Tuy nhiên, khi phát hiện vụ việc, các cơ quan chức năng chưa phát hiện được ai trực tiếp khai thác gỗ tại hiện trường.
Hạt trưởng Kiểm lâm rừng ATK Định Hóa Nguyễn Đức Thắng cho biết: "Ngay sau khi nhận được tin báo, đơn vị phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh lô, khoảnh, tiểu khu, địa phận rừng phòng hộ bị khai thác trái phép; lập biên bản, thu giữ số gỗ, khám nghiệm hiện trường. Tới đây, sẽ cùng cơ quan chức năng khẩn trương làm rõ vụ việc, xử lý nghiêm theo quy định".
Khu vực rừng tự nhiên bị khai thác trái phép xa khu dân cư nên khó phát hiện. Rút kinh nghiệm vấn đề này, ông Thắng cho biết thêm: "Thời điểm cuối năm có thể xảy ra khai thác gỗ trái phép, chúng tôi đang chỉ đạo lực lượng kiểm lâm, chính quyền các xã trên địa bàn tăng cường tuần tra, kiểm tra các khu vực rừng phòng hộ, đặc dụng, khu vực trọng điểm, đặc biệt là rừng tự nhiên để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm lâm luật".
Truy tố nhiều đối tượng phá rừng
Viện Kiểm sát nhân dân huyện Ea Kar (tỉnh Đắk Lắk) vừa ban hành cáo trạng truy tố 40 bị can liên quan vụ phá rừng xảy ra tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô. Qua đó, trong số 40 bị can có Hoàng Công Ý (sinh năm 1974), Trạm trưởng Kiểm lâm số 3, thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô, Vương Thế Cao (sinh năm 1981), Trạm phó Kiểm lâm số 5, thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô, Hoàng Công Nhật (sinh năm 1978), trú tại huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk cùng bị truy tố về tội “Nhận hối lộ”.
Các bị can (35 bị can) khác bị truy tố về các tội “Đưa hối lộ” và tội “Vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản”. Riêng 2 bị can: Nguyễn Xuân Ban, Huỳnh Ngọc Lòng bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản”.
Theo cáo trạng, tháng 9/2020, Lê Mô Y Cum, tên thường gọi Ma Khanh (sinh năm 1984, trú tại buôn Zô, xã Ea Ly, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên), cùng nhiều bị can khác ngồi tâm sự với nhau tìm việc làm ăn. Lúc này, Lê Mô Y Cum nói vào Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô, huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk cắt gỗ Căm xe đưa đi bán lấy tiền tiêu xài thì tất cả đồng ý.
Trước đó, Lê Mô Y Cum quen biết với Hoàng Công Ý, lúc này là Trạm trưởng Kiểm lâm số 3, Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô, biết được Hoàng Công Ý thường xuyên đi truy quét trong khu bảo tồn giáp ranh với huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên. Sau đó, Lê Mô Y Cum gọi điện thoại cho Hoàng Công Ý trao đổi xin vào khai thác gỗ Căm xe ở tiểu khu 618, 622 Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô thì được Hoàng Công Ý đồng ý.
Lê Mô Y Cum và Ý thống nhất mỗi người vào khai thác gỗ phải chung chi cho Hoàng Công Ý 700.000 đồng. Hoàng Công Ý dặn khi vào khai thác không được dùng cưa máy mà chỉ dùng cưa tay để tránh tạo ra tiếng cưa gỗ dễ bị cán bộ khu bảo tồn phát hiện bắt giữ. Sau khi thỏa thuận, Hoàng Công Ý còn hướng dẫn cho Lê Mô Y Cum đi theo đường cột mốc vào tiểu khu 618, 622 để người trong khu bảo tồn không phát hiện.
Để bảo vệ cho nhóm Lê Mô Y Cum vào khai thác gỗ được an toàn, Hoàng Công Ý sẽ đi truy quét tại các tiểu khu giáp ranh với tiểu khu 618, 622. Sau đó, Hoàng Công Ý gọi điện thoại cho Vương Thế Cao, Phó Trưởng trạm Kiểm lâm số 5, Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô, được phân công giao quản lý tiểu khu 618, 622. Hoàng Công Ý nói với Vương Thế Cao có nhóm Lê Mô Y Cum vào làm gỗ gần Trạm số 5 nhờ Vương Thế Cao báo thời gian tắt điện trước sân Trạm số 5 thì cho gỗ ra và thời gian cán bộ Trạm đi tuần tra báo lại với Hoàng Công Ý và được Vương Thế Cao đồng ý. Lúc này, Hoàng Công Ý chưa thỏa thuận về số tiền chung chi cho Vương Thế Cao mà phụ thuộc Lê Mô Y Cum đưa tiền thì Hoàng Công Ý mới quyết định chung chi cho Vương Thế Cao.
Sau đó, trong khoảng thời gian từ đầu tháng 10 đến đầu tháng 11/2020, nhóm của Lê Mô Y Cum đi vào tiểu khu 618, 622 Khu Bảo tồn thiên niên Ea Sô khai thác gỗ Căm xe 2 lần, với tổng khối lượng gỗ quy tròn hơn 25m3, có tổng giá trị hơn 175 triệu đồng.
Để không bị bắt khi khai thác gỗ, mỗi người sau khi khai thác gỗ về bán sẽ trích lại 1,2 triệu đồng đưa cho Lê Mô Y Cum để chung chi cho cán bộ Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô thì tất cả đồng ý.
Sau đó, Hoàng Công Ý đã nhận từ Lê Mô Y Cum sau 2 chuyến khai thác gỗ tại tiểu khu 618, 622 là 35 triệu đồng thông qua Hoàng Công Nhật (em trai của Hoàng Công Ý). Hoàng Công Nhật là người đi nhận tiền giúp cho Hoàng Công Ý, được Hoàng Công Ý và Lê Mô Y Cum cho tổng số tiền là 9 triệu đồng. Trong các lần đi nhận tiền, Nhật đều biết rõ đây là tiền mà Lê Mô Y Cum đưa hối lộ cho Hoàng Công Ý để được vào Khu Bảo tồn thiên nhiên Ea Sô khai thác gỗ nhưng vẫn đồng ý đi nhận giúp. Sau khi nhận được tiền từ Lê Mô Y Cum, Hoàng Công Ý đã đưa cho Vương Thế Cao tổng số tiền 4 triệu đồng.
Tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng
Theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp, về cơ bản năm 2021 ngành Lâm nghiệp hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu kế hoạch được giao: Năm 2021, cả nước đã trồng được 277.830 ha rừng, đạt 102% so với kế hoạch. Nhờ đẩy mạnh công tác trồng và bảo vệ rừng, tỉ lệ che phủ rừng đã đạt 42,02%, tăng 0,01% đạt mục tiêu kế hoach để ra.
Năm 2021 cả số vụ vi phạm các quy định về bảo vệ rừng cơ bản giảm so với năm 2020. Cả nước đã phát hiện 2.653 vụ vi phạm, giảm 13% so với cùng kỳ năm 2020. Tổng diện tích rừng bị thiệt hại năm 2021 là 1.229ha, tăng 527ha, tương ứng 75% so với cùng kỳ.
Riêng tại Khánh Hòa, tuy số vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp giảm so với năm trước, nhưng tình hình phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật diễn biến phức tạp tăng cả về số vụ cũng như diện tích bị phá.
Cụ thể, lực lượng Kiểm lâm toàn tỉnh đã kiểm tra, phát hiện và xử phạt 297 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp, giảm 53 vụ so với năm 2020. Toàn tỉnh xảy ra 43 vụ phá rừng trái pháp luật gây thiệt hại 26,55ha rừng.
Trong đó, huyện Khánh Vĩnh 33 vụ, huyện Diên Khánh 1 vụ, huyện Cam Lâm 1 vụ, huyện Khánh Sơn 5 vụ, thị xã Ninh Hòa 3 vụ. Về khai thác rừng trái pháp luật, toàn tỉnh xảy ra 16 vụ, trong đó có 14 vụ tại Khánh Vĩnh, 2 vụ tại Ninh Hòa.
Năm 2022, tình hình vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp được xác định sẽ còn diễn biến phức tạp.
Trong đó, tình trạng đất rừng bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích sẽ diễn ra ngày càng phức tạp, tình trạng khai thác rừng trái pháp luật sẽ tiếp diễn, có chiều hướng tăng, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng trong công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn. Trong khi đó, các địa phương, đơn vị chủ rừng chưa chủ động, thường xuyên phối hợp với lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách còn lúng túng trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng.
Để khắc phục điều này, ngành Kiểm lâm tỉnh Khánh Hòa đã triển khai đến các hạt kiểm lâm trực thuộc phương án phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật về lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, lực lượng Kiểm lâm tỉnh sẽ phải xử lý kịp thời và nghiêm minh các vụ vi phạm về quản lý, phát triển rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản; Đề xuất xử lý trách nhiệm đối với chủ rừng, UBND các cấp thiếu trách nhiệm để rừng bị phá.
Tập trung thực hiện tốt công tác tham mưu cho chính quyền các cấp trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về rừng và đất lâm nghiệp; Quản lý chặt chẽ các cơ sở chế biến gỗ, thực hiện truy xuất nguồn gốc gỗ tại các cơ sở chế biến để quản lý nguyên liệu hợp pháp; Tăng cường kiểm tra, truy quét các khu vực có nguy cơ xảy ra phá rừng trên địa bàn như: Tuyến Khánh Lê - Lâm Đồng đoạn đi qua địa bàn Khánh Vĩnh, khu vực Khánh Thượng, Giang Ly, Sơn Thái (Khánh Vĩnh); Ninh Tây (Ninh Hòa); Cam Phước Tây (Cam Lâm). Cùng với đó, tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng cho người dân các địa phương…
Đối với những trường hợp tự chuyển đổi từ đất trồng lúa sang đào ao, khoan giếng lấy nước mặn nuôi tôm thẻ chân trắng ở vùng Đồng Tháp Mười của tỉnh Long An phát sinh từ năm 2023 đến nay phải xử lý vi phạm theo đúng quy định pháp luật, trong đó buộc phải khôi phục lại hiện trạng đất ban đầu và trám lấp giếng.
Những năm gần đây, hoạt động nhập lậu gia súc qua biên giới tại địa bàn tỉnh Long An thường hay xảy ra. Tuy nhiên, số lượng gia súc nhập lậu thường nhỏ lẻ, vài con và không thường xuyên. Dù vậy, nhập lậu động vật vẫn tiềm ẩn những nguy cơ phát sinh, lây nhiễm dịch bệnh trên gia súc, gia cầm và cả con người.
Liên quan đến những vi phạm của Công ty CP truyền thông và du lịch Phú Yên tại khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm, mà Kinh tế nông thôn có bài phản ánh, ông Nguyễn Công Thành, Phó Chủ tịch UBND TP. Tuy Hoà (Phú Yên), khẳng định, sẽ cưỡng chế nếu khu du lịch nông nghiệp Sông Ba Farm không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc khôi phục tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và buộc trả lại đất đã lấn, chiếm theo quy định trong quý IV/2024.