Được biết, Tộc người Đan Lai chỉ có duy nhất ở huyện miền núi Con Cuông (Nghệ An) với khoảng 3.000 người, nhiều nhất là xã Thạch Ngàn, khoảng 200 người, hiện đang sống trong khu tái định cư.
Hỗ trợ giống keo lai để bà con trồng rừng, phủ xanh đồi trọc.
Đồng bào Đan Lai thường sống rải rác gần vùng biên giới Việt - Lào đầu thượng nguồn Khe Khặng, Khe Nóng, tại vùng lõi rừng nguyên sinh Quốc gia Pù Mát. Do quen sống ở nơi thâm sơn cùng cốc, không có điện thắp sáng, không đường đi lối lại, đời sống gần như tách biệt với bên ngoài, vì vậy, vẫn còn tồn tại rất nhiều hủ tục lạc hậu.
Từ thực tế trên, năm 2007, Nghệ An đã di dời 42 hộ dân với 194 khẩu từ vùng Khe Khặng về tái định cư tại bản Thạch Sơn, xã Thạch Ngàn. Đồng thời hỗ trợ nhà ở, giao đất sản xuất, đất trồng cây lâu năm và cấp cho mỗi hộ 3 triệu đồng để tậu trâu, bò. Ngoài ra còn hỗ trợ gạo, tiền chi tiêu để từng bước ổn định cuộc sống ngay từ những ngày đầu về bản. Cùng với nỗ lực của địa phương, nhà nước đã xây dựng các công trình nước sạch, kênh mương dẫn nước tưới tiêu nội đồng; xây dựng các điểm trường mầm non, tiểu học. Nhất là đã nhanh chóng có điện thắp sáng, đường đi lối lại thuận tiện cho bà con.
Song, niềm vui chưa được bao lâu, năm 2012, các hộ lần lượt quay về nơi ở cũ vì họ quen sinh sống phụ thuộc vào rừng núi như: Đào củ mài, tìm bẻ măng, kiếm mật ong, xuống suối bắt cá phục vụ cho bữa ăn hàng ngày.
Trước tình hình đó, Phó Bí thư Chi bộ bản Thạch Sơn, ông La Giang Sơn, đã cùng chính quyền xã Thạch Ngàn trực tiếp vào rừng, vận động bà con quay về nơi ở mới để ổn định cuộc sống. Đồng thời, phân công cán bộ chuyên môn vào vùng tái định cư cầm tay chỉ việc, hướng dẫn bà con tập làm VAC: từ khâu chuồng trại chăn nuôi, đến cách chăm sóc và phòng trừ dịch bệnh cho gia súc, gia cầm. Vận động bà con không chăn thả rông trâu bò, đàn vật nuôi; hướng dẫn cụ thể về cách gieo mạ, cày bừa và trồng rau, hoa màu. Đặc biệt, cán bộ khuyến nông đã chỉ bảo tận tình cho bà con trồng các loại rau xanh gần vườn nhà, để dễ bề chăm sóc và đến bữa không phải vào rừng hái rau như trước đây.
Mặt khác, để bà con sớm ổn định cuộc sống, nhà nước đã tiếp tục hỗ trợ gạo, giống cây trồng, lúa, lợn. Đáng ghi nhận là Công ty Cienco 4 cấp phát miễn phí cho 25 hộ chăn nuôi 25 con bò sinh sản, (sau lứa sinh sản đầu tiên sẽ trao cho hộ khác nuôi). Ngoài ra, còn thu hồi 100 ha rừng để giao lại cho 42 hộ quản lý.
Đến nay, sau 5 năm kiên trì giúp đỡ của các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương; sự nỗ lực, đoàn kết của người Đan Lai và niềm tin tưởng vào chính sách của Đảng, Nhà nước, đồng bào Đan Lai ở Thạch Sơn đã có cuộc sống ổn định và ngày càng no ấm. Từ chỗ chỉ có 42hộ về định cư nay đã nâng lên 52hộ, nhiều hộ đã xây thêm chuồng để phát triển đàn lợn, chăn nuôi bò. Bà con biết trồng rừng hàng hóa, không còn cảnh phải vào khe, suối tìm kiếm bữa ăn hàng ngày như trước đây.
Hiện, toàn bản người Đan Lai có 52 hộ tái định cư, 259 nhân khẩu; 48con trâu, 50con bò, 50 con lợn, bà con đã quen dần với công việc làm VAC trên vườn nhà, vườn đồi. Ngoài ra, còn có 40 ha đất đồi rừng được phủ xanh bằng cây keo mùa thứ hai. Các vụ gieo trồng trong năm đã duy trì thường xuyên 4ha lúa và 2ha hoa màu.
Dương An Như
Trong khuôn khổ Dự án “Tuyên truyền, vận động nông dân xử lý rác thải tại Việt Nam, góp phần vào nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính của cộng đồng quốc tế” giai đoạn 2022 - 2024". Hôm nay (23/10), 36 hội viên Hội Nông dân huyện Bảo Yên (Lào Cai) đã đi tham quan chia sẻ kinh nghiệm mô hình xử lý rác thải hữu cơ, nuôi giun (trùn) quế.