Tỉnh Lào Cai có vi phạm an toàn đập thủy điện Tả Thàng?

Tuy nhiên, đại diện UBND tỉnh Lào Cai cho biết, trong lúc chờ Thủ tướng xem xét, thống nhất phương án làm tuyến tránh đập đầu mối thủy điện, tỉnh quyết định sửa lại nền đường và đổ bê tông xi măng trên nền đường cũ để đảm bảo đi lại thuận tiện và an toàn cho nhân dân.

Vi phạm an toàn đập?

Nhà máy Thủy điện Tả Thàng do Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai là chủ đầu tư, có công suất 60MW, thuộc xã Gia Phú, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. Nhà máy đã hoàn thành và vận hành phát điện vào tháng 10/2013. Hiện nay, nhà máy đang vận hành, khai thác ổn định, an toàn, hiệu quả. Chủ đầu tư đã thi công xây dựng tuyến đường đến đập với chiều dài 10km, hoàn thành vào năm 2008 trước khi đi vào thi công đập, nhà máy.

Về phương án đảm bảo an toàn, năm 2014, UBND tỉnh Lào Cai đã có Quyết định số 2034/QĐ-UBND phê duyệt phương án bảo vệ đập Nhà máy Thủy điện Tà Thàng. Trong đó, quy định: phạm vi không được xâm phạm là 50m sát chân đập.

Tuy nhiên, UBND tỉnh Lào Cai có Quyết định phê duyệt dự án đầu tư tuyến đường Bản Dền - Thanh Phú đi Tả Thàng- Xuân Giao- QL4E- Phú Nhuận, chiều dài khoảng 50km, tổng mức đầu tư khoảng gần 1.000 tỷ đồng, bằng nguồn trái phiếu Chính phủ và vốn của tỉnh Lào Cai, đi trực tiếp lên đập và cửa nhận nước (hầm) của Nhà máy Thủy điện Tả Thàng.

Theo Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai, việc tỉnh Lào Cai tổ chức thi công đoạn đường này đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật hiện hành về bảo vệ an toàn đập, như: Vi phạm nghiêm trọng Pháp lệnh Khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Vi phạm nghiêm trọng Luật Xây dựng, Thông tư số 10/2013/TT-BXD của Bộ Xây dựng quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng công trình xây dựng; Vi phạm nghiêm trọng Nghị định số 72/2007/NĐ-CP ngày 07/5/2007 của Chính phủ về quản lý an toàn đập; Thông tư số 34/2010/TT-BCT ngày 07/10/2010 của Bộ Công Thương quy định về quản lý an toàn đập của công trình thủy điện…

Về bất cập ảnh hưởng tới an toàn đập Tà Thàng, Bộ Công Thương tại Văn bản số 12913/BCT-ATMT ngày 24/12/2014 khẳng định: “Phương án xây dựng tuyến đường giao thông Bản Dền – Thanh Phú có đoạn từ lý trình Km18+700 đến Km19+250 đi quan phạm vi vùng cận bảo vệ đập công trình thủy điện Tà Thang (qua vai bờ phải đập và cửa hầm thu nước vào đường ống áp lực) có tim tuyến đường thiết kế cách mép hầm thu vào đường ống áp lực 18,8m, nằm trong phạm vi không được xâm phạm của công trình thủy điện Tà Thàng. Do vậy, để đảm bảo an toàn cho đập, Bộ Công Thương đề nghị UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xem xét điều chỉnh phương án thiết kế đoạn đường nói trên, đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định trong Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi và Nghị định số 143/2003/NĐ-CP”.

Mới đây, theo phản ánh của Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai, ngày 15/3/2019, chính quyền tỉnh Lào Cai đã huy động lực lượng và cho máy múc thi công ngay trên đập thủy điện.

Chỉ sửa lại và đổ bê tông xi măng trên nền đường cũ

Trao đổi về phản ánh của Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai, ông Hoàng Chí Hiền, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Lào Cai, cho biết: Trong năm 2014, UBND tỉnh Lào Cai đã có nhiều văn bản chỉ đạo các cơ quan chức năng của tỉnh vào cuộc kiểm tra về hạng mục giao thông khi xây dựng Nhà máy Thủy điện Tả Thàng. Đến ngày 14/12/2015, UBND tỉnh Lào Cai đã tổ chức họp và nêu rõ các sai phạm của Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai về hạng mục giao thông, cụ thể: 

“Nhà đầu tư không có hồ sơ liên quan đến hạng mục đường giao thông của dự án (kể cả GPMB đường giao thông) theo quyết định về tổng mức đầu tư ban đầu của dự án đã được UBND tỉnh Lào Cai phê duyệt; chưa thực hiện sửa chữa, nâng cấp để tạo thuận lợi cho người dân địa phương đi lại đối với đoạn đường từ ngã ba Xuân giao đến đập đầu mối thủy điện Tả Thàng theo cam kết, thống nhất với tỉnh Lào Cai khi thực hiện dự án thủy điện Tả Thàng”.

Vì vậy, không thể khẳng định được khối lượng, giá trị do công ty thủy điện đã thực hiện. Và thực tế đoạn đường này UBND tỉnh đã đầu tư khoảng 72 tỷ đồng để nâng cấp nền mặt đường như hiện nay.

 Ngày 10/8/2016, UBND tỉnh Lào Cai có văn bản nêu rõ và chỉ đạo: “UBND tỉnh Lào Cai thống nhất với chủ đầu tư dự án thủy điện Tả Thàng (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai) phương án làm cầu cạn trên Tỉnh lộ 152 (đoạn đi phía trên cửa hầm nhận nước thủy điện Tả Thàng) với các thông số kỹ thuật đảm bảo khi thi công và đưa cầu vào vận hành không ảnh hưởng đến an toàn của các hạng mục công trình thủy điện. 

Theo đó, về nền đường, Sở GTVT Lào Cai đã trao đổi với nhà đầu tư Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai và được phúc đáp: “Đoạn đường tuyến được thi công xây dựng có mặt cắt ngang tính từ mép đường hiện trạng đến mép đường xây dựng mới với khoảng cách tối thiểu là 30m. Cao độ mặt đường của đoạn tuyển xây dựng mới này không được thấp hơn cao trình 254m (cao độ của đường hiện tại)”. Tuy nhiên, khi chuyển vào 30m, đoạn này đồi đá cao, phải thi công nổ mìn phá đá không đảm bảo an toàn cho đập đầu mối. 

Tiếp đó, Sở GTVT Lào Cai mời Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) nghiên cứu thêm 2 phương án tuyến: 

Phương án làm hầm: Cách phạm vi đập 50m, tổng chiều dài đoạn tuyến là 683m, trong đó phần hầm chính dài 250m, kinh phí đầu tư khoảng 200 tỷ đồng. 

Phương án cầu cạn: Cách phạm vi hầm 51m, tổng chiều dài đoạn tuyến là 1.228m, trong đó chiều dài cầu chính là 813m, tổng mức đầu tư là 350 tỷ đồng. 

Hai phương án này cơ bản đảm bảo an toàn cho đập, tuy nhiên nguồn kinh phí đầu tư quá lớn, trong khi mật độ giao thông chưa cao nên việc đầu tư rất khó khăn. 

Về kiểm tra đường ống áp lực dưới lòng đường: Theo hồ sơ và kiểm tra thực tế, ống dẫn nước đặt sâu cách mặt đường lõm. Theo quy trình đối với cổng tròn qua đường lớp đất đắp trên cổng tối thiểu là 0,5m. Theo tính toán về ảnh hưởng của tải trọng động (do các phương tiện giao thông đi qua) thì chủ yếu tải trọng động ảnh hưởng ở 0,5m trên cùng và giảm rất nhanh theo chiều sâu. Như vậy với chiều sâu lõm thì việc các phương tiện tham gia giao thông với mọi loại tải trọng là không ảnh hưởng đến cống. 

Do vậy, UBND tỉnh Lào Cai đã tìm hướng xử lý bằng cách: không đào mở rộng nền đường cũ, mà chỉ sửa tạo phẳng, sau đó đổ BTXM để đảm bảo cho nhân dân đi lại thuận tiện an toàn (phương án này không dùng lu rung, không đào phá đá nổ mìn mà chỉ sửa chữa mặt đường), riêng đoạn qua đường ống đổ bê tông cốt thép để không ảnh hưởng đến ống áp lực.

Đây là công việc bất cứ cơ quan, tổ chức nào quản lý đường cũng phải làm để duy trì hoạt động của xã hội. Nội dung này ngày 14/6/2016 Sở GTVT Lào Cai đã làm việc với Nhà máy Thủy điện Tả Thàng nhưng nhà máy chưa chấp nhận. 

Hiện, trong lúc chờ Thủ tướng Chính phủ xem xét, thống nhất phương án giải quyết cũng như cân đối bố trí vốn cho việc làm tuyến tránh đập đầu mối thủy điện, UBND tỉnh Lào Cai quyết định sửa lại nền đường và đổ BTXM trên nền đường cũ để đảm bảo đi lại thuận tiện và an toàn cho nhân dân; và tiếp tục báo cáo Chính phủ cho phép triển khai phương án tránh tuyến đảm bảo khoảng cách an toàn cho đập đầu mối và cống áp lực của Công trình. 

Sau khi thi công xong, UBND tỉnh Lào Cai sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng có biển cảnh báo về tải trọng, chiều cao... đối với các phương tiện khi đi qua đoạn đường này, đảm bảo an toàn giao thông và đảm bảo an toàn của đập và đường ống áp lực đặt dưới nền đường. 

Được biết, trong quá trình trao đổi, nhà thầu, UBND tỉnh Lào Cai đã nhận được sự hợp tác từ phía Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai. Đến chiều 17/3/2019, việc thi công đoạn Tỉnh lộ 152 đi qua vai phải đập và cửa hầm nhận nước thủy điện Tả Thàng vẫn tiếp tục thi công bình thường, dự kiến hoàn thành sau 1 tháng để đảm bảo giao thông.