Nở rộ phong trào phát triển VAC, vườn mẫu ở xứ Thanh

Lợi thế

Những năm qua, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã ban hành nhiều chương trình liên quan đến phát triển nông nghiệp. Đồng thời, HĐND tỉnh Thanh Hóa cũng  ban hành và thực hiện nhiều chính sách phát triển nông nghiệp.

Mới đây, ông  Đỗ Trọng Hưng, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa đã chỉ đạo thực hiện nhiều vấn đề liên quan đến phát triển nông nghiệp. Ngoài việc quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về “tam nông”, lãnh đạo tỉnh Thanh Hoá yêu cầu ngành Nông nghiệp phải rà soát, sửa đổi, bổ sung các chính sách phát triển nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 phù hợp với thực tiễn, tạo động lực cho sản xuất, rà soát, điều chỉnh các vùng sản xuất tập trung, tích hợp vào quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Khẩn trương chuẩn bị các đối tượng cây trồng - vật nuôi ở các lĩnh vực sản xuất theo hướng quy mô lớn, nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững, sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn với thương hiệu sản phẩm.

Lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa thăm mô hình trồng dưa công nghệ cao của hội viên Hội Làm vườn và Trang trại Thanh Hóa.

Kịp thời hoàn thiện và triển khai thực hiện các phương án sắp sếp tổng thể, đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp, đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Đồng thời, xây dựng sàn giao dịch nông sản, kết nối tiêu thụ toàn bộ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn, đẩy nhanh xây dựng thương hiệu, sản phẩm nông sản, quảng bá sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Xây dựng, thiết lập mã số vùng trồng, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, đăng ký bảo hộ, tổ chức các hoạt động kết nối cung cầu cho nông, lâm sản, tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tập thể, HTX theo hướng hợp tác, liên kết, hình thành các chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm.

Bí thư Đỗ Trọng Hưng nhấn mạnh, ngành Nông nghiệp có tính chất đặc thù trong việc tạo ra của cải vật chất cho xã hội, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho bộ phận lớn người dân trên địa bàn. Trách nhiệm đặt ra cho cấp ủy, chính quyền, các ngành liên quan phải có giải pháp căn cơ cho phát triển ngành nông nghiệp hiện đại, bền vững và hiệu quả.

Khó khăn

Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Thanh Hóa - ông Cao Văn Cường cho biết, trên địa bàn tỉnh có 243.122ha  sản xuất nông nghiệp, đứng thứ 18 cả nước, chiếm 21,9% tổng diện tích tự nhiên, trong đó có hơn 138.900ha đất trồng lúa,  gần 58.540ha đất trồng cây hằng năm khác,  gần 45.700 ha đất trồng cây lâu năm. Toàn tỉnh có gần 691.150ha đất sản xuất lâm nghiệp, chiếm 75,48% tổng diện tích tự nhiên, đứng thứ 3 cả nước. Tuy nhiên, ngành Nông nghiệp phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của địa phương.

Giám đốc Sở NNPT&NT Thanh Hóa - ông Cao Văn Cường.

Sản xuất nông nghiệp còn theo tính mùa vụ, phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên. Mặt khác, khi người nông dân được mùa nông sản thì lượng cung lớn hơn cầu, nên xảy ra tình trạng ứ đọng nguồn nông sản. Bên cạnh đó, tính tự phát trong sản xuất nông nghiệp còn cao, tình trạng người nông dân chạy theo giá cả thị trường trong sản xuất các sản phẩm nông nghiệp, năng lực chế biến, bảo quản còn hạn chế. Do vậy, đã làm ảnh hưởng đến quá trình tiêu thụ sản phẩm chính mình làm ra.

Để khắc phục tình trạng trên, các địa phương cần xóa bỏ tình trạng sản xuất nông nghiệp theo kiểu “đèn nhà ai nhà nấy rạng, ruộng nhà ai nhà nấy cày”. Chuyển đổi các diện tích cây trồng kém năng suất, tập trung đất đai, tạo ra vùng nguyên liệu quy mô lớn, có giá trị gia tăng.

Đồng thời, mở rộng liên kết sản xuất nông nghiệp với các nhà máy, công ty để tạo ra chuỗi sản xuất, cung ứng bền vững. Xây dựng, các sản phẩm đặc trưng, có giá trị kinh tế của từng vùng miền. Tập trung chỉ đạo sản xuất rải vụ để tránh tình trạng ứ đọng nông sản, cung vượt quá cầu. Đầu tư nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái, tạo ra giá trị chất lượng và thương hiệu cho thị trường. 

Cũng theo ông Cường, từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh đã tích tụ tập trung 16.240 ha đất nông nghiệp, chuyển đổi gần 11.140 ha đất lúa, gần 3.270ha đất trồng mía, 1.412ha đất trồng sắn, gần 4.970ha đất trồng cao su, đẩy mạnh cải tạo vườn tạp liền kề thành vùng sản xuất tập trung, mở rộng và phát triển các vùng sản xuất quy mô lớn, nâng cao hiệu quả kinh tế theo đúng định hướng, hình thành các chuỗi giá trị, gắn với các cơ sở chế biến và tiêu thụ.

Sau tích tụ, đã hình thành những vùng sản xuất lớn với nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng và tham gia vào thị trường xuất khẩu. Đến nay, toàn tỉnh có 236 sản phẩm OCOP, trong đó 92 sản phẩm thuộc lĩnh vực trồng trọt được xếp hạng từ 3 sao trở lên (chiếm 38,98%).

Mặc dù là tỉnh có tiềm năng, lợi thế lớn trong phát triển nông nghiệp, nhưng nhiều sản phẩm nông, lâm nghiệp còn gặp khó khăn về đầu ra. Ít nhà máy sản xuất thực phẩm. Do đó, cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kêu gọi các nhà đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng quan hệ sản xuất bền vững giữa người nông dân với doanh nghiệp, trên cơ sở hài hòa lợi ích, chia sẻ khó khăn. Tạo cơ chế chính sách trong đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp để người dân và doanh nghiệp cùng có lợi. 

Nở rộ phong trào vườn mẫu

Việc phát triển kinh tế VAC, vườn mẫu trong nông nghiệp được các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm, tạo điều kiện.

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Đức Năng, Phó chủ tịch Hội Làm vườn và Trang trại tỉnh Thanh Hóa, chia sẻ: Tỉnh rất coi trọng vai trò của nghề làm vườn nói chung, vườn hộ gia đình nói riêng trong phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới (NTM). Vì vậy, xây dựng vườn hộ là một tiêu chí trong Bộ tiêu chí đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Những năm qua, cùng với hệ thống chính trị của tỉnh, Hội có những đóng góp quan trọng trong phong trào xây dựng vườn hộ, vườn mẫu nông hộ.

Thực tế cho thấy, việc thực hiện tiêu chí vườn hộ cũng chính là cải tạo vườn tạp để trồng cây có giá trị kinh tế cao hơn và có sự áp dụng khoa học kỹ thuật, yêu cầu bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây vừa là yêu cầu và cũng là nhu cầu phát triển kinh tế hộ. Do đó, việc xây dựng và triển khai đề án sẽ góp phần quan trọng nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của nhân dân gắn với Chương trình xây dựng NTM,  NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và xây dựng đô thị văn minh trên toàn tỉnh.

Ông Năng nhấn mạnh, với mục tiêu khai thác, tận dụng nguồn đất đai và lao động sẵn có, những năm gần đây, các địa phương trong toàn tỉnh khuyến khích người dân phát triển mô hình kinh tế VAC, cải tạo vườn hộ. Qua thực tế thấy, mô hình kinh tế VAC, cải tạo vườn hộ đã và đang phát huy hiệu quả, từng bước định hướng cho nông dân sản xuất hàng hóa gắn với ứng dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao thu nhập.

Những ngày cuối năm 2022,  Hội Làm vườn và Trang trại tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại kiểu mẫu tỉnh Thanh Hóa năm 2022”. Đây là cuộc thi lần đầu tiên nhằm thúc đẩy việc thực hiện các nghị quyết, chủ trương, chính sách của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và ngành Nông nghiệp về tích tụ đất đai, phát triển sản xuất quy mô lớn, áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất để nâng cao hiệu quả kinh tế; lan tỏa các điển hình nông dân, chủ trang trại sản xuất kinh doanh giỏi và đồng hành cùng Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM.

“Để kinh tế vườn phát triển trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, cấp ủy, chính quyền các địa phương trong tỉnh cần tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện hơn nữa cho các chủ vườn, chủ trang trại phát triển, vừa góp phần nhân rộng các mô hình vườn, trại kiểu mẫu xanh, sạch, đẹp trong khu dân cư, vừa nâng cao thu nhập cho hội viên và nông dân”, ông Năng đề nghị.