Nông dân chuyên nghiệp trên đất Phù Vân

Xuất thân từ nông dân, trở thành sỹ quan quân đội, rồi trở lại làm nông dân là một quá trình tự học, không ngừng tư duy và làm phong phú kinh nghiệm của ông Lê Đức Ân. Từ người đảng viên ấy đã lan tỏa ý chí vượt khó, làm giàu, yêu đồng ruộng đến cháy lòng.

Thiếu tá Lê Đức Ân là tấm gương cho nhiều người noi theo ở vùng đất này. Xã Phù Vân (TP. Phủ Lý, Hà Nam) hôm nay đã và đang hình thành một đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, Họ làm chủ các mô hình kinh tế nông nghiệp, sản xuất hàng hóa quy mô lớn, có năng lực quản lý tốt, thực hiện GAP, từng bước xây dựng nền nông nghiệp công nghệ cao. Họ đã biến vùng đất hoang hóa, bạc màu trước đây, trở thành làng hoa nổi tiếng, được ôm ấp bởi những dòng sông, vừa sản xuất vừa phát triển du lịch…

Bài 1: Giấc mơ làm giàu từ đất bỏ hoang

Quyết định nghỉ hưu sớm, rời Hà Nội, thiếu tá Lê Đức Ân trở về quê với nhiều trăn trở và dự định. Khi ấy, thôn 5 xã Phù Vân của ông là thôn nghèo, thu nhập của người dân gần như “đội sổ” trong xã. Đất đai thì có nhưng phần lớn diện tích một năm chỉ làm được một vụ. Người cựu chiến binh ấy nhiều đêm trằn trọc, ôm ít tiền dành dụm được sau nhiều năm công tác làm vốn phát triển kinh tế, nuôi giấc mơ làm giàu từ đất bỏ hoang…

Bắt đầu từ một mẫu đất

Một ngày cuối Thu, chúng tôi tìm về Phù Vân để lắng nghe câu chuyện kỳ diệu của ông Lê Đức Ân. Ngồi trò chuyện quanh bàn trà trong nhà ông, nghe ông kể: Thời điểm năm 2010, Phù Vân vẫn là xã gặp nhiều khó khăn về phát triển kinh tế. Đây là “vũng lõm” của huyện Kim Bảng trước năm 2000 và của thành phố Phủ Lý bấy giờ do điều kiện bất lợi về giao thông. Bốn phía được bao bọc bởi 3 con sông lớn là sông Châu, sông Nhuệ và sông Đáy. Muốn đến Phù Vân phải đi qua những cây cầu. Nhà ông Lê Đức Ân ở thôn 5, ven đê sông Cụt – người dân thường gọi là sông Cổ. Nó là một nhánh sông Đáy trước kia chạy từ bến đò thôn 1 ra thôn 5, cạn dần trở thành ruộng. Năm đó, ông Ân tròn 44 tuổi, đang là sỹ quan quân đội, thuộc Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không Không quân, xin nghỉ hưu sớm, quyết định về quê.

Chứng kiến cảnh bà con trong thôn làm lụng vất vả quanh năm mà vẫn khó khăn, ít người có của ăn của để, ông Ân thấy sót sa trong lòng. Hầu hết đất đai của xã, của thôn đều nằm phía ngoài đê, cho nên luôn luôn bị úng lụt, hầu hết chỉ cấy được một vụ. Ông Ân xin xã, xin thành phố cho phép cải tạo, đắp bờ một mẫu đất ven sông Cụt để trồng hoa, cây cảnh. Khu đất này thấp so với mặt đê hơn 4m. Vốn liếng không có nhiều, chỉ khoảng trên một trăm triệu đồng dành dụm được trong suốt quá trình công tác, ông bỏ ra đầu tư vào toàn bộ diện tích này để sản xuất, kinh doanh. Cùng lúc đó, ông tham gia vào Hội Cựu Chiến binh, Hội Nông dân xã Phù Vân để mở rộng quan hệ, tạo điều kiện giao lưu, học hỏi kinh nghiệm thực tế từ các hội viên khác.

Diện tích ruộng trũng của bà con thôn 5 cấy lúa không hiệu quả đã được người dân chuyển đổi sang mô hình trồng sen cho hiệu quả kinh tế cao​.

Con đường đê vào thôn 5, bên trái là khu đất dự án của ông Lê Đức Ân.

Công cuộc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và ngành nghề dịch vụ thời điểm này ở Phù Vân có nhiều chuyển biến tích cực. Đại hội Đảng bộ lần thứ XXVI, nhiệm kỳ 2010-2015, đề ra mục tiêu “đẩy nhanh hơn nữa tốc độ phát triển kinh tế, đảm bảo tăng trưởng cao, bền vững, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ thương mại, phát triển các khu đô thị mới, du lịch sinh thái, giảm tỷ trọng nông nghiệp”. Cùng với đó là thực hiện Chương trình xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2009-2011. Nắm bắt  được chủ trương của xã, cộng với kinh nghiệm làm quản lý kinh tế nhiều năm trong quân đội, ông Ân nhanh chóng biến một mẫu đất ruộng lầy lội ven sông thành khu vườn sinh thái với những cây cảnh có giá trị kinh tế cao. Một phần, ông làm ao thả cá, thực hiện phương châm “lấy ngắn nuôi dài”.

Ông Ân tự nhủ, khi đã muốn làm điều gì thì phải quyết làm bằng được. Thôn 5 vốn có nghề trồng hoa truyền thống lâu đời, nhưng do khó khăn về tưới tiêu, người dân chỉ sợ mất mùa nên không ai dám dấn thân phát triển nghề này cho rực rỡ. Ông biết, trước đó, vào năm 2005, một Dự án trồng hoa công nghệ cao trong nhà lưới nổi tiếng  do xã phối hợp với Viện rau quả Trung ương với diện tích 2.200m2 lần đầu tiên thực hiện. Gia đình ông Nguyễn Bá Tăng được chọn triển khai làm điểm nhằm đẩy mạnh phong trào cải tạo vườn tạp, phát triển VAC. Nhưng chỉ sau vài ba năm, dự án kết thúc không nhân rộng và phát triển thêm được. Vì thế, khi xây dựng Nông thôn mới, xã Phù Vân đã chọn mô hình của ông Ân làm điểm, cho rằng, nếu mô hình này được xây dựng và phát triển thành công, nó sẽ tạo điều kiện thôi thúc nông dân thực hiện giấc mơ làm giàu trên chính quê hương mình.

Tạo nền móng buôn bán cây cảnh

Vừa quán xuyến gia đình, vừa “vật lộn” với những khó khăn cho giấc mơ phục hồi “bờ xôi ruộng mật” của ông cha, ông Ân phải đổ mồ hôi, sôi nước mắt với những toan tính chẳng dễ dàng. Được cái, lúc nào ông cũng cười, cũng lạc quan và hy vọng. 

“Nói thật với các cậu, nếu không phải là anh Ân, người khác khó mà làm thay đổi cả vùng đất ven đê ấy thành khu du lịch sinh thái đầy hứa hẹn của Phù Vân nói riêng, thành phố nói chung. Bởi vì, bao nhiêu năm trời, ở cái vùng đó người dân chỉ trồng khoai, trồng ngô, hiệu quả kém lắm. Nhiều chỗ trũng quá chẳng làm được gì, dân bỏ không. Cứ đến tháng 7 trở đi, nước dâng lên ngập hết… Phải là người bạo gan, bản lĩnh và có đầu óc tư duy kinh tế mới có thể làm được mô hình của anh Ân”, ông Trần Duy Vinh, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Phù Vân thời điểm trước năm 2005 khẳng định.

Trong con mắt của những người nông dân hiền hậu vùng đất này, ông Ân quá đặc biệt, đặc biệt đến độ không ai hiểu được “vì sao ông bỏ phố về làng, từ một sỹ quan quần là áo lượt, làm một nông dân tần tảo đêm ngày”. Những thanh niên trong thôn khi trước “nhàn nhã” cả ngày ở các quán trà, giờ nhìn ông làm cũng sốt ruột, đứng lên tìm hiểu cung cách làm ăn của ông mà học tập. Một số được ông nhận vào làm việc, tỉa cây, bê chậu, trồng hoa, chăm cá… dần dần cũng ổn định cuộc sống.

Kinh doanh cây cảnh là một trong thế mạnh của ông Lê Đức Ân trước khi triển khai mô hình du lịch sinh thái.

Diện tích được mở rộng dần nhờ thuê đất của các hộ dân lên tới 7.800m2, ông Ân tiếp tục xin phép xã, thành phố cải tạo, đắp bờ ngăn nước để trồng hoa, cây cảnh. Ngoài những cây cảnh bon sai đắt tiền, ông trồng hàng nghìn gốc hồng cổ, cúc chậu, hoa đồng tiền… Đó là những loại hoa mà người dân thành phố, các nơi yêu chuộng thời điểm đó. Cả ngày ngoài vườn, ông Ân cùng với anh em dầm dãi nắng mưa, nuôi quyết tâm biến vùng đất này trở thành một khu du lịch sinh thái trong tương lai. “Thật kinh khủng! tháng 10 năm 2017, trận mưa lụt lớn đã làm cho cả vùng này ngập úng. Gần chục tấn cá quả trong ao đến kỳ thu hoạch mất trắng. Nhưng may ông trời thương, Tết năm ấy, nhà tôi bán được 2.700 chậu hồng cổ, cúc, đồng tiền hoàn vốn”, ông Ân nhớ lại.

Mô hình trồng hoa cây cảnh của ông đã trở thành mô hình điểm hiệu quả về phát triển kinh tế của xã trong thực hiện xây dựng Nông thôn mới. Từ đây, nhiều vườn cây cảnh có giá trị hàng chục tỷ đồng của các hộ nông dân qua liên kết làm ăn với ông Ân xuất hiện. Chẳng hạn như Vũ Ngọc Huy, trước đây từng là thanh niên nhàn nhã, sống dựa vào nghề xay xát, kinh tế chẳng có gì đáng kể. Khi ông Ân làm mô hình trồng hoa, cây cảnh, Huy về đây làm thuê.

Bên cạnh ông Ân nhiều năm, học hỏi được kinh nghiệm, ảnh hưởng từ ông tính ham làm, ham nghĩ, không chịu ngồi yên nên chỉ sau dăm năm, Vũ Ngọc Huy đã có một vườn cây lớn, có giá trị kinh tế. Hiện tại, Vũ Ngọc Huy là một trong số những tay buôn bán cây cảnh tầm cỡ của Hà Nam, trong tay có hàng chục tỷ đồng. Chẳng kém cạnh Vũ Ngọc Huy, ở thôn 5 Phù Vân giờ có gần chục tay làm nghề buôn bán cây cảnh có tiếng trong khu vực Đồng bằng sông Hồng.

Ông Lê Đức Ân (bên trái) cùng với ông Phạm Văn Quân, Phó Chủ tịch UBND thành phố Phủ Lý thăm quan vườn cây cảnh của gia đình.

“Hóa ra, máu làm giàu của người dân Phù Vân cũng sục sôi lắm chứ! Chỉ cần có người khơi nguồn thì phong trào làm giàu của nông dân chẳng kém nơi nào đâu. Hạnh phúc mang đến cho mình lúc này không chỉ là những thành công trong từng kế hoạch cá nhân mà lớn hơn chính là sự thay đổi trong tư duy, lề lối làm ăn của bà con nông dân nơi đây biến vùng đất này trở thành bờ xôi ruộng mật, trở thành một vùng trồng hoa có tiếng tăm bên những dòng sông huyền thoại", ông Ân tự hào như thế.

Bài 2: Tạo niềm tin, làm chỗ dựa cho nông dân trong vùng

Chu Uyên – Trung Hiếu