Tính chuyện đường dài đưa nông sản vươn xa

Thanh Hóa: Tính chuyện đường dài cho nông sản

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh, đến cuối tháng 8-2023, Thanh Hóa có 22 sản phẩm OCOP tìm được thị trường xuất khẩu. Đây là niềm vui, cho thấy nông sản làng ta đã vượt qua được hàng rào kiểm định gắt gao để đến trời Âu, Bắc Mỹ - là những thị trường khó tính nhất thế giới hiện nay. Tuy nhiên, đi qua niềm vui ban đầu, khó để nói là đã làm chúng ta hài lòng.

Giám đốc Lê Ngọc Anh giới thiệu sản phẩm mắm Lê Gia. 

Là tỉnh có tới hàng trăm mặt hàng nông, lâm, thủy sản, trong đó có nhiều sản phẩm đặc trưng, nổi trội. Nhất là, trong bối cảnh tỉnh đã dành nhiều cơ chế và nguồn lực để hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn, thì con số này đã trở nên quá khiêm tốn. Trong số các sản phẩm chủ thể sản xuất ký được các hợp đồng liên kết tiêu thụ ổn định với đối tác nước ngoài, chủ yếu là sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ cói, tre luồng, dứa, thủy sản... là những sản phẩm truyền thống chủ lực của tỉnh, nức tiếng từ lâu. Nhiều sản phẩm có tiếng khác được bảo hộ, chỉ dẫn địa lý, nhưng lại chưa được nâng tầm để xuất khẩu ổn định.

Một số chuyên gia cho rằng, còn nhiều rào cản khiến nông sản Thanh Hóa dù có lợi thế trong nước, nhưng lại chưa hấp dẫn thị trường quốc tế. Trong đó vấn đề lớn nhất là tư tưởng “ăn xổi” trong nuôi, trồng của một số chủ sở hữu khiến nông sản tồn dư nhiều tạp chất làm giảm tính cạnh tranh. Cùng với đó, chưa có nhiều doanh nghiệp nông nghiệp mạnh chủ động liên kết với nông dân để xây dựng vùng canh tác, nuôi trồng lớn và bao tiêu, gia công sản phẩm xuất khẩu. Điều này cho thấy, dù có dư địa phát triển, nhưng nông sản Thanh Hóa lại chưa tận dụng được để tạo ra hấp lực. Nếu cứ để nông dân “tự bơi” trong sự hạn hẹp về nguồn vốn, không có điều kiện để tiếp cận khoa học - công nghệ một cách đồng bộ, thì rất khó để xây dựng chất lượng, thương hiệu nông sản đáp ứng các tiêu chí của thị trường quốc tế. Chưa kể tính kết nối để luân chuyển hàng hóa, tiếp cận thị trường quốc tế gần như bằng không.

Trong số 354 sản phẩm OCOP mà tỉnh Thanh Hóa đang sở hữu, duy nhất mắm tôm Lê Gia là đảm bảo được chuỗi khép kín từ sản xuất đến xuất khẩu ra một số thị trường quốc tế khó tính. Kinh nghiệm mà chủ thể này chia sẻ là muốn mở đường cho nông sản trong tỉnh vươn tầm, đòi hỏi phải dựa trên các giá trị cốt lõi của sản phẩm, đó là chất lượng đặc thù, giá trị khác biệt, uy tín và độ an toàn. Làm được điều đó mới giúp sản phẩm được ưu tiên lựa chọn và tin tưởng. Chưa kể, để vào được các thị trường khó tính và xác lập được chỗ đứng tại đây, thì việc xây dựng và bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm là hết sức quan trọng.

Thanh Hóa là một trong những tỉnh có nhiều sản phẩm truyền thống được bảo hộ chỉ dẫn địa lý và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nhất cả nước hiện nay. Cần phải nhân lên giá trị lợi thế này để quốc tế biết đến các sản phẩm có giá trị từ xứ Thanh. Mà muốn làm tốt điều đó, bên cạnh nỗ lực của chính quyền, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn, ngành khoa học và công nghệ, phải có sự tham gia mạnh mẽ hơn của doanh nghiệp nông nghiệp. Các chủ thể sản phẩm cũng cần chủ động ứng dụng công nghệ, quan tâm đến bao bì nhãn mác để nâng cao sức hấp dẫn, nhất là sản phẩm OCOP sau khi được công nhận. Đặc biệt, phải xóa bỏ tư duy “ăn xổi”, bắt tay thực sự với những doanh nghiệp mạnh thì mới tính được câu chuyện đường dài đưa nông sản làng ta vượt đại dương ra xứ người bền vững và hiệu quả.

Hà Nội: Tập trung xây dựng thương hiệu nâng cao giá trị hạt gạo

Những năm qua, thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp, nhằm khuyến khích các địa phương phát triển cánh đồng mẫu lớn, xây dựng vùng lúa chất lượng cao đạt tiêu chuẩn xuất khẩu… Để phát huy hiệu quả canh tác, nâng cao giá trị hạt gạo, ngành Nông nghiệp Thủ đô đã và đang tập trung xây dựng thương hiệu gạo Hà Nội.

Giới thiệu sản phẩm “Gạo chất lượng Khu Cháy” của Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh nông nghiệp Đoàn Kết (huyện Ứng Hòa).

Huyện Ứng Hòa có 8.350ha trồng lúa, trong đó có hơn 5.660ha cấy giống lúa chất lượng cao, như: Nếp cái hoa vàng, lúa thơm, lúa giống Nhật J02. Để nâng cao giá trị hàng hóa cho sản phẩm gạo, huyện đã xây dựng nhãn hiệu “Gạo chất lượng Khu Cháy”.

Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh nông nghiệp Đoàn Kết (huyện Ứng Hòa) Cao Thị Thủy cho biết, với diện tích hơn 310ha, hợp tác xã đã xây dựng vùng lúa chất lượng cao theo hướng an toàn. Không những vậy, để nâng cao chất lượng gạo, hợp tác xã còn đầu tư hệ thống sấy thóc theo dây chuyền công nghệ hiện đại, công suất 300 tấn/ngày và hệ thống xay, xát gạo hiện đại.

Còn theo Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú (huyện Chương Mỹ) Trịnh Thị Nguyệt, được thành phố quy hoạch là vùng sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao, huyện Chương Mỹ đã mở rộng sản xuất lúa hữu cơ giống Japonica của Nhật tại xã Đồng Phú, với diện tích 47ha. Do sản xuất theo hướng an toàn, toàn bộ sản phẩm gạo hữu cơ của Đồng Phú đã được các doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm.

Hiện, trên địa bàn thành phố có hơn 200 vùng sản xuất lúa tập trung, với tổng diện tích khoảng 40.000ha; mỗi vùng có diện tích từ 50ha trở lên, có những vùng lên tới hơn 300ha. Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, qua triển khai chương trình sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao, một số giống đã cho năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao hơn từ 15% đến 20% so với các giống lúa thông thường. Đặc biệt, giống lúa Japonica đã được xuất khẩu sang một số nước, như: Mỹ, Nhật Bản, Australia... Việc đẩy mạnh sản xuất lúa chất lượng cao đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, không chỉ mang lại thu nhập cao cho người nông dân, mà còn tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường, đáp ứng xu hướng hội nhập quốc tế...

Tuy nhiên, việc phát triển vùng lúa chất lượng cao để xây dựng thương hiệu gạo Hà Nội còn gặp không ít khó khăn. Có thể kể đến các nguyên nhân, như: Nhiều hộ sản xuất quy mô nhỏ lẻ, manh mún; vẫn còn hiện tượng người dân không tuân thủ hợp đồng liên kết, làm ảnh hưởng đến phát triển chuỗi giá trị lúa gạo; đầu ra cho sản phẩm lúa gạo còn bấp bênh...

Theo Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại và Xuất khẩu Green Path Việt Nam (quận Nam Từ Liêm) Phùng Thị Thu Hương, Hà Nội đã có những vùng lúa gạo chất lượng cao, nhưng nhà máy sơ chế, đóng gói, tập kết kho còn quá nhỏ lẻ... Trong khi đó, để có mặt tại các thị trường khó tính, như: Mỹ, Australia… lúa gạo Hà Nội phải đáp ứng được các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm...

Để có thể nâng cao thương hiệu gạo Hà Nội, trong giai đoạn 2021-2025, cơ cấu giống lúa chất lượng cao của toàn thành phố phải đạt trên 80% diện tích gieo cấy. Do đó, Hà Nội phấn đấu duy trì, phát triển 200 vùng trồng lúa Japonica và lúa chất lượng cao hàng hóa theo hướng an toàn, VietGAP, hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Cùng với đẩy mạnh phát triển thương hiệu gạo, Hà Nội sẽ xây dựng, hình thành từ 3 đến 5 chuỗi liên kết nội địa và xuất khẩu gạo.

Phó Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tam Hưng (huyện Thanh Oai) Nguyễn Thị Cứu cho rằng, các ngành chức năng cần hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp nông nghiệp, hợp tác xã về xây dựng thương hiệu, kết nối với hệ thống phân phối, tiêu thụ để thu mua sản phẩm cho nông dân khi vào vụ thu hoạch. Mặt khác, tập huấn nâng cao kiến thức, đưa các giống mới, có năng suất cao, chất lượng tốt vào canh tác, giúp ổn định sản xuất, cho giá trị kinh tế cao và mang đến cho người tiêu dùng Thủ đô những sản phẩm lúa gạo an toàn.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, ngành Nông nghiệp Hà Nội tiếp tục phối hợp với các địa phương quy hoạch vùng sản xuất, xây dựng cánh đồng mẫu lớn, hỗ trợ nông dân áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, đưa cơ giới hóa vào sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao. Ngoài ra, Hà Nội sẽ hỗ trợ đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng, giao thông thủy lợi cho những vùng chuyên canh sản xuất hàng hóa quy mô lớn nói chung và vùng chuyên canh lúa nói riêng; tiếp tục hỗ trợ các hợp tác xã, doanh nghiệp xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm trên thị trường.

“Sở NN&PTNT tiếp tục tham mưu với UBND thành phố có chính sách hỗ trợ ở khâu sản xuất, nhất là đầu tư các trang thiết bị, máy móc phục vụ bảo quản, chế biến sau thu hoạch cho các doanh nghiệp. Cùng với đó, khuyến khích, tạo cơ chế thuận lợi cho doanh nghiệp và hợp tác xã liên kết với nông dân, hình thành các chuỗi giá trị lúa gạo khép kín; qua đó, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị thương hiệu sản phẩm lúa gạo của Thủ đô”, ông Tạ Văn Tường thông tin thêm.

Bắc Ninh: Mở rộng diện tích sản xuất lúa ứng dụng máy bay không người lái

Nhằm mở rộng diện tích sản xuất lúa ứng dụng máy bay không người lái, vụ mùa 2023, UBND huyện Yên Phong hỗ trợ kinh phí xây dựng mô hình ứng dụng Drone - thiết bị bay không người lái 3 trong 1 (gieo giống, rải phân, phun thuốc bảo vệ thực vật) trong sản xuất lúa với diện tích 50 ha. Cụ thể, hỗ trợ 100% chi phí công bay và tổ chức hội nghị đầu bờ cho các vùng sản xuất áp dụng cả 3 công đoạn trên.

Gieo sạ bằng máy bay không người lái tại xã Long Châu.

Được triển khai thí điểm từ năm 2022 với diện tích 10ha tại xã Long Châu, mô hình ứng dụng máy bay không người lái cho thấy hiệu quả rõ rệt, giảm thiểu chi phí nhân công, vật tư, tăng hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường và sức khỏe nông dân. Đến nay, các địa phương của Yên Phong tích cực áp dụng công nghệ này, riêng diện tích phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay không người lái toàn huyện đạt 500ha mỗi vụ.

Vụ mùa năm 2023, huyện Yên Phong gieo cấy 3.470ha lúa.  Ngoài các chính sách chung của tỉnh, UBND huyện hỗ trợ thêm 20% giá giống cho các vùng sản xuất lúa năng suất cao, lúa chất lượng cao tập trung có quy mô từ 3ha trở lên; hỗ trợ tập huấn sản xuất chuyển giao khoa học kỹ thuật với kinh phí 50 triệu đồng./.