Áp dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo để nuôi lợn theo VietGAHP: Hiệu quả nhiều mặt

Lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, chủ nhiệm dự án cùng các đại biểu thăm khu nuôi úm lợn con tại huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình.

Để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng về thịt lợn trong nước và hướng tới xuất khẩu, việc triển khai tổng thể từ công tác giống, chọn lọc lợn đực giống tốt và áp dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo (TTNT) nhằm tăng năng suất lợn thịt là hướng đi đúng đắn và hiệu quả. Tuy nhiên, số lợn nái sinh sản được phối giống bằng kỹ thuật TTNT ở nước ta còn thấp, nguồn lợn đực giống chủ yếu tận dụng từ đàn thương phẩm, tỷ lệ cận huyết cao. Người chăn nuôi cho phối trực tiếp dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh, chất lượng đàn lợn thịt kém, chi phí chăn nuôi tăng cao.

Trước tình hình đó, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã triển khai dự án “Mô hình áp dụng kỹ thuật TTNT kết hợp với thú y cộng đồng nhằm phát triển chăn nuôi lợn theo  VietGAHP trong nông hộ” theo Quyết định số 893/QĐ-BNN-KHCN ngày 29/4/2014 của Bộ Nông nghiệp và PTNT.

Dự án được triển khai trong 3 năm 2014 - 2016, tại 19 tỉnh, thành: Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nam Định, Thừa Thiên - Huế, Sơn La, Lào Cai, Hòa Bình, Bắc Giang, Nghệ An, Yên Bái, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Bình Phước, Quảng Bình, Tuyên Quang, Phú Thọ, Đà Nẵng và Hà Tĩnh với quy mô 286 con lợn đực giống (gồm Duroc, Yorkshire, Landrace, Pietrain, Pidu...), tại 80 điểm trình diễn, 143 hộ chăn nuôi.

Hiện, số lợn đực giống của dự án đã nhảy giá thành thạo và cho chất lượng tinh tốt với khoảng 19.000 lần khai thác. Hoạt lực tinh trùng đạt khoảng 82%, nồng độ tinh trùng đạt khoảng 255 triệu tinh trùng/ml. Số tinh lợn cấp miễn phí cho lợn nái trong mô hình đều đạt 25 nái/lợn đực. Trong 2 năm (2014 - 2015) đã có trên 52.500 con lợn nái sinh con, năng suất đạt 10,7 - 10,8 con/lứa; tỷ lệ nuôi sống đạt 94 - 95%.

Bên cạnh việc hỗ trợ lợn đực giống ngoại chất lượng tốt và chi phí thức ăn, trứng gà và vật tư phục vụ TTNT, dự án đã xây dựng được 80 mạng lưới thú y cộng đồng (MLTYCĐ), thành lập 54 tủ thuốc thú y cộng đồng có thuốc thú y dự phòng, tổ chức tiêm phòng và tiêu độc khử trùng định kỳ, hướng dẫn người chăn nuôi ghi chép sổ theo dõi chăn nuôi. Các mô hình thuộc dự án có tỷ lệ đàn vật nuôi an toàn dịch bệnh cao, không có dịch bệnh xảy ra đối với các bệnh dự án hỗ trợ vắc-xin như tụ huyết trùng, đóng dấu lợn, phó thương hàn, dịch tả lợn, tai xanh và lở mồm long móng.

Thông qua MLTYCĐ, người dân đã nắm bắt được quy trình chăn nuôi lợn theo  VietGAHP trong nông hộ, kiến thức sửa chữa, xây dựng chuồng trại, con giống, chăm sóc nuôi dưỡng, tiêm phòng, vệ sinh thú y và phòng trị bệnh cho lợn, cách sử dụng thức ăn hợp lý, duy trì việc ghi sổ theo dõi các hoạt động chăn nuôi.

Để có được kết quả trên, chủ nhiệm dự án, TS.Nguyễn Thị Liên Hương, Phó trưởng phòng Khuyến nông Chăn nuôi và Thú y (Trung tâm Khuyến nông Quốc gia) chú ý tới công tác chọn điểm, chọn hộ; công tác đào tạo, tập huấn, thông tin tuyên truyền; tiến bộ kỹ thuật áp dụng vào mô hình và đặc biệt là đã soạn thảo bản hướng dẫn triển khai dự án khá đầy đủ và chi tiết. Công tác chọn hộ đảm bảo nguyên tắc đúng đối tượng và công khai, minh bạch các chính sách hỗ trợ.

Theo anh Lê Anh Tuấn (Yên Khánh - Ninh Bình), trước đây gia đình nuôi lợn đực để cho phối giống trực tiếp, nhưng chất lượng tinh không đảm bảo, lợn nái sinh sản chỉ đạt 8 - 9 con/lứa. Được lựa chọn tham gia mô hình, với 2 lợn đực giống Duroc, trọng lượng 100 kg/con, cho khai thác 3 ngày/lần, bình quân mỗi lần 10 - 12 liều tinh và 100% được sử dụng để TTNT cho đàn lợn nái của địa phương, bình quân 3-5 lợn nái/ngày. Lợn nái sinh sản đạt 10-13 con/lứa.

Anh Nguyễn Công Trung Nhận, hộ dân tham gia mô hình ở huyện Kim Bảng (Hà Nam), cho biết, so với trước đây, qua phối giống trực tiếp, lợn thịt xuất bán đạt trọng lượng 80 kg/con; trong 2 năm gần đây, nhờ có lợn đực giống tốt và áp dụng kỹ thuật TTNT, đàn lợn con sinh ra đồng đều, đẹp và khỏe mạnh, lợn thịt xuất bán đạt  100 - 110 kg/con với tỷ lệ thịt nạc cao, được thị trường ưa chuộng. Các hộ tham gia mô hình được nâng cao kiến thức, xây dựng chuồng trại đúng kỹ thuật, chú trọng công tác giống; sử dụng thức ăn, nước uống có kiểm soát; tiêm phòng vắc-xin, vệ sinh thú y và phòng trị bệnh cho lợn, duy trì việc ghi sổ theo dõi các hoạt động chăn nuôi.

Bà Hoàng Thị Tố Nga, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nam Định, đánh giá, việc triển khai dự án đã góp phần nâng cao tỷ lệ TTNT cho đàn lợn nái, đồng thời xây dựng MLTYCĐ, giúp người dân chủ động phòng chống dịch bệnh, tỷ lệ tiêm phòng cho đàn lợn của tỉnh tăng 70 - 90%. 

TS.Trần Văn Khởi, quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, cho biết: Thành công của dự án sẽ góp phần tăng cường công tác TTNT trong chăn nuôi lợn, giảm tỷ lệ phối giống trực tiếp, hạn chế bệnh truyền lây qua đường sinh dục và đảm bảo đàn lợn con khỏe mạnh, năng suất cao, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hạn chế ô nhiễm môi trường. Kinh nghiệm thực hiện dự án là cơ sở, tiền đề để nhân rộng mô hình dự án đến các địa phương khác trên cả nước.

Thanh Thúy