Đề nghị cấm bán sách tham khảo trong nhà trường

Sách tham khảo không cần mua

Đại biểu Thái Văn Thành (Nghệ An) nêu vấn đề, tại phiên thảo luận ngày 01/6, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, đang trình Chính phủ để định khung giá sách giáo khoa, đại biểu bày tỏ đồng tình với quan điểm của Bộ trưởng là phải đưa sách giáo khoa vào danh mục quản lý giá và đảm bảo quyền lợi của học sinh và điều kiện KT - XH hiện nay của người dân.

Hiện, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục nhà trường tăng cường công tác truyền thông rộng rãi trong nhân dân để phụ huynh, học sinh hiểu về hai loại sách giáo khoa. Thứ nhất là sách giáo khoa, đó là sách bắt buộc học sinh có đi học. Thứ hai là sách bổ trợ, tham khảo, loại sách này tuỳ thuộc vào điều kiện, nhu cầu của học sinh, phụ huynh nên không bắt buộc phải mua.

Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) cho biết, đề xuất của đại biểu Thái Văn Thành là “cần nói cho người dân hiểu rằng sách tham khảo không cần mua”. Đại biểu nhấn mạnh, sách tham khảo này chính là nguồn lợi rất lớn cho các nhà xuất bản. Vì vậy, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nghĩ rằng, cần hạn chế tối đa loại hình sách này. Nhiều nhà giáo dục kinh nghiệm trên thế giới đã chỉ ra rằng, sách tham khảo chỉ dùng cho các thầy, cô giáo sử dụng để phong phú bài giảng của mình. Còn học sinh tiểu học không cần có sách tham khảo.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề nghị, nên cấm bán sách tham khảo trong nhà trường. Đổi mới sách giáo khoa là rất đúng đắn, nhưng cách làm chưa tạo sự cạnh tranh lành mạnh. Sẽ có các sản phẩm tốt, rẻ hơn và đứng vững theo thời gian, chọn cách làm tường minh và khoa học thì sách giáo khoa sẽ trở lại đúng vị trí, trang trọng của mình.

Chống lãng phí trong  mua sắm sách giáo khoa

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) cho rằng, đối với các gia đình có nguồn thu nhập thấp, chi phí cho con em đi học là một gánh nặng. Vì vậy, việc tuyên truyền cũng như có những giải pháp để tăng cường ý thức tiết kiệm, chống lãng phí trong việc mua sắm sách giáo khoa là một trong những giải pháp cần làm.

Nguyên nhân khiến giá sách giáo khoa của các lớp tăng từ 2 đến 4 lần không phải chỉ vì chi phí tăng trên từng đầu sách mà là do số lượng đầu sách. Đại biểu đề nghị Bộ GD&ĐT cần có quy định những sách nào là sách giáo khoa bắt buộc phải mua, những sách nào là sách tham khảo và cần cho phụ huynh quyền được lựa chọn mua những sách bắt buộc mà không phải mua những sách khác, vì phụ huynh chủ yếu là mua sách giáo khoa cho con qua các lớp.

Còn đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho biết, cử tri rất quan tâm tới vấn đề giá bán sách giáo khoa tăng cao trong lúc cuộc sống của người dân chịu ảnh hưởng do đại dịch Covid-19. Phần đông dư luận đều cho rằng, việc tăng giá sách vào thời điểm này sẽ tạo thêm gánh nặng cho các gia đình có con em đến trường, nhất là gia đình thuộc hộ nghèo, ở vùng sâu, vùng xa.

Do đó, đề nghị Chính phủ căn cứ vào đề xuất của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT sớm có biện pháp hữu hiệu để quản lý giá sách giáo khoa - mặt hàng rất đặc biệt, thiết yếu. Việc này để tránh việc tăng giá tùy tiện, tác động tiêu cực đến cuộc sống người dân, tạo dư luận không tốt.

Cần rà soát, tinh giản sách giáo khoa theo hướng thống kê danh mục sách giáo khoa bắt buộc đối với từng lớp học, cấp học. Ngoài sách giáo khoa bắt buộc phải có, số sách còn lại học sinh có thể tham khảo tùy vào điều kiện cụ thể và nhu cầu. Đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ quan tâm, đầu tư hỗ trợ thư viện sách giáo khoa dùng chung cho các trường vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Với sự đầu tư đó, học sinh có thể mượn sách miễn phí và trả lại sau khi kết thúc năm học.

“Bộ GD&ĐT đã có công văn gửi các địa phương cân nhắc, xem xét lộ trình tăng học phí. Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay, đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, đặc biệt do ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 vừa qua, vì thế, Chính phủ, Bộ GD&ĐT cần có chỉ đạo thống nhất tạm hoãn việc tăng học phí trong năm học tới, tạo điều kiện cho các em được đến trường, đời sống của người dân cũng đỡ cơ cực hơn”, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Bến Tre) nêu ý kiến.

Đảm bảo giá sách giáo khoa được thấp nhất

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho hay, với mong muốn học sinh luôn được mua sách giáo khoa với giá thấp nhất, từ góc độ quản lý, Bộ GD&ĐT đã tăng cường chỉ đạo về chuyên môn kỹ thuật, yêu cầu các nhà xuất bản thực hiện xuất bản sách sao cho sách có thể dùng lại nhiều lần. Các bộ sách xuất bản mới theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã thực hiện đầy đủ điều này.

Bên cạnh đó, đã quy định cấu trúc, nội dung sách giáo khoa phải phù hợp với tiêu chuẩn sách giáo khoa về xuất bản phẩm. Quá trình thẩm định sách, các hội đồng thẩm định đã yêu cầu các nhóm tác giả điều chỉnh những phần quá dài, lạm dụng hình ảnh. Hiện nay, Bộ GD&ĐT đang chỉ đạo, ban hành một thông tư quy định tiêu chí, quy chuẩn riêng về sách giáo khoa để điều tiết việc này một cách cụ thể, hiệu quả hơn.

Nhiều lần Bộ đã yêu cầu Nhà xuất bản Giáo dục cần tiết kiệm tối đa, cắt giảm các khoản chi phí trung gian để giảm chi phí quản lý, bán hàng, các chi phí khác để đảm bảo giá sách giáo khoa được thấp nhất. Chỉ đạo nhà xuất bản thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp về cung cấp sách giáo khoa cho học sinh thuộc các đối tượng, các vùng khó khăn và đã chỉ đạo nhà xuất bản cung cấp các bản sách dạng PDF miễn phí để học sinh có thể tiếp cận ngay từ khi phát hành. Bộ đã có công văn gửi Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, Quốc hội bổ sung sách giáo khoa vào danh mục được nhà nước định giá và có chính sách trợ giá.

Về việc tăng học phí, Bộ trưởng cho biết, với bậc phổ thông, chính quyền cấp tỉnh, thành phố sẽ quyết định mức học phí. Nghị định 81 quy định theo vùng miền, có mức trần, mức sàn và có lộ trình. Các địa phương căn cứ vào tình hình thực tế mà quyết định mức học phí cho phù hợp. Có nơi đã miễn hoàn toàn học phí như Hải Phòng, một số nơi cân nhắc các mức theo quy định.

Học phí các trường đại học thực hiện theo Nghị định 81, tùy theo mức độ tự chủ. Nếu trường tự chủ một phần hoặc tự chủ chi thường xuyên, một phần chi đầu tư thì không được thu học phí quá mức trần. Còn trường đạt chuẩn kiểm định quốc gia, quốc tế, được phép thu theo định mức kinh tế kỹ thuật do nhà trường tính toán. Đây là quyền tự chủ các đại học.

“Căn cứ theo tình hình dịch bệnh, năm 2021, Bộ GD&ĐT đã nhiều lần đề nghị các bộ, ngành, địa phương giữ ổn định mức học phí.  Bộ lưu ý các địa phương, nhà trường căn cứ tình hình thực tế để có mức thu học phí và lộ trình tăng phù hợp, chia sẻ khó khăn với phụ huynh, học sinh, góp phần bình ổn giá, an sinh xã hội”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết.