Dinh trấn Thanh Chiêm được công nhận Di tích Quốc gia

Năm Nhâm Dần (1602), chúa Tiên Nguyễn Hoàng thành lập dinh trấn Quảng Nam (còn gọi là dinh trấn Thanh Chiêm)  tại Thanh Chiêm (nay là xã Điện Phương, thị xã Điện Bàn). Dinh trấn Thanh Chiêm được xem là “thủ phủ” thứ hai ở Đàng Trong.

Dưới thời các chúa Nguyễn, Thanh Chiêm là nơi “tập sự” việc quản lý, điều hành đất nước của các thế tử”.

Nằm trên đường thiên lý Bắc - Nam, bên bờ Sài Thị Giang (nay là sông Thu Bồn) và gần cửa Đại Chiêm (Cửa Đại), cách Tourane - Cửa Hàn không xa, qua hơn 200 năm tồn tại (1602 - 1832), Dinh trấn Thanh Chiêm đã khẳng định được “sứ mệnh” lịch sử quan trọng. Không ít nhà buôn, giáo sĩ phương Tây thời ấy đã gọi đây là “nước Quảng Nam”. Với vai trò, vừa là “hậu cứ” vững chắc để các Chúa Nguyễn đối phó với Đàng Ngoài và các thế lực thù địch, vừa làm “bàn đạp” để nhà Nguyễn hoàn thành công cuộc Nam tiến. 

Đặc biệt, trong bối cảnh lịch sử bấy giờ, từ năm 1615, Dinh trấn Thanh Chiêm đã có “cơ duyên” để các nhà truyền giáo phương Tây đến nghiên cứu, sáng tạo và hình thành chữ Quốc ngữ. Lịch sử đã ghi nhận sự ra đời của “trường dạy” chữ Quốc ngữ đầu tiên tại Thanh Chiêm cũng như sự “cộng tác” đắc lực của người dân Thanh Chiêm và tiếng nói của người Quảng Nam trong quá trình ký âm mẫu tự La tinh thành tiếng Việt...

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nông Quốc Thành, Phó Cục trưởng Cục Di sản, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, việc công nhận Di tích Quốc gia Dinh trấn Thanh Chiêm có ý nghĩa vô cùng đặc biệt. 

Đây là sự khẳng định trên phương diện quản lý Nhà nước về vai trò, vị trí, giá trị văn hóa lịch sử của Di tích Dinh trấn Thanh Chiêm; sự tri ân của các thế hệ con cháu với các bậc tiền nhân trong công cuộc dựng nước và giữ nước; tôn vinh giá trị của chữ Quốc ngữ - ngôn ngữ chính thống của người Việt Nam trong công cuộc duy tân đất nước và hội nhập hôm nay. 

Ông Lê Trí Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, mặc dù chỉ còn lưu lại những địa danh và vết tích ít ỏi nhưng giá trị lịch sử - văn hóa của Dinh trấn Thanh Chiêm vẫn ngày càng được khẳng định và tôn vinh. Vì vậy, tỉnh Quảng Nam luôn quan tâm đến công tác nghiên cứu, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của Di tích Dinh trấn Thanh Chiêm. 

"Năm 2008, Di tích Dinh trấn Thanh Chiêm đã được UBND tỉnh Quảng Nam xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Và hôm nay, tỉnh Quảng Nam long trọng đón nhận Bằng Di tích Quốc gia Dinh trấn Thanh Chiêm. Đây là sự khẳng định về vị trí, vai trò, giá trị lịch sử - văn hóa của Di tích Dinh trấn Thanh Chiêm gắn với sự khai sinh chữ Quốc ngữ. Kể từ hôm nay, vai trò, vị trí của Di tích Dinh trấn Thanh Chiêm được nâng lên một tầm mới", ông Thanh nhấn mạnh. 

                                                                   Ngọc Lan