Đông Thanh có hợp tác xã đương quy

Từ 1.000m2 đương quy khởi nghiệp

Vào một ngày hạ tuần tháng 9/2017, tôi đến Hợp tác xã (HTX) Dược liệu Biết Lộc Thành vừa mới được thành lập ở thôn Tầm Xá, xã Đông Thanh. Qua mỗi ngã rẽ, hỏi người dân, ai cũng “thông thuộc” nguồn gốc khu vườn cây dược liệu đương quy của Giám đốc HTX Lê Văn Biết, nên tôi đến nơi không mấy trở ngại.  “Đến vườn nhà ông Biết để thu mua hay hỏi kinh nghiệm hợp tác trồng đương quy?. Trước đây, ông Biết trồng càphê rồi làm tổ trưởng tổ hợp tác, nay là Giám đốc HTX Dược liệu mới ra đời ở xã Đông Thanh này. Vườn nhà ông Biết cách cổng chào “Thôn Văn hóa Tầm Xá” độ mười phút xe máy, nằm bên phải đường đá đi vào”, những người dân bên đường vào xã Đông Thanh nhiệt tình giới thiệu.

Vào sân nhà ông Biết, tôi được cảm nhận mùi hương thơm đượm của dược liệu đương quy đang phơi trên 3 tầng giá sắt và trên tấm bạt, chủ yếu phơi trong bóng mát để sấy khô bằng làn gió tự nhiên. Phía sau vườn, nhân công đang dùng nỉa lật lớp đất mặt, cẩn thận nhấc lên đầy đủ các bộ phận đầu, thân và rễ nhánh, rễ tơ của củ đương quy. Tôi cầm một củ đương quy to bằng bắp tay người lớn, hỏi trung bình cân nặng bao nhiêu, Giám đốc Biết trả lời khá nhanh: “Mỗi củ đương quy thu hoạch trên đất Đông Thanh có trọng lượng từ 0,3- 0,5kg, cá biệt có năm thu khá nhiều số củ cân nặng 1- 1,2kg. Cứ 1.000m2 trồng khoảng 10.000 cây đương quy, chăm sóc 14- 15 tháng, thu hoạch khoảng 3 tấn củ”.

Trong khu vườn dược liệu của Giám đốc Biết chiếm phần lớn diện tích là đương quy thương phẩm, phần diện tích còn lại bố trí vườn ươm cây giống và trồng thử nghiệm các loại cây dược liệu mới như ma hoàng, đẳng sâm… Trước đây, toàn bộ diện tích này canh tác cà phê, năng suất trung bình 3 tấn/năm, nhưng ông Biết đã mạnh dạn chuyển đổi lần lượt từ năm 2014, hoàn thành vào đầu năm 2016. “Ba năm trước, tôi ra các tỉnh miền núi phía Bắc tìm mua hạt giống đương quy về trồng thử nghiệm. Vài tháng sau, thấy cây phát triển phù hợp với khí hậu, đất đai xã Đông Thanh nên tôi quyết định chuyển đổi 1.000m2 đất cây cà phê sang trồng đương quy. Đến đầu năm 2016, thị trường tiêu thụ dần ổn định và mở rộng, gia đình tôi chuyển đổi toàn bộ 1ha diện tích cây cà phê sang trồng cây đương quy theo mô hình hợp tác”, ông Biết cho biết.

Đến 15ha đương quy hợp tác

Đương quy thu hoạch ở xã Đông Thanh, Lâm Hà đạt tiêu chuẩn hàm lượng dược chất của Bộ Y tế. 

Trong lúc hướng dẫn tôi tiếp cận với quy trình sản xuất dược liệu đương quy, Giám đốc Biết phải “ngắt quãng” nhiều lần để “đàm thoại” với các đối tác tiêu thụ và hợp tác mở rộng diện tích. Trong đó, đáng quan tâm có 1 hộ nông dân từ tỉnh ĐắkLắk mời Giám đốc Biết qua khảo sát 0,5ha đất để tư vấn chuyển đổi từ cây cà phê sang trồng cây đương quy liên kết. “HTX Dược liệu Biết Lộc Thành chúng tôi luôn sẵn sàng tiếp nhận những hộ nông dân trong và ngoài tỉnh Lâm Đồng liên kết phát triển phù hợp với sinh thái cây dược liệu đương quy. Chỉ cần hộ gia đình đó có diện tích đất tối thiểu 1.000m2, HTX chúng tôi chịu trách nhiệm tất cả các khâu từ cung cấp nguồn giống đến hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, thu hoạch và bao tiêu toàn bộ sản phẩm”, ông Biết nói thêm.

Qua ông Biết, tôi kết nối với bà Đinh Thị Thi, chủ nhân của 4ha đương quy tại xã Đạ Ròn, huyện Đơn Dương sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm với HTX Dược liệu Biết Lộc Thành. Bà Thi chia sẻ: “Sau hai mươi mấy năm sản xuất cà chua và các loại rau, liên tục chịu cảnh được mùa mất giá, tôi quyết định chuyển đổi 4ha đất trồng rau sang trồng cây dược liệu đương quy theo mô hình liên kết HTX, ổn định được đầu vào và đầu ra, nắm chắc được lợi nhuận trên từng đơn vị diện tích đất”. 

Theo ông Biết, trong thời vụ vừa qua, HTX Dược liệu Biết Lộc Thành đã thu mua sản phẩm củ đương quy của các hộ gia đình liên kết với một mức giá 25.000 đồng/kg. Sản xuất theo quy trình kỹ thuật của HTX, sản lượng đạt khoảng 30 tấn/ha, nhân với giá 25.000 đồng/kg, tổng doanh thu đạt 750 triệu đồng/ha, trừ tất cả chi phí  người sản xuất thu về lợi nhuận hơn 400 triệu đồng/ha.

Hiện tại, HTX Biết Lộc Thành đã tập hợp gần 25 thành viên sản xuất khoảng 15ha dược liệu liên kết, tập trung ở địa bàn xã Đông Thanh, đạt tổng sản lượng trung bình 45 tấn/năm. Trong đó, sản phẩm đương quy ở đây được Viện Dược liệu (Bộ Y tế) lấy mẫu phân tích và kiểm nghiệm, kết quả đạt các tiêu chuẩn hàm lượng dược chất theo quy định. Bên cạnh văn phòng làm việc của HTX, ông Biết vừa xây dựng một kho lạnh với công suất bảo quản 40 tấn nguyên liệu khô. “HTX Biết Lộc Thành đang mở rộng thị trường tiêu thụ đương quy và các loại dược liệu khác ở 2 đô thị lớn trong cả nước là Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh. Bởi vậy trong năm 2018, HTX chúng tôi ưu tiên mở rộng vùng nguyên liệu liên kết trồng cây dược liệu trong huyện Lâm Hà nói riêng, tỉnh Lâm Đồng nói chung”, ông Biết chia sẻ kế hoạch của HTX trong tương lai.

Văn Việt