Phát triển rừng gỗ lớn khu vực miền núi phía Bắc: Một giải pháp của lâm nghiệp bền vững

Trao đổi kinh nghiệm phát triển rừng bền vững.

Ngày 16/6/2017, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 886/QĐ-TTg về việc phê duyệt chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, trong đó mục tiêu của chương trình là trồng 200.000ha rừng gỗ lớn, chuyển hóa 90.000ha rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn.

Theo Vụ Phát triển rừng (Tổng cục Lâm nghiệp - Bộ Nông nghiệp và PTNT), tính đến hết năm 2016, cả nước đã trồng thâm canh được hơn 140.000ha rừng cung cấp gỗ lớn, chuyển hóa được hơn 26.000ha rừng. Các mô hình trồng rừng thâm canh và chuyển hóa rừng trồng cung cấp gỗ lớn không chỉ tăng năng suất mà còn mang lại giá trị kinh tế cao hơn hẳn so với trồng rừng kinh doanh gỗ nhỏ như mô hình rừng trồng keo tai tượng tại các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Yên Bái...

Tuy nhiên, việc phát triển trồng rừng gỗ lớn đang gặp nhiều khó khăn, như quy hoạch quỹ đất để trồng rừng sản xuất còn hạn chế, manh mún, diện tích rừng của một hộ thấp, chủ yếu từ 1-2 ha/hộ, số hộ có diện tích rừng trên 5ha rất ít, những hộ này thường trồng dày với mật độ cao nhằm khai thác nhanh (sau 5-6 năm trồng) để bán làm gỗ nguyên liệu, sơ chế ván dăm. Đa số người trồng rừng có thu nhập thấp, không đủ điều kiện tài chính để theo chu kỳ khai thác dài trong khi nhu cầu thu mua gỗ nhỏ lại rất lớn nên dễ bán. Khi kéo dài thời gian trồng rừng để thành gỗ lớn, các hộ trồng rừng thường gặp rủi ro vì bão lũ và tâm lý bất an về giá bán. Đối với các vùng có tầng đất mỏng, nghèo dinh dưỡng rất khó trồng rừng gỗ lớn do các năm sau cây chậm lớn, năng suất không đảm bảo vì vậy trồng rừng gỗ lớn chỉ phù hợp với vùng đất tốt, tầng canh tác dày. Nguồn giống cung cấp cho trồng rừng gỗ lớn nhiều khi thiếu và không đảm bảo chất lượng trong khi người sản xuất ít tiếp cận được các giống mới. Ngoài ra, hạ tầng lâm nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất, cơ chế chính sách phục vụ phát triển rừng gỗ lớn còn nhiều bất cập...

Nhằm đưa ra các giải pháp phát triển rừng gỗ lớn khu vực miền núi phía Bắc, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia vừa phối hợp với Tổng cục Lâm nghiệp, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ nông nghiệp với chủ đề: “Giải pháp phát triển rừng gỗ lớn khu vực miền núi phía Bắc”. 

Tại Diễn đàn, nhiều ý kiến, giải pháp đã được đề xuất nhằm chuyển hóa rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn và phát triển rừng gỗ lớn hiệu quả, bền vững, như:

Các địa phương cần xây dựng quy hoạch vùng trồng rừng gỗ lớn phù hợp với quy hoạch lâm nghiệp chung của vùng và của cả nước, tránh việc chuyển hóa rừng trên những vùng đất nghèo kiệt.

Về cơ chế chính sách: Thúc đẩy việc giao đất, giao rừng cho các tổ chức, cá nhân làm chủ rừng; Xây dựng và thực thi các chính sách về vốn, tín dụng.

Xây dựng và phổ biến các quy trình kỹ thuật về trồng rừng gỗ lớn và quy trình chuyển hóa thâm canh rừng gỗ nhỏ sang rừng gỗ lớn. Nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật nhằm hạn chế hiện tượng rỗng ruột trên cây keo khi chuyển hóa rừng gỗ lớn. Lựa chọn và tiếp tục tuyển chọn giống cây phù hợp cho phát triển rừng gỗ lớn, quản lý giống chặt chẽ khi cung ứng cho sản xuất.

Tăng cường thông tin tuyên truyền để người sản xuất vững tin vào thị trường rừng gỗ lớn, cung cấp thông tin về các tiến bộ kỹ thuật phục vụ sản xuất.

Kết luận Diễn đàn, TS.Trần Văn Khởi, quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đề nghị lãnh đạo trung tâm khuyến nông các tỉnh trong vùng tăng cường công tác tư vấn cho người làm nghề rừng cả về chính sách cũng như các biện pháp kỹ thuật chuyển hóa rừng gỗ nhỏ thành rừng gỗ lớn. Đồng thời đề xuất với các địa phương, tăng cường nguồn lực cho hoạt động khuyến nông về lâm nghiệp nói riêng và nông nghiệp nói chung. Đặc biệt, mở các lớp tập huấn kỹ thuật, tuyên truyền mô hình hiệu quả để người làm rừng có thông tin và kỹ năng đầy đủ để phát triển rừng gỗ lớn.             

P.V