Sản xuất dừa hữu cơ, hướng đi ở BếnTre

Dừa khô ế ẩm

Bến Tre là địa phương có vườn dừa lớn nhất cả nước, với diện tích khoảng 77.200 ha, sản lượng dừa đạt hơn 600 triệu trái/năm, giá trị sản xuất ngành chế biến dừa đạt 3.500 tỷ đồng, chiếm 9,89% so với giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh. Riêng 6 tháng đầu năm nay, giá trị ngành dừa ước đạt 1.800 tỷ đồng, tăng hơn 4%, chiếm 10,32% so với giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh; kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa chiếm 28,38% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh; sản phẩm dừa Bến Tre có mặt trên 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó chủ yếu là Mỹ, Trung Đông, châu Phi, EU, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia...

 Dừa khô đang bị ế ẩm, người trồng gặp khó (Ảnh: ĐH).

Hiện nay, dừa khô ở đây đang gặp khó trong việc tiêu thụ, giá rớt sâu, người trồng dừa gặp khó khăn. Cụ thể, giá dừa khô giảm chỉ còn trên dưới 2.000 đồng/quả; thậm chí ở các vùng nông thôn nhà vườn không bán được. Trước đây, giá dừa dao động từ 6.000 - 7.000 đồng/quả, nay do thị trường xuất khẩu các sản phẩm từ dừa gặp khó khăn, nhất là khi Trung Quốc hiện đang thực hiện chính sách "Zero covid", hạn chế nhập khẩu nên trái dừa khô có việc “cung vượt cầu”, rớt giá. Với mức giá như hiện nay, trong khi phân bón, thuốc bảo vệ thực vật ở mức cao nên người trồng dừa không có lãi, thậm chí thua lỗ.

Trước thực trạng này, mới đây, UBND tỉnh Bến Tre có văn bản kiến nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Công thương hỗ trợ tỉnh Bến Tre xúc tiến thương mại, kết nối với các thị trường xuất khẩu như Mỹ, Trung Quốc, Trung Đông, châu Phi, EU,...; đề nghị các Tham tán Thương mại tại các nước hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh tìm kiếm và kết nối với các nhà nhập khẩu nước ngoài, nhất là các nước trong Hiệp định thương mại tự do. Đồng thời, hỗ trợ các doanh nghiệp Bến Tre đưa sản phẩm dừa tham gia vào các sàn giao dịch thương mại điện tử, các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới để mở rộng thị trường xuất khẩu.

UBND tỉnh Bến Tre cũng kiến nghị các Bộ, ngành Trung ương tiếp tục thực hiện việc đàm phán với cơ quan thương mại Trung Quốc, để đưa các sản phẩm chủ lực của tỉnh Bến Tre, trong đó có mặt hàng dừa trái vào danh mục được phép xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc.

Ông Nguyễn Văn Bé Sáu, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Bến Tre cho biết, hiện nay, các doanh nghiệp kinh doanh dừa vẫn còn thu mua được cho bà con để sản xuất, nhưng phải có vốn để mua trữ lại cho bà con tiêu thụ được. Sở Công thương vừa báo cáo UBND tỉnh để trao đổi lại với bên ngân hàng và đây là vấn đề quan trọng nhất trong lúc này. Cùng với đó, Sở cũng tuyên truyền cho bà con không nên đốn bỏ dừa khô trồng dừa xiêm sẽ làm giá dừa càng sụt giảm và nên duy trì vườn dừa hữu cơ.

Nhìn thấy lợi ích từ sản xuất dừa hữu cơ

Trong khi giá dừa khô đang giảm mạnh thì nhiều hộ dân ở huyện Mỏ Cày Nam vẫn muốn tham gia sản xuất dừa hữu cơ dù biết sản xuất hữu cơ tốn công sức nhiều hơn. Tại Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Định Thủy, nhân công người thì lột dừa, người thì nhanh tay gọt vỏ, sơ chế cơm dừa. Giá dừa xuống thấp nhưng vẫn được duy trì việc làm là niềm vui đối với nhiều người lao động.

 Có thời điểm giá giảm còn khoảng 2.000 đồng/quả.

Ông Trần Văn Đạt, Giám đốc HTX Nông nghiệp Định Thủy cho hay, thời gian gần đây, ngày nào cũng có người dân đến HTX đăng ký tham gia sản xuất dừa hữu cơ. Trong khi trước đó, chúng tôi phải ra sức tuyên truyền, khuyến khích người dân vào HTX, sản xuất dừa hữu cơ thì nhiều người dân lại tỏ ra không quan tâm. Hiện nay, giá dừa khô trên thị trường thấp hơn giá dừa khô đạt tiêu chuẩn hữu cơ, đầu ra dừa hữu cơ lại ổn định hơn nên nông dân đã nhìn thấy được lợi ích của liên kết sản xuất, của sản xuất dừa hữu cơ.

Nguyên nhân khiến người nông dân thay đổi thái độ với sản xuất dừa hữu cơ, theo ông Trần Văn Đạt là do giá thu mua dừa hữu cơ tại HTX Nông nghiệp Định Thủy khoảng 40 - 45 ngàn đồng/chục (12 trái), cao hơn giá dừa khô không sản xuất hữu cơ 10 ngàn đồng/chục (giá tại thời điểm đầu tháng 7/2022). Hiện nay, mỗi tuần HTX Nông nghiệp Định Thủy đưa vào sơ chế khoảng 60 ngàn trái dừa (dừa không sản xuất hữu cơ) giao cho doanh nghiệp có nhu cầu và 80 ngàn trái dừa hữu cơ đã lột vỏ cho doanh nghiệp có ký kết thu mua ổn định.

Tại xã Phước Hiệp (huyện Mỏ Cày Nam) sau khi xây dựng thành công xã nông thôn mới, giao thông phát triển đã tạo nhiều thuận lợi cho việc mua bán dừa nguyên liệu tại địa phương. Ông Nguyễn Văn Triển, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) NN Phước Hiệp cho biết, thị trường giá dừa hiện đang ở mức thấp, chỉ khoảng 40 - 45 ngàn đồng/chục (12 trái), nhưng những hộ tham gia sản xuất dừa hữu cơ bán dừa với mức giá từ 50 - 52 ngàn đồng/chục. Giá cao hơn là do DN thu mua có hỗ trợ giá cho mỗi chục dừa từ 3 - 5 ngàn đồng để khuyến khích người dân làm cỏ vườn, bồi bùn, mua phân hữu cơ với mục đích chăm sóc vườn dừa tăng năng suất hơn. Nhờ đó, thu nhập của thành viên HTX tăng lên rất nhiều so với trước đây. Hiện, khoảng 60% thành viên tham gia sản xuất dừa hữu cơ, tương đương 50 hộ dân.

Xã Phước Hiệp (huyện Mỏ Cày Nam) quy hoạch vườn dừa hữu cơ rải rác trên 10 ấp. Nghị quyết Đảng ủy xã Phước Hiệp năm 2022 là xây dựng 60ha vườn dừa hữu cơ. Chỉ mới tháng 6/2022, chỉ tiêu này được UBND xã đánh giá là từ đạt đến vượt. Ông Phạm Văn Ni, Phó chủ tịch UBND xã Phước Hiệp cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2022, nhiều DN chuyên sản xuất, kinh doanh sản phẩm dừa đã đến xã khảo sát, đặt vấn đề thu mua dừa hữu cơ làm nguyên liệu. Đầu năm 2022, Phước Hiệp được công nhận xã nông thôn mới. Xe tải 2,5 tấn giờ đây đã có thể lưu thông khắp 10 ấp trong xã, giúp việc thu mua dừa rất thuận lợi. Khâu vận chuyển trung gian được cắt giảm, giá dừa hữu cơ cao hơn giá thị trường đã đem lại sinh khí buôn bán phấn khởi hơn cho người dân Phước Hiệp.

Quy hoạch vùng sản xuất hữu cơ

Được biết, Huyện Mỏ Cày Nam đã xây dựng đề án quy hoạch vùng trồng dừa giai đoạn 2020 - 2025. Việc quy hoạch vùng trồng dừa nhằm từng bước thay đổi hình thức, tập quán sản xuất của người dân theo hướng tập trung, đáp ứng nhu cầu thị trường và đảm bảo sức khỏe cho người trồng và người tiêu dùng. Đồng thời, cân bằng sinh thái, xây dựng những vùng trồng dừa, dừa hữu cơ tập trung, quy mô lớn, gia tăng giá trị. Từ đó, nâng cao thu nhập cho nông dân, tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng, quy mô lớn, tập trung đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và xuất khẩu, việc phát triển quy hoạch gắn với phát triển du lịch sinh thái.

Vùng quy hoạch phân bổ trên 15 xã, có tổng diện tích tự nhiên 23.095,25ha, diện tích đất nông nghiệp hơn 17.656,84ha. Đối tượng quy hoạch là cây dừa gồm dừa hữu cơ và dừa uống nước. Huyện hiện đứng thứ 2 về diện tích trồng dừa trên địa bàn tỉnh. Năng suất dừa từ năm 2016 - 2019 đã tăng lên 1.765 trái/ha/năm. Từ năm 2018 - 2020, diện tích dừa hữu cơ tăng hơn 1 ngàn ha.

Năm 2022, diện tích cây dừa ước đạt 16.865ha, đạt 100,7% kế hoạch năm, trong đó, diện tích thu hoạch 16.080ha, sản lượng 6 tháng đầu năm ước đạt 88,4 triệu trái. Ước tính, toàn huyện có trên 6.045 vườn dừa đang thực hiện quy trình, đạt chứng nhận hữu cơ, tổng diện tích 5.296,8ha. Trong đó, có 4.760 vườn được chứng nhận đạt hữu cơ, diện tích 4.203ha, đạt 24,92% tổng diện tích vườn dừa của huyện.

Diện tích trồng dừa hữu cơ tại huyện Mỏ Cày Nam vẫn tiếp tục tăng dù giá dừa có nhiều biến động. Đây là tín hiệu vui trong lộ trình xây dựng vùng trồng dừa hữu cơ tập trung, quy mô lớn,gia tăng giá trị tại huyện Mỏ Cày Nam. Theo Quy hoạch vùng trồng dừa hữu cơ của huyện Mỏ Cày Nam, diện tích quy hoạch vùng trồng dừa hữu cơ giai đoạn 2020 - 2025 là 5.421ha, giai đoạn 2025 - 2030 là 8.220ha (trong đó dừa uống nước là 130ha), phân bố trên địa bàn 15 xã.

 Chế biến dừa xuất khẩu tại Công ty CP đầu tư dừa BEINCO.

Thông tin từ Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Mỏ Cày Nam, trên cơ sở quy hoạch vùng trồng dừa của huyện đã công bố thì từng địa phương đã tổ chức triển khai thực hiện. Qua đó, từng bước bố trí lại cơ cấu cây trồng theo hướng tập trung, ứng dụng công nghệ cao, phù hợp với điều kiện, nhu cầu phát triển và thích ứng biến đổi khí hậu, thực hiện liên kết vùng phù hợp, hiệu quả.

Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Mỏ Cày Nam cũng đã có đánh giá khả quan về tình hình sản xuất dừa hữu cơ tại huyện trong năm 2022. Cụ thể, một số DN như: Công ty dừa Á Châu, Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới, Betrimex, Dừa Xanh, Hào Quang đã thực hiện việc liên kết với 13 tổ hợp tác, HTX trên địa bàn huyện Mỏ Cày Nam thu mua dừa trái, cơm dừa theo hướng bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn giá thị trường từ 5 - 20%. Các DN đã thực hiện thu mua dừa cho người dân theo hợp đồng liên kết tổ hợp tác, HTX với sản lượng thu mua hơn 1,5 triệu trái/tháng.

Đến nay, Bến Tre đã xây dựng chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ dừa hữu cơ, với trên 15.300ha, trong đó, đã chứng nhận trên 13.700ha, chiếm 17,8% trên tổng diện tích dừa toàn tỉnh. Tới đây, nếu Bến Tre không có vùng sản xuất nguyên liệu hữu cơ thì không thể xuất khẩu. Các nước đều xây dựng hàng rào kỹ thuật, với các tiêu chuẩn sản xuất sạch, nông sản an toàn, đảm bảo sức khỏe. Xây dựng vùng trồng hữu cơ là điều kiện cần đầu tiên để mở rộng thị trường, phát triển xuất khẩu, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Huỳnh Quang Đức cho biết.

Là Công ty xuất khẩu hàng chục quốc gia trên thế giới. Ông Cù Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới cho hay, nhận biết được tầm quan trọng hàng đầu của vùng nguyên liệu dừa hữu cơ đối với thị trường xuất khẩu, nhất là các thị trường khó tính, công ty đã chú trọng xây dựng tiêu chuẩn hữu cơ, bằng cách liên kết với nông dân, tổ hợp tác và hợp tác xã. Qua đó, định hướng, hỗ trợ người trồng dừa về kỹ thuật, tiêu thụ và có cam kết thu mua dừa hữu cơ với giá cao hơn dừa sản xuất truyền thống. Điều này đã giúp người trồng dừa an tâm, tin tưởng đồng hành với DN, cùng mục tiêu phát triển dừa hữu cơ theo hướng bền vững.