Sầu riêng và nỗi sầu hạn mặn

Hiện, nhà vườn đang thực hiện các biện pháp chăm sóc, phục hồi vườn cây suy kiệt nhằm duy trì nguồn lợi kinh tế.

Sản lượng sầu riêng giảm đến 70%

Nhà vườn trồng sầu riêng cho hay, đợt nắng hạn và xâm nhập mặn năm 2020 khiến nhiều diện tích sầu riêng thất thu, bà con lâm vào tình cảnh lao đao vì mất mùa, giá giảm.

Còn năm nay, tuy ảnh hưởng của hạn, mặn không đáng kể nhưng cây sầu riêng vẫn còn chịu ảnh hưởng đợt nắng hạn và xâm nhập mặn khốc liệt của năm trước.

Trong đó, có một số diện tích cây chết, người dân buộc phải cưa bỏ để trồng lại, số còn lại do ảnh hưởng mặn chưa hồi phục nên người dân bỏ vụ, không dám cho cây mang trái.

Theo một số nông dân ở cù lao Dài (xã Thanh Bình, xã Quới Thiện, huyện Vũng Liêm), ảnh hưởng đợt hạn mặn 2 năm liên tiếp khiến nhiều vườn sầu riêng bị chết cây, suy kiệt chưa phục hồi kịp nên năm nay số vườn sầu riêng cho trái rất ít, sản lượng giảm 60 - 70% so với những năm trước.

Hơn 30 năm gắn bó với cây sầu riêng, ông Võ Văn Lịnh, 76 tuổi (ấp Phước Lý Nhì, xã Quới Thiện) cho biết: “Đợt hạn mặn năm 2020 đã gây thiệt hại nặng cho vườn sầu riêng gần 30 năm tuổi của tôi.

Dù đã dùng nhiều cách cứu nhưng không trụ nổi nên phải đốn bỏ gần 2 công (1 công = 1.000m2) sầu riêng và chuyển sang  ghép 30.000 gốc sầu riêng con.

Diện tích còn lại cũng đang phục hồi, nhưng năm nay cho trái lưa thưa, năng suất giảm hơn phân nửa so với những năm trước. Bình thường 1 công sầu riêng cho 1 - 1,2 tấn trái, năm nay hết sức cũng chừng 400 - 500kg”.

Trồng sầu riêng từ năm 1997 nhưng năm nay là năm đầu tiên không có sầu riêng để bán, anh Dương Văn Săng, Chủ nhiệm CLB Khuyến nông xã Thanh Bình (Vũng Liêm), cho hay: “Tôi có 7 công sầu riêng nhưng năm rồi hạn mặn dữ quá nên cây suy, lại thêm ảnh hưởng năm nay nên cây mất sức, phải bỏ vụ này. Hiện, trong CLB chỉ có khoảng 1/3 số hộ dân có sầu riêng bán, sản lượng giảm 60 - 70% so với năm trước”.

Chú Ba Thới ở ấp Thái Bình (Thanh Bình) cũng cho hay: “Tôi vừa thu hoạch 5,5 công sầu riêng nhưng chỉ được 4 tấn, do đợt mặn năm rồi bị giảm sản lượng, một số chết, số còn lại gượng gạo nhưng cũng khó đạt năng suất lẫn chất lượng.

Năm rồi bị rớt đọt không đạt nổi. Dưỡng lắm cây mới phục hồi từ từ. Năm nay, một số cây còn bị cháy lá do trồng lâu năm, độ PH trong đất thấp”.

Chính vì những điều này mà năm nay năng suất, sản lượng sầu riêng đều giảm dẫn đến nguồn cung hạn chế. Hiện, sầu riêng Ri 6 thu mua tận vườn có giá 50.000 - 55.000 đ/kg. Mức giá này cao hơn cùng kỳ năm trước 15.000 - 20.000 đ/kg.

Chị Nguyễn Thị Hậu (xã Thanh Bình), thương lái thu mua sầu riêng 5 năm nay, cho hay: “Nếu như năm rồi mua sầu riêng không kịp, sản lượng nhiều thì năm nay tôi phải vào tận vườn gom sầu riêng nhưng cũng không có nhiều. Ngày nào mối cũng đến lấy hàng nhưng không có đủ sầu riêng để giao”.

Nỗ lực “cứu” vườn sầu riêng

Theo nhiều nhà vườn, do mẫn cảm với độ mặn nên nhiều năm nay cây sầu riêng mất sức, khô cành, chết, cây nào gượng lại được thì dưỡng tiếp nhưng không cho ra trái để cây không mất sức.

Để né hạn mặn, không ít hộ dân đã trồng lưa vụ, một số người dân tìm biện pháp phục hồi vườn sầu riêng bằng cách bù vụ dưỡng cây, một số hộ khác thì trồng xen thêm cây ăn trái khác để “lấy ngắn nuôi dài”.

Anh Nguyễn Ngọc Sơn ở ấp Thái Bình (Thanh Bình) cho hay: “Tôi có 6 công trồng sầu riêng nhưng năm nay tôi bỏ vụ để dưỡng cây do năm rồi cây bị ảnh hưởng mặn quá. Trái chừng cổ tay là rụng, không đậu nổi. Tôi vừa mới xịt để ức chế cây ra bông rồi đậy mủ trùm gốc, hy vọng vụ sau”.

Cũng đang ra sức dưỡng cây, ông Phan Thanh Liêm ở xã Chánh An (Mang Thít) cho biết: “Năm nay, có chủ động phòng chống hạn mặn nên không thiệt hại nhiều, tuy nhiên, cây vẫn chưa phục hồi hết khả năng. Do đó, tôi cũng không tham, không để cây cho trái nhiều, để cây dưỡng sức. Sau vụ, tôi xới đất, vô phân, để dưỡng cây”.

Để phục hồi sức cho vườn sầu riêng hơn 30 năm tuổi, ông Võ Văn Lịnh cũng đã phải “huy động” cả nhà 5 người bồi sình, dưỡng cây.

Ông Lịnh cho hay: “Bên cạnh ảnh hưởng hạn mặn thì do cây trồng lâu năm nên chất dinh dưỡng trong đất cũng giảm, lại thêm sâu bệnh. Muốn dưỡng cây thì phải có biện pháp bài bản, lâu dài. Gắn bó với sầu riêng mấy chục năm nay nên dù bị thiệt hại, giá lên xuống thất thường thì tôi vẫn không bỏ sầu riêng”.

Theo Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Vũng Liêm, hiện toàn huyện có trên 1.000ha trồng sầu riêng. Trong đó, các xã cù lao Thanh Bình - Quới Thiện chiếm phần lớn diện tích. Do bị ảnh hưởng hạn, mặn 2 năm liên tiếp nên sầu riêng chịu thiệt hại nhiều.

Ông Dương Ái Đạo, Phó trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, cho biết: Trên địa bàn huyện, một số vườn bị suy kiệt năm trước thì năm nay tiếp tục bị “dập”, khiến sản lượng sầu riêng giảm. Tuy giá năm nay có khá hơn nhưng vẫn không đủ bù đắp chi phí thiệt hại cho bà con. Người dân cũng đã tự tìm cách cứu không bỏ cây sầu riêng vì đây là loại cây cho giá trị kinh tế cao.

Thời gian qua, để hỗ trợ nông dân, ngành chức năng cũng đã tiếp tục hoàn thành hệ thống đê điều, hướng dẫn nông dân làm trái sớm để né hạn mặn, tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, hướng dẫn các biện pháp phục hồi cây, cách trữ nước, xử lý ra bông…

Về lâu dài, theo ông Dương Ái Đạo, cần sự đầu tư quy hoạch về thủy lợi, giảm áp lực sầu riêng cho các xã cù lao Thanh Bình - Quới Thiện bằng cách quy hoạch vùng trồng ở Quới An, Tân Quới Trung. Đồng thời, nông dân cũng cần chủ động chuyển cách thức canh tác sang hướng hữu cơ, tìm cây trồng thích ứng với hạn mặn và các biện pháp trữ nước ngọt...