Để sản phẩm OCOP “sống” cùng người dân

Vùng đất này đang “thay da đổi thịt” sau 10 năm xây dựng nông thôn mới, nhất là với chương trình “mỗi làng, xã một sản phẩm” (OCOP).

Giàu lợi thế 

Ông Nguyễn Tiến Hồng, Phó trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Bắc Hà, cho biết: “Qua khảo sát, địa phương có 28 sản phẩm lợi thế, đều là các sản phẩm nông nghiệp có giá trị kinh tế, giá trị thương mại cao và có thể phát triển thành các sản phẩm OCOP thời gian tới. Trong đó, chia ra thành 5 nhóm, gồm nhóm thực phẩm có 12 sản phẩm; đồ uống 4; thảo dược: 6; lưu niệm 2 và nhóm dịch vụ nông thôn 4 sản phẩm”.

Gần đây, địa phương được Hội đồng thẩm định OCOP cấp tỉnh công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP với 2 sản phẩm: Sản phẩm rượu ngô đặc sản Bản Phố, đạt tiêu chuẩn 4 sao, do HTX Duy Phong làm chủ thể sản xuất;  sản phẩm chè hữu cơ Bản Liền, đạt tiêu chuẩn 5 sao. Cùng với sản phẩm lạc đỏ - xã Hoàng Thu Phố, đến nay Bắc Hà đã có 3 sản phẩm nông sản được tỉnh Lào Cai công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP cấp huyện.

“Các sản phẩm trên đều khá triển vọng, đã có chủ thể quản lý là  HTX,  “giám đốc nông dân” và đang mang lại hiệu quả kinh tế rất thiết thực cho địa phương”, ông Hồng nhấn mạnh.

Với sản phẩm “chè hữu cơ Bản Liền”, chủ thể quản lý đã tích cực xây dựng phương án kinh doanh, bao tiêu sản phẩm và mở rộng thị trường xuất - nhập khẩu, có liên doanh liên kết. Đáng nói, sản phẩm đầu vào 100% là nguyên liệu địa phương, người đứng ra quản lý, điều hành việc hỗ trợ sản phẩm  là người bản địa. Đây đều là những tiêu chí rất quan trọng để xây dựng sản phẩm OCOP.

Còn với sản phẩm “rượu ngô đặc sản Bản Phố”, chủ thể là HTX Duy Phong,  đã rất tích cực trong việc kinh doanh, phân phối sản phẩm, có các tiêu chuẩn đạt tiêu chí an toàn.

Gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống

Ông Nguyễn Tiến Hồng  cho biết: Các sản phẩm khi đạt tiêu chuẩn OCOP sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với địa phương, tạo điều kiện để tiếp tục phát triển thương hiệu, mở rộng quy mô sản xuất và tăng giá trị của sản phẩm gắn với phát triển nông nghiệp, phát triển du lịch, xây dựng nông thôn mới. Cùng với đó, sẽ mở rộng các hoạt động xúc tiến, quảng bá, giới thiệu sản phẩm;  liên doanh liên kết doanh nghiệp trong việc bao tiêu sản phẩm... để hiệu quả kinh tế mang lại ngày càng thiết thực..

Tuy giàu lợi thế phát triển, nhưng vùng cao Bắc Hà vẫn có không ít các sản phẩm mang tính tập thể, do người dân sản xuất là chính nhưng các chủ thể quản lý, duy trì, phát triển sản phẩm còn hạn chế và chưa đủ mạnh. Đơn cử như sản phẩm mận Tam Hoa. Toàn huyện hiện có trên 500ha, mỗi năm mang lại trên 240 triệu đồng/ha. Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là chưa tìm được nhà đầu tư “đủ mạnh” đứng ra tổ chức bao tiêu, chế biến và quán xuyến việc phát triển sản phẩm quả mận sau thu hoạch.

Bắc Hà cũng có thêm sản phẩm quế,  là sản phẩm mang lại giá trị kinh tế gần như lớn nhất trong ngành trồng trọt. Sẽ rất hiệu quả khi lựa chọn được những người, những nơi đứng ra làm “chủ thể” phân phối, phát triển, liên kết thị trường ngành hàng quế.

Ông Hồng nhận định: “Sẽ cần thêm  thời gian để huyện Bắc Hà lựa chọn, phát triển sản phẩm bởi đa phần các sản phẩm trên vẫn đang ở dạng tiềm năng, quy mô cấp hộ gia đình, chưa có sự liên kết chặt chẽ trong sản xuất, tiêu thụ...”.

Đáng mừng  là, hiện nay, việc giữ gìn, phát huy thương hiệu, nâng cao hiệu quả hoạt động của các làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch đang được cấp ủy, chính quyền địa phương, mỗi người dân và các doanh nghiệp quan tâm. Đơn cử như với sản phẩm rượu ngô đặc sản Bản Phố do HTX Duy Phong làm chủ thể quản lý. Đơn vị này đã chú trọng đầu tư trang thiết bị hiện đại trong việc lọc rượu, khử andehit..., từ đó cho sản phẩm rượu êm, dễ uống nhưng vẫn giữ được hương vị truyền thống.

Ông Lê Tiến Tùng, Chủ tịch UBND xã Bản Phố, cho biết: “Xã có trên 400 hộ nấu rượu, trong đó có tới 126 hộ nấu sản phẩm hàng hóa. Mỗi năm người dân trồng 6-7ha cây hồng my (một nguyên liệu chính để ủ men nấu rượu đặc sản). Các gia đình người Mông  ở Bản Phố đã mặn mà, gắn bó hơn với nghề nấu rượu đặc sản khi đầu ra cho sản phẩm này được đảm bảo”.

Khẳng định chỗ đứng

Thời gian tới, huyện Bắc Hà sẽ ưu tiên lựa chọn các “sản phẩm tốt - người quản lý tốt” để triển khai OCOP và tuyệt đối tuân thủ chu trình, không được làm tắt với kì vọng chương trình sẽ thổi luồng gió mới thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới, phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Chu trình OCOP mang tính chất lâu dài, quyết định trực tiếp đến thành công của sản phẩm. Sản phẩm OCOP muốn “sống” được, cần sự quan tâm  từ chính người dân, doanh nghiệp, trên cơ sở điều kiện sẵn có của địa phương, từ nhu cầu muốn được phát triển sản phẩm để mang lại giá trị kinh tế “bền vững”.

Với sản phẩm quế hữu cơ Nậm Đét,  Bắc Hà đã tìm được chủ thể quản lý đủ mạnh để thực hiện OCOP. Lộ trình tới, huyện sẽ thực hiện đăng kí  một số sản phẩm để hội đồng thẩm định OCOP cấp tỉnh thẩm định, đánh giá đợt 2/2019  với sản phẩm “Gà tần thuốc Bắc” của HTX Cồ Dề Chải, xã Nậm Mòn; sản phẩm “rau sạch” do Công ty Thiên Trường- xã Tà Chải và sản phẩm “Quế hữu cơ Nậm Đét” do HTX quế hữu cơ Nậm Đét làm chủ thể quản lý.

Huyện Bắc Hà mong muốn các HTX, doanh nghiệp chủ thể quản lý sẽ tiếp tục mở rộng quy mô, đầu tư công nghệ hiện đại trong sản xuất, chế biến, đóng gói, liên doanh liên kết để khẳng định được thương hiệu, chỗ đứng của sản phẩm.